Rękodzieło Indian Amazonii w Muzeum Etnograficznym we Włocławku

 25 października o godzinie 12.00 w Muzeum Etnograficznym we Włocławku nastąpi otwarcie wystawy czasowej pt. "Inspirowani naturą. Rękodzieło Indian Amazonii. W hołdzie Borysowi Malkinowi". Wystawa została przygotowana przez Muzeum Narodowe w Szczecinie.

Amazonia to obszar dżungli i sawanny o olbrzymiej powierzchni 6,5 mln km², leżący na terenie Brazylii, Peru, Kolumbii, Wenezueli, Ekwadoru, Boliwii, Gujany, Surinamu oraz Gujany Francuskiej. Zamieszkuje ją ok. 1,4 mln Indian, należących do dwóch typów kultur: Indian sawanny oraz Indian lasów tropikalnych. Pierwsi zamieszkują wschodnią Brazylię i równiny kolumbijsko–wenezuelskie. W sezonie deszczowym żyją wzdłuż rzek, gdzie tworzą stałe osady (od 400 do 1000 mieszkańców) i poletka, na których uprawiają głównie maniok, trzcinę cukrową i słodkie ziemniaki. W porze suchej, poszczególne, pojedyncze rodziny wędrują żyjąc z myślistwa i zbieractwa. Indianie lasów tropikalnych zamieszkują niziny i wyżyny dorzecza Amazonki, Orinoko oraz rzek regionu gujańskiego. Żyją w stałych osadach, które zmieniają co 7–10 lat z powodu degradacji uprawianej gleby. Ich organizacja społeczna oparta jest na systemach pokrewieństwa. W niektórych regionach występuje podział na klany, do których przynależą osoby pochodzące od wspólnego mitycznego bądź rzeczywistego przodka.

"Inspirowani naturą. Rękodzieło Indian Amazonii. W hołdzie Borysowi Malkinowi", Muzeum Narodowe w Szczecinie

Muzeum Narodowe w Szczecinie posiada w swej kolekcji tysiąc obiektów pochodzących z Amazonii. Pomysł na wystawę prezentującą amazońskie zbiory zrodził się z okazji obchodzonego dwa lata temu jubileuszu setnej rocznicy urodzin Borysa Malkina (1917–2009), wybitnego polskiego kolekcjonera, etnologa i badacza kultur Ameryki Łacińskiej.

„100. urodziny Borysa Malkina” – konferencja i zakończenie wystawy, prasowe

Na wystawie zaprezentowano zabytki pochodzące z badań terenowych przeprowadzonych przez ekspedycje studenckie oraz indywidualnych badaczy. Wśród wystawionych obiektów znalazły się eksponaty z kolekcji Borysa Malkina, Anny Kowalskiej– Lewickiej, Andrzeja i Romany Krzanowskich. Znaczna cześć obiektów pochodzi z dwóch etnologicznych wypraw studentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (AMPED’81 i VENEZUELA’85). Na ekspozycji znalazły się również przedmioty przywiezione przez Ekspedycję Ekologiczną Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prezentowane eksponaty i fotografie obrazują ponad 20 kultur, m.in. Ye’kuana, E’ñepá, Piaroa i Hoti z Wenezueli, Shipibo i Campa z Peru, Kofán z pogranicza Kolumbii i Ekwadoru, Carajá i Tapirape z Brazylii oraz Tukúna z pogranicza Brazylii, Peru i Kolumbii.

"Inspirowani naturą. Rękodzieło Indian Amazonii. W hołdzie Borysowi Malkinowi", Muzeum Narodowe w Szczecinie

W większości są to społeczności reprezentujące typ kultury lasów tropikalnych. Wystawa ma na celu ukazanie rzemiosła Indian Amazonii z perspektywy otaczającej ich natury, wpływającej na charakterystyczny kształt ich kultury. Wytwory miejscowego rękodzieła są przedmiotami typowo użytkowymi, często bywają też produktami jednorazowymi. Inspirowani naturą Indianie pozyskują i korzystają z materiałów dostępnych w ich środowisku: piór, nasion, kości zwierzęcych, tapy (tworzywa pozyskiwanego z wewnętrznej kory drzew i krzewów, zmiękczanego w procesie moczenia i tłuczenia), drewna, trzcin, liści palmowych, bawełny, gliny, żywicy i wielu innych. Tworzą z nich broń, biżuterię, stroje, maski obrzędowe, ceramiczne naczynia, różnej wielkości kosze, tace, prasy, wszystkie przedmioty potrzebne im do funkcjonowania. Prezentowane obiekty poza cechami użytkowymi spełniają również walory estetyczne.

"Inspirowani naturą. Rękodzieło Indian Amazonii. W hołdzie Borysowi Malkinowi", Muzeum Narodowe w Szczecinie

Wielobarwne naszyjniki noszone przez wszystkich: dzieci, kobiety i mężczyzn czy bogato zdobione ozdoby z piór, służące do dekoracji uszu, głowy, przegrody nosowej, świadczą o potrzebie otaczania się pięknymi przedmiotami i umiejętności tworzenia atrakcyjnych artefaktów. Ukazane eksponaty poprzez ornamentykę i kompozycję opowiadają również historie związane z indiańską kosmologią i mitologią.
Wszystkie prezentowane na wystawie obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Katarzyna Findlik–Gawron

Miejsce prezentacji wystawy: Muzeum Etnograficzne we Włocławku, ul. Bulwary Marszałka Józefa Piłsudskiego 6
Autor wystawy: Katarzyna Findlik–Gawron (Muzeum Narodowe w Szczecinie)
Komisariat: Michał Kwiatkowski (Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku)
Oprawa plastyczna: Magdalena Kolanowska
Czas trwania: 25 października 2019 - 19 kwietnia 2020 r. 

informacja prasowa