Prace z dekadenckiego pisma "Chimera" na wystawie w Warszawie

Najważniejsze czasopismo literackie okresu Młodej Polski. Nigdy wcześniej i nigdy później nie było takiego pisma jak „Chimera”. Periodyk wyznaczał artystyczne trendy całej epoki, to wokół niego toczyło się życie ówczesnej dekadencji. 

Józef Mehoffer, Życie snem krótkim, winieta okładkowa "Chimery" 1902

Współpracowali z nim najwybitniejsi twórcy modernizmu, w tym m.in. Jan Stanisławski, którego prace publikowane na łamach „Chimery” można od 21 stycznia oglądać na wystawie "Grafika Artystyczna" w DESA Unicum.

Jan Stanisławski, Kościół św. Marka w Wenecji, 1901 r.

Kryzys wartości, przekonanie, że świat i ludzkość czeka nieuchronna katastrofa. Mimo takiej postawy dekadentów, epoka zrodziła obfitość inicjatyw twórczych. W szczytowym okresie Młodej Polski powstało prestiżowe i opiniotwórcze czasopismo „Chimera”. Z pismem związana była cała ówczesna dekadencja, m.in. Stanisław Przybyszewski, swego czasu mąż Dagny Przybyszewskiej i Stanisław Brzozowski, również beznadziejnie w niej zakochany. To właśnie w redakcji „Chimery” w wyniku nieszczęśliwej miłości Brzozowski popełnił samobójstwo. Miesiąc później zastrzelona została Przybyszewska. Sprawcą morderstwa był inny jej adorator - Władysław Emeryk. Portretowi tej tajemniczej femme fatale został poświęcony jeden z numerów czasopisma.

Jan Stanisławski, Sad ukraiński (Krajobraz o zmroku), 1904

„Chimera” powstała jedynie w liczbie 600 egzemplarzy. Dziś to prawdziwe unikaty. Na najbliższej aukcji "Grafika Artystyczna" będzie można zobaczyć zestaw prac Jana Stanisławskiego, które stworzył dla „Chimery” oraz listy, jakie wymieniał z Przesmyckim. Znany z porywczego charakteru malarz w korespondencji potwierdza tę obiegową opinię.

Stanisław Wyspiański, Helena, 1903

Najważniejszym przedstawicielem Młodej Polski był niewątpliwie Stanisław Wyspiański. Jego obraz pt. „Macierzyństwo” z 1905 roku został sprzedany dwa lata temu za ponad 4,3 mln złotych. Unikatami są również prace graficzne Wyspiańskiego. Jedna z nich powstała do prestiżowej Teki Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików z 1903 roku, wydanej jedynie w 120 egzemplarzach. Natomiast kompozycję Wyspiańskiego dołączono jedynie do dwudziestu ekskluzywnych wydań. Dzieło ukazuje po raz kolejny artystę jako czułego ojca, często powracającego do portretowania swoich dzieci. Tekę można będzie wylicytować podczas najbliższej aukcji.

Aniela Cukierówna, Góra Trzech Krzyży w Kazimierzu, 1933

Na wystawie przedaukcyjnej nie zabraknie również grafik innych wybitnych artystów, m.in. Anieli Cukierówny tworzącej w dwudziestoleciu międzywojennym. Prawdziwym unikatem jest drzeworyt „Góra Trzech Krzyży w Kazimierzu”, który do tej pory nie był widziany na rynku aukcyjnym. Prac artystki zachowało się bardzo mało. Cukierówna była bardzo wymagająca wobec siebie. Niszczyła odbitki, które uważała za niedoskonałe. Większość jej dzieł spłonęła również w Powstaniu Warszawskim.

Jan Rubczak, Widok na Kurzą Stopkę i Kościół św. Idziego, 1907

Od 21 stycznia prace będzie można oglądać w DESA Unicum. Wśród prezentowanych twórców znaleźli się również m.in. Mojżesz Kisling, Tadeusz Rychter, Leon Wyczółkowski, Zofia Stryjeńska, Jan Rubczak, Henryk Hayden, Tadeusz Makowski czy Samuel Cygler.

Władysław Skoczylas, Gajowi z Podhala (Pejzaż Podhalański), 

31 stycznia wszystkie prace pójdą pod młotek.
Aukcja Grafika Artystyczna: Sztuka Dawna: 31 stycznia 2019, godz.19.00, Dom
Aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa

Wystawa obiektów: 21-31 stycznia 2019, godz. 11-19 (poniedziałek-piątek) i godz. 11-16 (sobota), Dom Aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa, wstęp wolny.

informacja prasowa