czwartek, 21 stycznia 2021

Co zobaczymy w Muzeum Narodowym w Krakowie i jego oddziałach w 2021/2022 roku?

W 2021 roku w MNK zobaczymy pięć nowych galerii stałych oraz ponad trzydzieści wystaw czasowych i pokazów. Obok głównej ekspozycji sztuki starożytnej przygotowane zostały dwie wystawy w pomieszczeniach baszt przylegających do budynku Arsenału: wybór monet greckich i rzymskich oraz zespół obiektów z terenu Polski pochodzący z kolekcji prahistorycznej księcia Władysława Czartoryskiego. W Gmachu Głównym będziemy oglądać sztukę XX i XXI wieku – od około 1890 roku do czasów najnowszych. Z okresu po II wojnie światowej zobaczymy Drugą Grupę Krakowską, grupy Wprost i Ładnie. Przestrzeń I piętra EUROPEUM wypełnią dzieła sztuki  Stanisława Wyspiańskiego.



„Źródła. Galeria Sztuki Starożytnej”. Arsenał Książąt Czartoryskich

Posąg Wenus typu Medici, autor nieznany, początek I wieku, fot. Pracownia MNK


Założeniem wystawy stałej sztuki starożytnej z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, mieszczącej się na I piętrze w wyremontowanym Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich, jest ukazanie kompleksowego obrazu sztuki kultur starożytnych.

Trzon wystawy stanowi zbiór pozyskany przez księcia Władysława Czartoryskiego w 2. połowie XIX wieku. Jego istotnym uzupełnieniem jest zespół obiektów z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie oraz depozyt Rodziny Potockich z Krzeszowic obejmujący głównie rzeźby i płaskorzeźby rzymskie. Wystawę dopełnia kilkanaście artefaktów pochodzących z kolekcji Instytutu Archeologii UJ. 

Obiekty należące do tych ważnych krakowskich kolekcji uzupełniają się nawzajem i w pełny i atrakcyjny sposób prezentują zwiedzającemu rozwój sztuki najważniejszych kultur starożytnych. Trasa zwiedzania pozwala zapoznać się z poszczególnymi zespołami zabytków w układzie podróży po basenie Morza Śródziemnego od Egiptu przez Italię, Grecję i Azję Mniejszą, na Egipcie z czasów rzymskich kończąc. W nowych gablotach zobaczymy rzemiosło starożytne, rzeźby architektoniczne, dekoracyjne, portretowe, funeralne, wyroby z metali szlachetnych, malarstwo, ceramikę i szkło. Są to przedmioty codziennego użytku, kultowe, dekoracyjne, a także należące do wyposażenia grobowego. 

Obok głównej ekspozycji sztuki starożytnej przygotowane zostały dwie wystawy w pomieszczeniach baszt przylegających do budynku Arsenału: wybór monet greckich i rzymskich oraz zespół obiektów z terenu Polski pochodzący z kolekcji prahistorycznej księcia Władysława Czartoryskiego. 

Kuratorka: Dorota Gorzelany-Nowak

Otwarcie w kwietniu 2021.

„XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej”, Gmach Główny, II piętro



Jerzy Nowosielski, Pejzaż z wizją słońca, 1965, fot. Pracownia MNK



Wystawa będzie prezentować sztukę XX i XXI wieku – od około 1890 roku do czasów najnowszych. Pokażemy sztukę secesji, modernizmu, ekspresjonizmu, formizmu, koloryzmu i awangardy. Z okresu po II wojnie światowej zobaczymy Drugą Grupę Krakowską, grupy Wprost i Ładnie. 

Stała galeria sztuki współczesnej ma w MNK długą tradycję sięgającą lat 60. XX wieku. W odnowionej galerii po raz pierwszy do malarstwa i rzeźby dołączą zabytki sztuki użytkowej: ceramika (od obiektów z Warsztatów Krakowskich i wyrobów z lokalnych fabryk porcelany po mozaiki ścienne z lat 60. ubiegłego wieku) oraz szkło – formy przestrzenne Henryka Albina Tomaszewskiego. Zamysłem autorów scenariusza jest pokaz zjawiska krakowskiej szkoły grafiki oraz polskiej szkoły plakatu. Kontynuacją poprzedniej galerii będzie projekcja filmów eksperymentalnych i animowanych. Wystawa zostanie też urozmaicona multimediami. Ważnym punktem stałej ekspozycji będzie pokaz sztuki III RP.
 Wystawa będzie mieć przede wszystkim charakter dydaktyczny i edukacyjny. Ma w południowej części kraju umożliwiać szeroki kontakt ze sztuką XX i XXI wieku oraz być wizytówką naszej sztuki dla turystów zagranicznych. 

Kuratorzy: Andrzej Szczerski, Anna Budzałek, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch, Urszula Kozakowska-Zaucha, Światosław Lenartowicz, Agata Małodobry

Otwarcie we wrześniu 2021

„Przedmioty. Galeria designu polskiego XX i XXI wieku”, 

Kamienica Szołayskich, I piętro 



Stanisław Chojnacki, Brosza, 1963-1964, fot. Pracownia MNK


Ta stała wystawa zaprezentuje najważniejsze przykłady polskiego designu od przełomu XIX i XX wieku po współczesność – od projektów graficznych przez modę po meble. W pierwszej części zostaną pokazane prace z kręgu Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana oraz Warsztatów Krakowskich, a także przykłady stylu zakopiańskiego. W części poświęconej II RP znajdą się przykłady modernizmu i awangardy, a dalej sala związana z polskim plakatem XX wieku. W największym pomieszczeniu będzie prezentowana moda, a w następnych projektowanie z czasów PRL. Na zakończenie widzowie zobaczą przykłady projektowania po 1989 roku, w tym projekty wykonywane na potrzeby przestrzeni publicznej czy polskie gry komputerowe. Prezentacja tych 350 obiektów to zapowiedź przyszłej działalności nowego oddziału MNK w dawnym hotelu Cracovia. 

Kuratorzy: Andrzej Szczerski, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch, Joanna Kowalska, Monika Paś

Otwarcie w październiku 2021

„Przekroje. Galeria architektury polskiej XX i XXI wieku”

Kamienica Szołayskich, II piętro



Plac Grunwaldzki, fot. NIAiU


Wystawa zaprezentuje historię, a także współczesne dzieje polskiej architektury przez pryzmat pytań o to, czym jest i czym może być architektura oraz w jaki sposób można opisać relacje łączące ją z użytkownikami i otoczeniem – zarówno tym naturalnym, jak i stanowiącym kontekst kulturowy czy społeczny. Punktem wyjścia dla koncepcji merytorycznej jest wskazanie na znaczenie architektury jako dziedziny ściśle zespolonej z funkcjonowaniem człowieka w świecie, oddziałującej na różne obszary codzienności. Istotne założenie koncepcji kuratorskiej stanowi pojmowanie architektury jako dyscypliny dającej człowiekowi egzystencjalne oparcie w świecie i sytuującej go w społecznym, politycznym czy naturalnym makrokosmosie/otoczeniu. Ekspozycja zostanie podzielona na sześć sekcji odpowiadających sześciu tematom, w ramach których omówione zostaną wybrane polskie projekty i realizacje architektoniczne XX i XXI wieku. Te ścieżki – i myślowe, i przestrzenne – staną się dla publiczności drogowskazami po dziejach architektury polskiej z jej specyficznymi kontekstami oraz uwarunkowaniami powstania. Owe zagadnienia zostały tak dobrane, aby umożliwić opisanie architektury w jej codziennym funkcjonowaniu oraz oddziaływaniu na człowieka i otoczenie, a także aby przybliżyć ją odbiorcom przez zagadnienia wykraczające poza hermetyczność specjalistycznych dyskusji. Co więcej dobrane tematy będą reprezentatywne nie tylko dla kontekstualizacji architektury polskiej. Pomyślane jako uniwersalne i zasadnicze pytania, dotykające istoty architektury, mają wprowadzać w obszar refleksji nad architekturą w ogóle i pozwolić spojrzeć na architektoniczne dziedzictwo w Polsce także z perspektywy ponadczasowych i ponadregionalnych pytań. 

Kuratorzy: Kacper Kępiński, Małgorzata Jędrzejczyk, Weronika Grzesiak

Otwarcie w październiku 2021

Muzeum Stanisława Wyspiańskiego 
EUROPEUM – Ośrodek Kultury Europejskiej 

Stanisław Wyspiański, Autoportret z żoną, 1904, fot. Pracownia MNK


Stanisław Wyspiański (1869–1907) – dramatopisarz, poeta, malarz, grafik, reformator teatru, projektant wnętrz – należy do grona najwybitniejszych i najwszechstronniejszych twórców polskich. MNK zgromadziło największą kolekcję dzieł tego twórcy – przeszło 1100 obiektów. W jej skład wchodzą między innymi: malarstwo, projekty dekoracji, rysunki, rzemiosło artystyczne, rzeźby, ryciny oraz książki artystyczne. Przestrzeń I piętra EUROPEUM wypełnią dzieła sztuki podzielone na trzy główne wątki: „Wawel – dramat królów”, „Apollo – Chrystus” oraz „Żywioły”. Wokół nich została zbudowana dalsza opowieść o artyście i wydobyte aspekty jego twórczości, takie jak nowoczesność, narodowość czy motywy fantastyczne. W najniższej kondygnacji Muzeum planowana jest przestrzeń stanowiąca dopełnienie wystawy od strony informacyjnej. W salach tych znajdą się eksponaty i księgozbiór, a ponadto stanowiska komputerowe. Będzie tam można skorzystać: z komputerowej informacji na temat zbiorów dzieł Stanisława Wyspiańskiego w polskich muzeach, kościołach i bibliotekach, z podstawowej bibliografii dotyczącej jego życia i twórczości (zdigitalizowanych utworów literackich, artykułów, pism, prac inscenizacyjnych i listów artysty) oraz z biblioteki podręcznej wielkich badaczy jego twórczości (Gustawa Puchalskiego i Leona Płoszewskiego), a także obejrzeć wybrane realizacje telewizyjne, spektakle teatralne i ekranizacje jego dzieł. 

Kuratorzy: Magdalena Laskowska, Łucja Skoczeń-Rąpała, Andrzej Szczerski

Otwarcie w listopadzie


„4 × nowoczesność. Polskie style narodowe”
Gmach Główny. Sala Wystaw Zmiennych


Stanisław Wyspiański, Krzesło, 1904-1905, fot. Pracownia MNK


Wystawa „Polskie style narodowe” rozpoczyna cykl „4 × nowoczesność”, na który złożą się cztery wystawy w MNK w latach 2021–2024 poświęcone poszukiwaniu oryginalnych wzorców modernizacyjnych w sztuce, designie i architekturze polskiej XX i XXI wieku. 

Tematyka wystawy odnosi się do trwającej około roku 1900 w Europie, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej i Skandynawii, debaty na temat stylu narodowego, czyli odrębnej stylistycznie formy wyrażającej wyjątkowość danej kultury. Źródeł takiej narodowej formy poszukiwano zarówno w regionalnych odmianach stylów historycznych, jak i w kulturze ludowej, dążąc do odróżnienia się od późnego historyzmu, a także od secesji. Z tego też względu idea nowego stylu była krokiem w stronę XX wieku, w tym takich tendencji, jak modernizm organiczny czy regionalizm w architekturze. Dla Polski i innych krajów środkowoeuropejskich pozbawionych politycznej niezależności styl narodowy był również potwierdzeniem ich niepodległościowych ambicji, dowodem na kulturową odrębność i samodzielność. Polscy artyści na przełomie XIX i XX wieku potrafili wypracować oryginalne, wysokiej klasy formy artystyczne, pokazując wyjątkowość rodzimej kultury. Jednocześnie ich osiągnięcia wpisywały się w ogólnoeuropejski fenomen odkrywania narodowych korzeni kultury współczesnej, który historia sztuki i architektury nazywa obecnie narodowym romantyzmem. Idee sprzed wieku nie straciły swojej aktualności, a wystawa wpisuje się w dzisiejszą debatę na temat znaczenia tradycji narodowych we współczesnym świecie i relacji lokalność – globalizacja. Ponadto, ze względu na powiązanie nowego stylu z odkrywaniem natury w regionach uznawanych za narodowe enklawy, wystawa odnosi się także do treści ekologicznych i ich wpływu na kulturę współczesną, model domu czy architekturę wnętrz. Ma ona również, tak jak i kolejne wystawy z planowanego cyklu, pokazywać treści istotne dla współczesnych projektów modernizacji Polski, wskazując na ich historyczne konteksty i precedensy.

Wystawę podzielono na pięć części. W pierwszej zostaną pokazane przykłady polskiego stroju narodowego z 2. połowy XIX wieku. W części drugiej będzie prezentowany styl zakopiański, a w trzeciej poszukiwania narodowej formy w oparciu o sztukę ludową z Huculszczyzny. W kolejnej części znajdą się projekty promujące ideę stylu narodowego artystów z Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana i Warsztatów Krakowskich, a na zakończenie zostanie podkreślone znaczenie wystawy architektury i wnętrz, która odbyła się w Krakowie w 1912 roku, oraz związek narodowej formy z opracowanym na ziemiach polskich językiem esperanto, który miał służyć komunikacji między różnymi narodami, podkreślając wartość treści zarówno uniwersalnych, jak i narodowych. 

Zespól kuratorski: Andrzej Szczerski, Magdalena Czubińska, Alicja Kilijańska, Bożena Kostuch, Joanna Kowalska, Urszula Kozakowska-Zaucha, Mirosław Kruk, Magdalena Laskowska, Halina Marcinkowska, Magdalena Święch

lipiec 2021 – styczeń 2022


„Aleksander Kotsis. Odcienie realizmu”

Kamienica Szołayskich, I i II piętro

Aleksander Kotsis, Autoportret, 1870-1874, fot. Pracownia MNK

Aleksander Kotsis (1836–1877) to jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa realistycznego. Wychowanek krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych i wiedeńskiej Akademie der bildenden Künste, należał do pokolenia Jana Matejki i Artura Grottgera. 
W przeciwieństwie do krakowskiego środowiska artystycznego zdominowanego przez fascynację historią, w dziełach Kotsisa nie odnajdziemy wielkich i znanych postaci, skomplikowanej historiozofii ani wzniosłych alegorii. Niezależność jego postawy twórczej opierała się na uważnej i krytycznej, a jednocześnie pełnej empatii, czasem nazbyt emocjonalnej obserwacji najbliższego otoczenia. Sztuka tego artysty reprezentuje kierunek realizmu w sztuce europejskiej, jej analogii można poszukiwać między innymi w twórczości Jeana-François Milleta, Jules’a Bretona, Christiana Rubena, Ferdinanda Georga Waldmüllera. Zgodna z duchem epoki, korespondowała z hasłami głoszonymi przez rodzimych pozytywistów. Literackie powinowactwa z jego dziełami odnajdziemy w utworach Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza i Michała Bałuckiego. Równolegle twórczość Kotsisa cechuje charakterystyczny dla sztuki polskiej rys romantycznego postrzegania świata. 

Monograficzna wystawa w MNK jest pierwszym tak kompleksowym pokazem twórczości Aleksandra Kotsisa od 1959 roku. Na ekspozycję, zorganizowaną w 185. rocznicę narodzin artysty, składa się ponad 120 obrazów olejnych oraz około 70 akwarel, rysunków i szkiców. 

Kuratorka: Aleksandra Krypczyk de Barra

marzec – czerwiec 2021



„Hokusai. Wędrując…
Drzeworyty japońskie z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie”
Gmach Główny. Sala Wystaw Zmiennych, I piętro

Katsushika Hokusai, Piękna pogoda przy południowym wietrze/ Gaifu Kaisei z serii: Trzydzieści sześć widoków góry Fuji / Fugaku sanju-rokkei , 1760-1849, fot. Pracownia MNK



Wystawa twórczości Katsushiki Hokusaia (1760–1849) zostanie pokazana w kontekście wędrówek dosłownych – jako przemieszczanie się mistrza po terenach Japonii – a jednocześnie „podróży” artystycznych, związanych z nieustannym poszukiwaniem prawdy w obrazie. 

Koncepcja wystawy odnosi się do rozbudowanego kontekstu okresu Edo (1603–1868), do kultury i sztuki, zwłaszcza drzeworytu i malarstwa nurtu ukiyo-e („przepływającego świata”), który zdominował filozofię i estetykę przyjęte przez warstwy mieszczańskie. Przywołuje ona sylwetkę i temperament artystyczny Hokusaia, podkreślając jego pasję poszukiwania, a także osadza twórczość tego mistrza w tradycji japońskiej sztuki i inspiracji, które są wciąż aktualne. Wszystkie prezentowane dzieła pochodzą z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, na którą składają się dary oraz zakupy własne. Zobaczymy około 180 drzeworytów w formie pojedynczych plansz, około 50 woluminów albumów drzeworytniczych, współczesne komiksy manga (około 100 egzemplarzy książek i czasopism) oraz obraz – tryptyk współczesny. Uzupełnieniem ekspozycji będą tkaniny i rzemiosło artystyczne.

Kuratorka: Beata Romanowicz


lipiec – listopad 2021


„Ursula von Rydingsvard”
Gmach Główny, II piętro

Ursula von Rydingsvard, Anastazia, Yorkshire Sculpture Park, 2013-2014, fot. Jonty Wilde


Ursula von Rydingsvard jest artystką polskiego pochodzenia mieszkającą w USA, autorką między innymi rzeźb w przestrzeni publicznej. Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach na świecie, w tym w MoMA. Studiowała na Columbia University. Tworzy rzeźby najczęściej w drzewie cedrowym, często wtapiające się w naturalne otoczenie, zwykle surowe i monumentalne.

Kuratorka: Eulalia Domanowska 


wrzesień 2021 – luty 2022

„Joachim Lelewel. Dzieło rytownika polskiego”
Galeria Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach - Sala Wystaw Zmiennych "Malarnia"

N. E. Maurin, Joachim Lelewel z: Les Polonais et les Polonaises de la Revolution du 29 Novembre 1830 (…) Par Joseph Straszewicz, Paris [1832-1836], fot. Pracownia MNK

Wystawa zostanie zorganizowana w 235. rocznicę urodzin i 160. rocznicę śmierci tego wybitnego i zasłużonego Polaka. Skupiać się będzie wokół mało znanej twórczości graficznej Joachima Lelewela (1786-1861), którego pamiętamy jako historyka, profesora uniwersytetów Wileńskiego i Warszawskiego, czynnego polityka okresu powstania listopadowego, członka Rządu Narodowego, prezesa Towarzystwa Patriotycznego i najsłynniejszego bodaj polistopadowego emigranta. Jest on znany również jako autor pionierskich w swoim czasie publikacji w dziedzinie historii, sfragistyki, heraldyki, dziejów piśmiennictwa i księgarstwa w Polsce, historii kartografii i numizmatyki. 


Twórczość graficzna Lelewela wciąż jest jednak nieznana. Zatem kluczem tej ekspozycji będzie unikatowa graficzna spuścizna - kolekcja 230 matryc graficznych Lelewela, zakupiona przez MNK w 1897 roku od Wisławy Jadwigi Russockiej, bratanicy Joachima W kolekcji, którą przez przeszło wiek kryły muzealne magazyny, znajdują się między innymi matryce grafik nigdy w pismach Lelewela nie publikowanych. Tłem dla kolekcji graficznej będzie biografia twórcy, portrety osób, odgrywających w jego życiu szczególną rolę oraz widoki miast i instytucji, z którymi związał się poprzez życiowe wybory.  Nie zabraknie też portretów bohatera wystawy oraz pamiątek z nim związanych. 


Kuratorka: Janina Wilkosz


wrzesień – grudzień 2021


„Young Poland: The Polish Arts & Crafts Movement, 1890–1918”
[„Młoda Polska: Ruch Odrodzenia Sztuk i Rzemiosł, 1890–1919”]
William Morris Gallery w Londynie



Planowany projekt  – publikacja i wystawa – posłużą międzynarodowemu upowszechnieniu kultury polskiej, co przyczyni się do budowania i wzmacniania nowego wizerunku Polski jako kraju o bogatych zasobach kulturowych.

Popularyzacja dorobku postaci wpisujących się w kanon najwybitniejszych polskich artystów pozwoli publiczności zagranicznej poznać polską tradycję, kulturę, historię i będzie sprzyjać kreowaniu marki „Polska”. Prezentacja polskiego dziedzictwa narodowego, a co za tym idzie funkcjonujących wzorców kulturowych i wartości, umożliwi pokazanie bogatej kultury o silnych cechach rozpoznawczych, identyfikowalnych na arenie międzynarodowej. 

Projekt jest rezultatem współpracy między Muzeum Narodowym w Krakowie, William Morris Gallery i Instytutem Kultury Polskiej w Londynie podjętej w celu organizacji pierwszej na świecie wystawy popularyzującej sztukę użytkową i architekturę epoki Młodej Polski wraz z wydaniem pierwszej międzynarodowej publikacji poświęconej w całości tematyce polskiej sztuki stosowanej, rzemiosła artystycznego i architektury epoki Młodej Polski przygotowanych specjalnie z myślą o zagranicznych, głównie brytyjskich, odbiorcach. 

Kuratorzy: Andrzej Szczerski, Julia Griffin

październik 2021 – styczeń 2022

informacja prasowa

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Mariusz Mikołajek o sztuce jako o zastępczym obszarze łaski /wywiad/

Ubecja "aresztowała" jego prace dyplomowe, a tworzenie w trudnych czasach stanu wojennego stało się drogą do wiary. Swoje projekty...

Popularne posty