W maju 2025 ukazała się druga płyta z kompozycjami Mikołaja Zieleńskiego: "Nicolaus Zielenski II", na której poszczególne utwory poświęcone zostały świętym patronom Wrocławia, Dolnego Śląska i Polski. Pięknie brzmią na tej płycie nie tylko utwory chóralne, ale także arie, będące cytatami z psalmów, Ks. Mądrości, Ewangelii św. Jana i św. Łukasza. Pomiędzy nimi zabrzmiały utwory instrumentalne, zrekonstruowane przez Marcina Szelesta, Całość, znakomicie poprowadzona przez maestro Andrzeja Kosendiaka, ukontentuje niejednego wielbiciela muzyki dawnej.
Mikołaj Zieleński - polski kompozytor w stylu włoskim
Mikołaj Zieleński urodził się prawdopodobnie w Warce, kształcił (być może) w Rzymie. Muzyczną karierę zawdzięczał biskupowi Wojciechowi Baranowskiemu, późniejszemu prymasowi Polski. Pod jego auspicjami pracował Zieleński jako kapelmistrz i organista, otrzymując za swoją pracę liczne nadania ziemskie. Kiedy jego mecenas został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski, Zieleński towarzyszył mu zapewne na placówkach w Rzymie, Padwie i w Wenecji oraz na dworze arcybiskupa Mediolanu Fryderyka Boromeusza. Miał więc okazję zetknąć się z twórczością tamtejszych kompozytorów, stąd włoski styl jego dzieł, które świadczą o tym, że autor znakomicie orientował się w technikach kompozytorskich praktykowanych we Włoszech w końcówce XVI wieku. Są to oczywiście hipotezy, które powtarzam za Agnieszką Leszczyńską, autorką eseju o kompozytorze, który został załączony do pierwszego albumu tego kompozytora, wydanego w 2020 roku. Nie mniej hipotezy wielce prawdopodobne.
O życiu Mikołaja Zieleńskiego wiemy niewiele, pozostawił jednak po sobie liczne i znaczące dzieła (ponad sto utworów!), które zostały wydane drukiem w Wenecji w 1611 roku w dwóch zbiorach:: Offertoria et Communiones totius anni oraz Comunniones totius anni. Pierwszy z nich znalazł się na płycie wydanej w 2020 roku, a drugi w albumie wydanym tego roku.
 |
Nicolaus Zielenski II / Mikołaj Zieleński II na płycie Narodowego Forum Muzyki
I oto do rąk melomanów trafia kolejny album tego kompozytora, lecz o odmiennej stylistyce, zaś poszczególne utwory poświęcone zostały świętym patronom Wrocławia, Dolnego Śląska i Polski: św. Janowi Chrzcicielowi, Św. Janowi Ewangeliście, św. Dorocie, św. Jadwidze Śląskiej oraz św. Stanisławowi – patronowi naszej Ojczyzny. Uroczyste ofertoria przeplatają się z kameralnymi comuniones, oddającymi klimat osobistej modlitwy po przyjęciu komunii, zaś instrumentarium zostało wzbogacone o instrumenty, o których nie ma wzmianki w druku, m.in. o kornet i harfę.
Całość otwiera siedmiogłosowe ofertorium Iustus ut palma florebit (Sprawiedliwy zakwitnie jako palma, rozkrzewi się jako cedr na Libanie), będącego fragmentem psalmu 92, 12-15, a przeznaczonego na święto Jana Apostoła i Ewangelisty, patrona dawnej kaplicy wrocławskiego ratusza, którego popiersie znajduje się od XVI wieku w herbie Wrocławia, w lewym dolnym, czerwonym polu, osadzone na odwróconej koronie. To dzieło polifoniczne, skomponowane w duchu szkoły weneckiej, z wyeksponowanym sopranem pierwszego chóru. Na płycie pięknie, wręcz nieziemsko, brzmią soprany Aldony Bartnik i Aleksandry Turalskiej. Ich głosy zdają się sięgać nieba... Może brzmi to patetycznie, ale tak mnie usposobiła lektura książki Sandora Marai: "Siostry", której bohaterem, a w dużej części także narratorem, jest muzyk – znany i podziwiany pianista. "... jak straszliwą siłą jest muzyka! - powiada bohater. To, czego człowiek nie potrafi wypowiedzieć słowem i duchem, w końcu wyraża muzyką. (...) Muzyka jest bezosobowym związkiem człowieka ze wszechświatem; jest to więź niematerialna".
Refleksje te w jakimś stopniu odnoszą się do kompozycji Mikołaja Zieleńskiego, w której muzyka i teksty tworzą pewną duchową całość, którą udało się muzykom i śpiewakom oddać na tej płycie. Z pewnością wrażenie byłoby głębsze, gdybyśmy wysłuchali koncertu na żywo, ale...
Pięknie brzmią na tej płycie nie tylko utwory chóralne, ale także arie, m. in. Aleksandry Turalskiej w Qui mihi ministrat, będącej cytatem z Ewangelii św. Jana: A kto by chciał Mi służyć, niech idzie za Mną, a gdzie Ja jestem, tam będzie i mój sługa. Wspaniale też brzmi bas Tomáša Krála w utworze Exiit sermo inter fratres, nawiązująca do fragmentu Ewangelii Janowej o wskrzeszeniu Łazarza (Rozeszła się wśród braci wieść, że uczeń ów nie umrze. Ale Jezus nie powiedział mu, że nie umrze, lecz: «Jeśli Ja chcę, aby pozostał aż przyjdę, co tobie do tego?). Pomiędzy fragmentami Pisma Świętego, które brzmią jak rekolekcje, na płycie znalazły się także utwory instrumentalne, zrekonstruowane przez Marcina Szelesta, z dużym wyczuciem stylu i dające czas na refleksję, a zarazem spójne z liturgiczną aurą całości, jak choćby Fantasia a tre.
Całość znakomicie poprowadzona przez maestro Andrzeja Kosendiaka, ukontentuje niejednego wielbiciela muzyki dawnej.
Mikołaj Zieleński II // zapowiedzi płytoweWykonawcy / Performers: Andrzej Kosendiak – dyrygent / conductorWrocław Baroque Ensemble
Nagrano w Sali Głównej Narodowego Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego, w dniach 26–28 czerwca 2023 roku. / Recorded in the Main Hall of the National Forum of Music, 26–28 June 2023.
Reżyseria nagrania, montaż, mastering / Recording Producers, editing, mastering – Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko
NFM 97, ACD 348
© 2023 Narodowe Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego
℗ 2025 CD Accord
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz