 | ||
| Peter Jones, Ollie Monkey [Małpka Ollie], 2007, dzięki uprzejmości artysty / courtesy of the artist |
Martwa natura
Samo pojęcie martwej natury wywodzi się z języka francuskiego (‘nature morte’) i niezbyt fortunnie oddaje istotę tej sztuki. Stosowano również pojęcie bardziej adekwatne w gwarze malarzy holenderskich (Stil-leven) – co oznaczało ”nieruchomy model”. W istocie należało rozumieć, że dotyczy malarstwa rzeczy nieruchomych. Martwa natura jest gatunkiem malarskim obejmującym kompozycje, składające się przeważnie z nieożywionych przedmiotów, np. kuchennych i stołowych, owoców, kwiatów, zabitych zwierząt. W siedemnastowiecznej Holandii i Flandrii była charakterystycznym motywem malarskim, stopniowo przechodząc w odrębny gatunek. Celem dążeń autorów był typ martwej natury, której zadaniem było wyłanianie śladów ludzkiej codzienności: otwarta solniczka, skórka od chleba, nadgryzione owoce czy niewypite napoje. Dały one początek tematom śniadań lub kolacji, na które składały się : śledzie, bułki, szynki, homary, kielich wina, tytoń - nieodzowne atrybuty rozpusty, a także zegar - który stał się symbolem miary i wstrzemięźliwości.Wszyscy pamiętamy znakomity cykl esejów Zbigniewa Herberta: ”Martwa natura”, który został zainspirowany obrazem Torrentiusa. Tematem eseju stanie się nie tylko tajemnicza i pełna niedopowiedzeń biografia Jana Simosza van de Beecka, znanego jako Torrentiusa. Wraz z autorem śledzimy również niemożliwą do rozszyfrowania zagadkową treść obrazu, której Herbert docieka z pasją i niemal detektywistycznym zacięciem. Ten przykład jest także dowodem na to, iż temat martwej natury pozostaje aktualny i doświadczymy go także w sztuce współczesnej.
Nature morte według Michaela Petry
 |
| Cindy Wright, Nature Morte 2 [Martwa natura 2], 2010, Dzięki uprzejmości artystki © Cindy Wright |
Wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu dowodzi, że termin ”nature morte” nie odnosi się li tylko do malarstwa, ale także innych dziedzin sztuki, w tym do biżuterii.
Pomysłodawcą ekspozycji jest Michael Petry – dyrektor MOCA w Londynie, a zarazem autor książki ”Nature morte”, która omawia rozmaite próby reinterpretacji tego motywu. Autor wyróżnia pięć tematów, które znalazły swój wyraz na wystawie: florę, faunę, jedzenie, przedmioty domowe oraz śmierć. Jest to zatem podział zupełnie inny od tego, jaki znamy z książki Charlesa Sterlinga. Mając na uwadze dzieła współczesne, Petry traktuje martwą naturę inaczej, wychodząc poza tradycyjne malarstwo i ujmując temat znacznie szerzej, niż do tego nawykliśmy.
Nature morte. Biżuteria
Stąd m.in. pomysł na ”Nature morte. Biżuteria”, która powstała we współpracy z artystami i wykładowcami Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu: Agatą Danielak-Kujdą oraz Giedyminem Jabłońskim.Naszym celem jest – wyjaśniał podczas konferencji prof. Jabłoński – pokazanie płynności granic pomiędzy biżuterią a innymi dziedzinami sztuki. Pragniemy także zwrócić uwagę na to nietypowe dla tego tematu medium i wskazać na analogie i podobieństwa nie tak znów oczywiste.
Pokazujemy obiekty niewielkich rozmiarów – dodała prof. Agata Danielak-Kujda – w których artyści łączą ideę z formą, funkcją, materiałem i konstrukcją, tworząc oryginalne kompozycje, mające walory zarówno estetyczne, jak i symboliczne.
Współcześni artyści ożywiają martwą naturę
Wystawa poświęcona współczesnej martwej naturze została przygotowana w dwóch częściach. O ile biżuterię możemy podziwiać w gmachu głównym Muzeum Narodowego, to jej część, zatytułowana ”Nature morte. Współcześni artyści ożywiają martwą naturę”, została zaprezentowana w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej. W ten sposób prace m.in. Barnaby Barforda czy Jennifer Steinkamp sąsiadują z dziełami Magdaleny Abakanowicz czy Aliny Szapocznikow.Pomysłodawca i zarazem główny kurator wystawy – Michael Petry – podkreślał, że cechą tej ekspozycji jest włączanie w jej obręb prac znajdujących się w miejscu, w którym jest eksponowana. W ten sposób jest ona za każdym razem nieco inna.
Ekspozycja pokazuje ewolucję tematu martwej natury – wyjaśniała na konferencji prasowej jej kuratorka z ramienia Muzeum – Małgorzata Santarek – i sposób, w jaki interpretują go współcześni twórcy, przedstawiając go w nowej, często zaskakującej formule. To już nie tylko malarstwo, ale także fotografia, rzeźba, ceramika czy wideo.
Na wystawie zaprezentowano około 100 prac współczesnych artystów z całego świata. ”Nature morte. Współcześni artyści ożywiają martwą naturę” była najpierw prezentowana w Norwegii (2015 r.), potem w Szwecji (2016 r.), a obecnie w Polsce. Wystawie towarzyszy przewodnik opracowany przez kuratorów: Michaela Petry`go i Małgorzatę Santarek. Wystawę można oglądać do 14 maja 2017 roku.
Artykuł ukazał się w 2017 roku na portalu Kulturaonline.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz