"Bez tytułu": Beksiński fantastyczny, barokowy i gotycki /relacja z wystawy/

21 lutego 2015 roku, w dziesiątą rocznicę śmierci Zbigniewa Beksińskiego, otwarto w CK Zamek we wrocławskiej Leśnicy wystawę grafik artysty. Do 22 marca można obejrzeć prawie 80 jego prac.

Centrum Kultury Zamek we Wrocławiu, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Ze zbiorów Anny i Piotra Dmochowskich 

Prace pochodzą z Muzeum Beksińskiego, które znajduje się w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie. Otwarto je w 2008 roku dzięki przekazaniu części kolekcji należącej do Anny i Piotra Dmochowskich. Ten ostatni był przyjacielem i marszandem twórcy. Prace Beksińskiego gromadził od lat 80. Stworzył nawet “Galerie  Dmochowski. Musée-galerie de Beksinski”, która działała w Paryżu od 1989 do 1995 roku.

Zdzisław Beksiński, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Fotografowanie snów

Na wystawie w leśnickim Zamku zaprezentowano ok. osiemdziesiąt prac z lat 50.60. i 70. oraz kilka z 90. XX w. Wykonane są w technikach rysunku ołówkiem, kredką, węglem, tuszem, długopisem oraz piórem. Twórczość  Beksińskiego z lat 80. wykazuje nawiązania do metody "fotografowania snów" (określenie artysty), a także do malarstwa barokowego, malarstwa dziewiętnastowiecznego i abstrakcji niegeometrycznej. W rezultacie stworzył indywidualny styl - w pracach o tematyce erotycznej, w pejzażu czy w portrecie - zbliżający się do wizji apokaliptycznych, balansując na granicy kiczu. W swej twórczości z lat 90. Beksiński coraz bardziej oddalał się od fantastyki, tajemniczych treści, pełnej grozy atmosfery, którymi były przepełnione jego obrazy z okresu "fantastycznego", który też sam określał jako „barokowy”. Pracował nad formą, uważając, że powinien znów malować tak, jak to robił we wczesnej młodości. Ten okres swojej twórczości Beksiński nazywał „gotyckim”.

Zdzisław Beksiński, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Zawsze z niepokojem podchodzę

W leśnickim Zamku wystawa artysty cieszy się ogromnym zainteresowaniem - na jej otwarcie przybyło przybyło kilkaset osób. Świadczy to o tym, że prace Beksińskiego oddziałują na wyobraźnię i w jakiś sposób pozostają bliskie współczesnemu odbiorcy. O tym, że nie są bynajmniej łatwe w odbiorze, niech zaświadczy fragment Dziennika fonicznego Beksińskich z czerwca 1966 roku:

Zofia: No a Zdzisek się teraz właśnie przerzucił na taką moim zdaniem makabrę.

Tadzik: No, to robi wrażenie. Ja się na tym zupełnie nie znam, ale wiesz, Zdzisek, że to jakoś mocniej na mnie działa niż to, co wcześniej widziałem. (...)

Zofia: Tam, z tamtej strony to też pan zobaczy całe bogactwo treści różnego typu. Dla mnie... ja nie mogę przeżyć jakoś... ja zawsze z niepokojem do tego podchodzę.

Zdzisław Beksiński, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Prace Beksińskiego w polskich muzeach

Największy zbiór prac artysty posiada Muzeum Historyczne w Sanoku, któremu Beksiński zapisał w 2001 cały dorobek artystyczny. Po śmierci artysty Muzeum otrzymało ponadto ok. 20 jego ostatnich obrazów, ok. 1000 zdjęć i grafik, a także cały majątek.

Dodajmy, że jego dorobek fotograficzny, liczący sto kilkadziesiąt fotografii, zachowany wyłącznie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, należy do najważniejszych osiągnięć fotografii polskiej XX wieku. Zdzisław Beksiński jest prekursorskim body-artu, konceptualizmu i sztuki fotomedialnej, gdyż z założenia starał się przekraczać istniejące kanony w fotografii artystycznej.

Twórczość Beksińskiego jest bardzo popularna w Polsce i na świecie.  Do inspiracji jego pracami przyznają się tacy twórcy filmowi, jak: William Malone oraz Guillermo del Toro.

Wystawa rysunków Zdzisława Beksińskiego "Bez tytułu" potrwa do 22 marca 2015 roku.

Artykuł ukazał się na portalu Kulturaonline w lutym 2015 r.