Koncert "Z klasyką przez Polskę" w radiowej Dwójce

Program 2 Polskiego Radia i Narodowy Instytut Muzyki i Tańca zapraszają na kolejny koncert z cyklu „Z klasyką przez Polskę”. 16 listopada o godz. 17:00 w Studiu Polskiego Radia im. W. Szpilmana wystąpią Arkadiusz Krupa i Michał Nagy. Transmisja na antenie radiowej Dwójki oraz w formie streamingu wideo na Facebooku i kanale YouTube stacji.

Michał Nagy jest gitarzystą, profesorem sztuk muzycznych, wykładowcą Akademii Muzycznej im. K. Pendereckiego w Krakowie, od 2021 roku kierownikiem Katedry Gitary i Harfy AMKP. Od 2008 roku jest także kierownikiem artystycznym Międzynarodowych Warsztatów Gitarowych i Festiwalu Terra Artis w Lanckoronie. 

Arkadiusz Krupa to wirtuoz oboju. Poza urozmaiconą działalnością artystyczną, jest też pedagogiem. Prowadzi liczne kursy mistrzowskie. Od 2013 roku jest wykładowcą Akademii Sinfonia Varsovia, projektu służącego doskonaleniu umiejętności gry muzyka orkiestrowego. Od 1997 do 2012 pierwszy oboista Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, a od 2012 roku pierwszy oboista orkiestry Sinfonia Varsovia.  

W 2015 roku artyści zarejestrowali sonaty Domenica Scarlattiego w autorskim opracowaniu na obój i gitarę. - Myślę, że jeśli utwory są dobrze skomponowane, to dają przyjemność z obcowania z instrumentem i muzyką. Jeśli są chętnie wykonywane przez młodych gitarzystów czy muzyków to znaczy, że jest to dobra literatura –  w radiowej Dwójce Michał Nagy. 

Michał Nagy i Arkadiusz Krupa zaprezentują program złożony z opracowań na gitarę i obój kompozycji Wolfganga Amadeusza Mozarta, Domenica Scarlattiego, Nicoli Antonia Porpory, Heitora Villi-Lobosa i Theodore’a Lalliet’a. 

Koncert poprowadzi Klaudia Baranowska. 

Bezpłatne wejściówki można zdobyć pod adresem koncertydwojki@polskieradio.pl 

Koncert dofinansowano z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

informacja prasowa

Rembrandt – Hoogstraten. Kolor i iluzja - wystawa w Kunsthistorisches Museum Wien

Od 8 października 2024 w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu czynna jest wystawa prac dwóch mistrzów baroku:  Rembrandta i  Hoogstratena. Obrazy wypożyczono z renomowanych muzeów na całym świecie, m.in. National Gallery w Londynie, Rijksmuseum, Luwru i Metropolitan Museum. Wystawa opowiada o tym, jaki wpływ miała sztuka Rembrandta na jego utalentowanego ucznia Samuela van Hoogstratena. 

Rembrandt Harmensz. van Rijn, Dziewczynka w oknie, 1645.
Dulwich Picture Gallery, London © Dulwich Picture Gallery

Fascynacja iluzją

Ekspozycja skupia się na imponującym efekcie koloru i zadziwiających technikach iluzjonistycznych, którymi Rembrandt i Hoogstraten fascynowali widzów dawniej ifascynują nadal. Imponująca różnorodność najważniejszych dzieł dwóch holenderskich malarzy ukazuje ogromne zainteresowanie iluzją i percepcją tamtych czasów: dążenie do realistycznego przedstawienia, oszukiwanie oka, tworzenie iluzjonistycznych efektów. Obrazy Rembrandta i Hoogstratena wydają się być żywe, namacalne i iluzyjne, nawet dla dzisiejszych oczu, wciąż zanika w nich granica między sztuką a rzeczywistością.

Samuel van Hoogstraeten, Autoportret, 1644

Samuel van Hoogstraten - tajemniczy uczeń Rembrandta

O ile postać Rembrandta jest dość dobrze znana, o tyle uczeń pozostał w jego cieniu. Samuel van Hoogstraten lub Hoogstraeten (ur. 2 sierpnia 1627 w Dordrechcie, zm. 19 października 1678 tamże) był holenderskim malarzem i grafikiem okresu baroku, uczniem Rembrandta.

Początkowo pobierał nauki u swojego ojca Dircka van Hoogstratena, a następnie w l. 1642-48 - u Rembrandta w Amsterdamie. W 1651 przeniósł się do Wiednia, a w 1653 wyjechał do Rzymu. Po pobycie w Londynie w l. 1662-66 osiadł w Holandii. Był członkiem związku malarzy Pictura.

Malował sceny rodzajowe (wizerunki postaci wyglądających przez okno, widoki korytarzy), portrety, martwe natury typu trompe l’oeil. Tworzył grafiki, eksperymentował z narzędziami optycznymi, konstruował zabawki optyczne (perspektywiczne pudełka), pisał traktaty o sztuce (jego wierszowany traktat o malarstwie ukazał się w 1678).

Hoogstraten, Kapcie, 1650/75, Paryż, Musée du Louvre; Foto © RMN-Grand Palais 

                                                (Muzeum Luwru) / Michel Urtado

informacja prasowa

Przemysław Suska: Najważniejsza jest miłość do tego, co się robi /wywiad/

Z szefem Muzealnej – Przemysławem Suską rozmawiamy o tajemnicach kuchni inspirowanej malarstwem Józefa Chełmońskiego, Picassa i surrealistów, a także o kuchni polskiej w jej autorskim wydaniu oraz o miłości do tego, co się robi.

Przemysław Suska, szef restauracji Muzealna w Muzeum Narodowym w Warszawie.
fot. ze strony Muzealnej

Barbara Lekarczyk-Cisek: Po obejrzeniu wystawy Józefa Chełmońskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie i po kolacji, którą nam Pan następnie zaserwował, muszę przyznać, że znakomicie wpisał się Pan w narrację tej ze wszech miar interesującej ekspozycji. Chełmoński był artystą, który – jak miałam się okazję przekonać –oddziałującym na zmysły. Można to z powodzeniem odnieść również do Pańskich dań, bo nie tylko oddziałują na zmysł smaku i powonienia, co jest oczywiste, ale także na wyobraźnię. Najpierw jednak zainspirował Pana Chełmoński. Wszystkie dania były wyjątkowo smaczne i pięknie podane... 

Przemysław Suska: Przygotowując kolaję do tej wystawy inspirowaliśmy się życiem i twórczością malarza. Na początek podaliśmy babkę ziemniaczaną z borowikiem i kwaśną śmietaną, co miało nawiązywać do czasów, kiedy artysta cierpiał ubóstwo i odżywiał się skromnie. Danie to sugerowało pochodzenie potrawy z tego, co można było zebrać w polu i w lesie, a następnie okrasić własną śmietaną. Jako drugi podaliśmy żur z puree ziemniaczanym i wędzonym masłem – tradycyjną polską zupę, tzw. polewkę, na wywarze grzybowym, z dodatkiem lekko pachnącym Francją, bo puree z masłem jest na wskroś francuskie. W ten sposób chcieliśmy zasugerować mający wkrótce nastąpić wyjazd Chełmońskiego do Francji. Danie główne stanowił francuski klasyk: królik duszony w śmietanie, z białym pieprzem, do tego pistacje i pasternak. No i na końcu – deser: jabłko pieczone z cynamonem, kruszonka i sos z trawą żubrową. To była taka nasza wariacja na temat szarlotki, która pojawiała się na talerzach w polskich domach, salonach i w restauracjach, jak również w kuchni francuskiej.

Babka ziemniaczana z borowikami i kwaśną śmietaną,
fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Podczas kolacji wspomniał Pan, że już wcześniej organizował przyjęcia z daniami nawiązującymi do prezentowanej w muzeum wystawy – jakie to były dania i inspiracje?

Pierwszą taką wystawą była ekspozycja poświęcona Pablo Picasso z okazji 50. rocznicy śmierci artysty. Można było zobaczyć na niej dzieła wypożyczone z kolekcji Museo Casa Natal Picasso (Muzeum – Dom Narodzin Picassa) w Maladze: ryciny, ilustracje książkowe oraz ceramikę. Po niej była wystawa "Surrealizm. Inne mity", zorganizowana w stulecie opublikowania przez André Bretona słynnego Manifestu surrealizmu.

Zanim przygotowaliśmy kolację, oglądaliśmy wraz z menadżerem wystawę  w towarzystwie kuratora, który przybliżał nam zarówno artystę, jak i tematykę dzieł. To punkt wyjścia i inspiracja do tego, aby stworzyć dania pasujące do wystawy. 

Czy trudno było przygotować kolację do abstrakcyjnych obrazów?

Mogliśmy zaszaleć! (śmiech). Podaliśmy np. ciastko z ikrą śledzia, więc miało rybi smak. A do tego podawaliśmy kwaśną śmietanę. Natomiast w szklankach do kawy serwowaliśmy latte z kurek – pyszny krem z kurek, do którego dodaliśmy piankę z aromatem grzybowym i posypaliśmy proszkiem z grzybów. Wyglądało to jak kawa, ale nią nie było. Udało się nam przenieść surrealizm do polskiej kuchni z sukcesem. 

żur z puree ziemniaczanym i wędzonym masłem,
fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Ciekawi mnie, jak wygląda przygotowanie dań pod wystawę. Wędruje Pan po niej z kuratorem, a potem przychodzi do domu i myśli?

I w domu, i w pracy myślę, jest to zawsze proces – metoda prób i błędów. Wcześniej robimy panele, podczas których odbywa się prawdziwa burza mózgów. Opowiadam o wystawie i wspólnie debatujemy na temat dań – do czego możemy nawiązać, jak połączyć sztukę z kuchnią. Komponujemy dania testując je pod kątem smaku. I jeśli okaże się, że nam smakują, zakładamy, że będą smakowały również gościom.

Rozumiem, że jest duży margines na improwizację, bo skoro państwo wspólnie zasiadają i każdy ma jakieś pomysły, to Pan, znając rozmaite przepisy, modyfikuje je na różne sposoby i dzięki temu Pan tak rozkwita w tym zacnym  zawodzie.

Mamy to szczęście, że uprawiamy kuchnię polską w autorskim wydaniu, dzięki temu bawimy się smakami, teksturą, kształtem i sposobem podawania dań. I nie boimy się tego robić!

Myśmy z mężem Pańskie dania smakowali podczas wakacji, kiedy przyjechaliśmy do Warszawy na Festiwal „Chopin i jego Europa” i odwiedziliśmy również w Muzeum Narodowe. Nie tylko dania były smakowite, ale zauroczył nas też sposób podania – niezwykle estetyczny. Wszystko okazało się strzałem w dziesiątkę: i dyskretna muzyka lat 70. (trafiliśmy wówczas na nastrojowy utwór Otisa Redinga "The Dock of the Bay”), i empatyczne zachowanie kelnerów, bezszelestnie obsługujących gości w uroczym ogrodzie, ale też służących radą i nie stroniących od żartów. Gdzie można się tego nauczyć i czy w ogóle można się tego nauczyć? A może tajemnica tkwi jeszcze gdzie indziej?

Cóż, zawodu uczyłem się w szkole gastronomicznej, ale człowiek uczy się przez całe życie. Pracuję, ciągle poszukując, od 21 lat, natomiast szefem kuchni jestem od lat trzech. Wcześniej pracowałem w różnych restauracjach, ale „Muzealna” okazała się tym miejscem z prawdziwego zdarzenia. Jestem niesamowicie dumny, że mogę tu pracować i rozwijać się. Ale najważniejsza jest chyba miłość do tego, co się robi. 

Jabłko pieczone z cynamonem, kruszonka i sos z trawą żubrową,
fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

A czy udało się Panu stworzyć danie, które uznał Pan za doskonałe?

Kiedy otwieraliśmy Muzealną, naszym bestsellerem okazały się kluski leniwe podane z dojrzewającym kozim serem, burakami, chipsami z topinamburu i pianą z mleka krowiego. Danie cieszyło się wielkim powodzeniem i serwowaliśmy je przez pół roku. Z kolei na święta podajemy buraka Wellington, czyli zamieniamy polędwicę wołową w cieście francuskim na naszego buraka. Takie dania pozostają na długo w repertuarze. 

Czasami dobrze jest pozostać przy stałych tematach. Chełmoński w pewnym okresie też malował konie bez umiaru (śmiech).  Dziękuję Panu za rozmowę i za pyszną „chełmońską kolację”, życząc dalszych kulinarnych odkryć i sukcesów.

Ja również dziękuję.

Józefa Chełmońskiego życie w obrazach /relacja z wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie/

Święto Niepodległości w Polskim Radiu

Polskie Radio zaprasza na audycje specjalne oraz relacje związane z obchodami 106. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Tego dnia Polskie Radio Chopin będzie również świętować swoje siódme urodziny.

Z okazji Święta Niepodległości Program 1 Polskiego Radia  zaprasza wspólnie z radiową Czwórką na „Otwarte Studio Jedynki i Czwórki” poświęcone patriotyzmowi. Spotkanie poprowadzą Kuba Jamrozek i Karol Surówka. Początek o godz. 17.00. Szanse i nadzieje niepodległej Polski będą tematem „Eureki” (godz. 19.30 – 20.00 ) audycji słowno-muzycznej z wykorzystaniem archiwaliów. Gościem Katarzyny Jankowskiej będzie historyk prof. Janusz Odziemkowski. Z kolei w godz. 21.00-22.00 w „Spotkaniach w Jedynce - Historii bliskiej” Marek Stremecki opowie, jak było, gdy 11 listopada nie było świętem. Święto Niepodległości jest świętem państwowym od 1989 roku, a w okresie Polski Ludowej zakazane było celebrowanie rocznic odzyskania Niepodległości. Czemu tak przeszkadzało ono ówczesnej władzy? Także w II RP 11 listopada był datą problematyczną. Dlaczego? Odpowiedź słuchacze znajdą w audycji. Gościem będzie historyk PAN, dr Piotr Osęka. 

Program 2 Polskiego Radia zaprasza na specjalną audycję plenerową sprzed siedziby Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jednym z gości Aleksandry Faryńskiej i Jakuby Kukli będzie historyk Michał Gniadko-Zieliński, z którym porozmawiają o tym, czym dzisiaj jest polskość. Początek o godz. 12:00. Z kolei o godz.14:00 w „Koncercie w porze lunchu” retransmisja premierowego koncertu z kompletem pieśni Paderewskiego zarejestrowanych w tym roku w Studiu S-1 Polskiego Radia. O godz. 16:00 w „100-lecie Andrzeja Łapickiego” o tym, jakim był aktorem, kolegą, pedagogiem i reżyserem. Monika Pilch i Marcin Pesta porozmawiają z aktorką Agnieszką Suchorą, historykami teatru prof. Barbarą Osterloff i dr Tomaszem Mościckim oraz krytykiem filmowym Jackiem Szczerbą. Tego dnia, o godz. 18.00 w ramach „Jazzowego Klubu Dwójki” nowe wcielenie Studia Jazzowego Polskiego Radia. Legendarny zespół założony przez Jana Ptaszyna Wróblewskiego w 1968 r. powrócił w zeszłym roku w zupełnie nowej odsłonie, a okazją do tego wydarzenia był setny koncert w serii Jazz.PL. Po przeszło roku od koncertu w Studiu im. Witolda Lutosławskiego ten wyjątkowy skład spotkał się ponownie, by wykonać nowy program. W „Wieczorze ze słuchowiskiem” o godz. 21.30 emisja „Chryi z Polską. Rzeczy o Wyspiańskim". Słuchowisko Macieja Wojtyszki w reżyserii autora opowiada o ważnych epizodach z ostatnich lat życia twórcy „Wesela”. 

W Programie 3 Polskiego Radia o godz. 20:05 w audycji „Klub Trójki. Audiodokument” zostanie wyemitowany pierwszy odcinek audioserialu Martyny Wojtkowskiej „W Nowej Zelandii zaczyna się dzień. Opowieść o dzieciach z Pahiatua”, upamiętniającego 80. rocznicę przybycia polskich sierot do Nowej Zelandii. To poruszająca historia dzieci, które w czasie II wojny światowej znalazły schronienie na końcu świata, po traumatycznych przeżyciach na zesłaniu w ZSRR. Gościnią audycji będzie Martyna Wojtkowska. Audioserial wyprodukowany został we współpracy Polskiego Radia i Instytutu Pileckiego. Kolejne odcinki będą dostępne na platformie podcastowej Polskiego Radia oraz na stronie Instytutu Pileckiego. Audycję poprowadzi Anna Dudzińska.

W radiowej Czwórce. Od godz. 7.00 „Mix polskiej muzyki rockowej” Bartka Koziczyńskiego, a następnie  audycja „Numer Raz na galowo”. Po godz. 9.00 o tym, czy język jest ojczyzną? Gośćmi w audycji będą dziewczyny z zespołu Frele i Dawid Miotk, Kaszub. Norbert Borzym zaprasza o godz. 11.00 na „Kulturę editu” poświęconą scenie, która bazuje na  przerabianiu starych polskich utworów. Na antenie także 3 TOP-y: „Top 5 z Polski – edycja: KULTURA w godz.13. 00-15.00 Alicji Michalskiej (o 5 najbardziej gorących nazwiskach, trendach, zjawiskach, filmach, wystawach, wydarzeniach kulturalnych w ostatnim roku pod flagą biało-czerwoną), „Top 5 z Polski – edycja: LUDZIE” w godz. 15.00-17.00 Kamila Jasieńskiego (o Polakach mieszkających poza granicami Polski) oraz „Top 5 z Polski – edycja: MUZYKA” w godz. 19.00-21.00 Uli Kaczyńskiej (wywiady z polskimi artystami promującymi Polskę za granicą, anegdoty z koncertów zagranicznych, spotkań z Polonią).  Z kolei Del M zaprasza w audycji „Całkiem wolna” od godz. 21.00 na dwie godziny wypełnione polskim jazzem z okazji Dnia Niepodległości. 

11 listopada w Polskim Radiu 24 dominować będzie tematyka związana z obchodami Święta Niepodległości. Zaplanowane zostały transmisje najważniejszych uroczystości państwowych oraz relacje reporterskie. 

11 listopada to szczególna data dla Polskiego Radia Chopin, które tego dnia obchodzić będzie 7 urodziny i z tej okazji przygotowało ramówkę specjalną. Pierwszą część dnia wypełnią programy związane z tematyką niepodległościową, natomiast od godz. 14:00 rozpocznie się emisja audycji urodzinowych. Mariusz Gradowski zaprezentuje jego zdaniem najciekawsze popowe reinterpretacje muzyki Fryderyka Chopina, a od 15.00 Klaudia Baranowska zaprosi na retransmisję koncertu znakomitego amerykańskiego pianisty Kevina Kennera, finalisty Konkursu Chopinowskiego, który w 2019 roku wystąpił w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego na koncercie urodzinowym anteny. Od godz. 16:00 Róża Światczyńska zaprezentuje swoje ulubione Chopniowskie interpretacji w specjalnej odsłonie audycji „Chopin osobisty”. Od godz. 18:00 antenę wypełnią zwycięskie nagrania laureatów IV Alternatywy Konkursowej (program poprowadzą Marek Bracha i Magdalena Sawicka). O godz. 20:00 Marcin Majchrowski wróci do nagrań z kilku odsłon „Festiwalu Polskiego Radia Chopin” w Antoninie. Urodzinowy dzień zakończy Jakub Puchalski, który od godz. 22:00 prezentować będzie swoje ulubione nagrania z płyt Polskiego Radia Chopin wydanych w ramach cyklu „From the Polish Radio Archives”. Na słuchaczy czekają niespodzianki w mediach społecznościowych stacji.

W Polskim Radiu Dzieciom w audycji „Poranek” (godz. 8.00) Martyna Chuderska porozmawia o tym, czym jest niepodległość, dlaczego 11.11 w Polsce jest dniem wolnym od pracy i szkoły,  jakie wydarzenia i jakie postaci z historii naszego kraju warto znać. Jej gośćmi będą osoby z Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zajrzy również do książki pt. „Mamy Niepodległość” z serii „Ale historia” autorstwa pani Grażyny Bąkiewicz, aby przekonać się jak jej bohaterowie poznawali historię Polski, przenosząc się w przeszłość dzięki wehikułom czasu zamontowanym w szkolnych ławkach. Od godz. 14.00 plenerowa audycja specjalna „Święto Niepodległości w Polskim Radiu Dzieciom” z dziedzińca Akademii Sztuk Pięknych. Gośćmi Marty Powałowskiej będą m.in. pisarka Justyna Bednarek, śpiewaczka Kaja Prusinowska z dziećmi i Natalia Lesz, która opowie o projekcie „Piosenki domowe” (patronat Polskiego Radia Dzieciom). 11 listopada Polskie Radio Dzieciom będzie także uczestniczyło w wydarzeniu „Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu". W ramach tego wydarzenia na dziedzińcu Akademii Sztuk Pięknych będzie scena dziecięca, na której (w godz. 13.00-18.00) odbywać się będą przedstawienia, koncerty i warsztaty  dla najmłodszych.  

Polskie Radio dla Zagranicy także będzie informowało o obchodach Święta Niepodległości w kraju i za granicą. Redakcja polska zaprasza na rozmowy m.in. z organizatorami akcji „Niepodległa do hymnu” w kraju i za granicą, debatę z udziałem historyków – prof. Janusza Odziemkowskiego z UKSW i dr. Igora Chabrowskiego z UW oraz rozmowy z przedstawicielami różnych środowisk polskich o tym, jak Polacy obchodzą Święto Niepodległości na Litwie. Redakcja ukraińska zaprasza na rozmowę o Polsce wielu kultur z socjologiem, dr. Grzegorzem Demelem (PAN).  W magazynie „W zwierciadle historii” o genezie i tradycji Święta Niepodległości opowie prof. Maciej Górny (UW). Redakcja niemiecka zaprasza m. in. na rozmowę z historykiem Januszem Tycnerem o tym, kim był Ignacy Jan Paderewski. Materiały o święcie przygotują też redakcja angielska i białoruska.

Polskie Radio Kierowców w Święto Niepodległości będzie towarzyszyło wszystkim kierowcom, pomagając bezpiecznie dotrzeć do celu podróży. Słuchacze mogą liczyć na komunikaty pogodowe w ścisłej współpracy z IMGW oraz na informacje o zdarzeniach drogowych utrudniających jazdę, wypadkach i objazdach.

informacja prasowa

„Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie” - nowa wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu

Po raz pierwszy w polskim muzealnictwie będzie można zobaczyć tak obszerną prezentację zabytkowych sprzętów z okresu historyzmu. Wystawionych zostanie ponad 200 zabytków (mebli, przedmiotów rzemiosła artystycznego, malarstwa) ze zbiorów własnych Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz wypożyczonych z innych instytucji i od osób prywatnych. Towarzyszący ekspozycji katalog jest efektem kilkudziesięciu lat badań wybitnej specjalistki od zabytkowego meblarstwa Małgorzaty Korżel-Kraśnej. 

Cassapanca, Niemcy , ok. 1880 – 1910, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Głównym celem wystawy jest pokazanie historyzmu z zupełnie nowej perspektywy i udowodnienie, że nie można traktować go tylko i wyłącznie jako naśladownictwa minionych stylistyk.

 „Od połowy XIX w. dzięki szybkiemu rozwojowi gospodarczemu pojawiały się nowoczesne maszyny, materiały, nieznane wcześniej technologie i masowa produkcja. Stawiało to zupełnie nowe wymagania przed twórcami i artystami”– mówi Małgorzata Korżel-Kraśna, kuratorka wystawy. „W obliczu tych zmian przyjęli oni postawę aktywnego poznania nieznanych wcześniej możliwości i wykorzystali je do kopiowania i naśladownictwa dzieł dawnych mistrzów, które uznawano za wzorcowe, a które reprezentowały style historyczne: romanizm, gotyk, renesans, barok, rokoko i klasycyzm. Ta postawa nie wynikała z braku pomysłu na nowe formy artystyczne, ale z konieczności oswojenia się z nowymi wyzwaniami diametralnie zmieniającego się świata”.

Ważną przyczyną zorganizowania ekspozycji o historyzmie jest podobnie przełomowy moment cywilizacyjny, w którym znalazł się obecnie świat. 

„Przed nami pytanie o naszą kondycję, o otwartość na wykorzystanie nowych narzędzi technologicznych jak sztuczna inteligencja czy drukarki 3D” – mówi Małgorzata Korżel-Kraśna. „Przyszłe pokolenia ocenią, jaką kreatywną postawę przyjęliśmy wobec naszych wyzwań. Czy sztuczna inteligencja przejmie od człowieka twórcze zmagania? Czy tylko je wesprze?”

Kolekcja mebli z 2. połowy XIX w. i początku XX w. w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu liczy blisko 350 zabytków i ilustruje rozwój stolarstwa w czasach historyzmu, secesji i art déco, głównie w Europie Środkowej. Zespół ten w większości pozyskano w latach 40. i 50. XX w. dzięki przekazom od różnych instytucji i ze składnic muzealnych działających po II wojnie światowej na terenie Dolnego Śląska. Największą jednak część, bo stanowiącą blisko jedną trzecią tej kolekcji, muzeum nabyło w latach 1997–2022 w ramach prowadzonej celowo strategii ukierunkowanej na zwiększenie zbiorów ilustrujących neostyle w epoce historyzmu. Przyjęcie od lat 90. ubiegłego wieku powyższej polityki zakupowej było podyktowane koniecznością zwiększenia zasobów muzealnych o artefakty z czasów produkcji fabrycznej, która była wcześniej niedoceniana i pomijana. 

Skrzynia, Niemcy, ok. 1860-1890, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

W zbiorze mebli z czasów historyzmu największą grupę tworzą sprzęty neorenesansowe, następną neobarokowe. Mniej jest wyrobów neorokokowych, neoklasycystycznych i eklektycznych, a cechy neogotyku występują tylko w kilku sprzętach. Do tej grupy zaliczyć można m.in. szafę ze sceną „Ostatniej Wieczerzy” z fabryki Heinricha Sauermanna z Flensburga z ok. 1900 r., komodę neorokokową z wytwórni Philippa Richtera z Drezna, znakomicie wykonany stół neobarokowy z Brunszwiku i neorenesansowe fotele z wiedeńskiej fabryki specjalizującej się w tej stylistyce Friedricha Ottona Schmidta. Na uwagę zasługują także neobarokowe meble utrzymane w stylistyce gdańskiego ośrodka stolarskiego. 

Wśród najciekawszych przykładów mebli XX-wiecznych pokazywanych na wystawie znalazły się krzesła o zaskakujących kształtach z 1903 r. autorstwa malarza Józefa Deskura (1861–1915), kanapa z kabaretu Fledermaus austriackiego projektanta Josefa Hoffmanna (1870–1956). Ponadto warto wymienić charakterystyczne dla tych czasów wyroby fabryczne: stół najsłynniejszej fabryki mebli Thoneta oraz krzesła z polskiej fabryki „Mazowia”. Śląskie meblarstwo reprezentują sprzęty wykonane przez założoną w 1902 r. Szkołę Snycerstwa w Cieplicach, np. zestaw do sypialni.

Wystawa przypomina również rolę muzeów rzemiosła artystycznego, które właśnie w czasie historyzmu zaczęły powstawać, by wspierać rękodzielników i przemysł poprzez prezentację wyrobów, wymianę doświadczeń i projektów. Miały też sprzyjać nowemu wzornictwu i podnoszeniu jakości produktów dzięki porównaniu prac różnych wytwórni.

Bernard Fries, Portret Oktawii Walewskiej, ok.1870; Muzeum Narodowe we Wrocławiu

„27 listopada 2024 r. obchodzimy 125-lecie otwarcia we Wrocławiu Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności (Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Altertümer). Ta rocznica, chociaż niewpisująca się bezpośrednio w historię Muzeum Narodowego we Wrocławiu, jest jednak ważnym wydarzeniem” – mówi dr hab. Piotr Oszczanowski. „Wszak część dzisiejszej kolekcji rzemiosła artystycznego pochodzi właśnie z tej przedwojennej instytucji, która była jednym z najważniejszych i najzasobniejszych muzeów w Europie Środkowej”.

Towarzyszący ekspozycji katalog „Meble drugiej połowy XIX i początku XX wieku” stanowi spektakularne zwieńczenie naukowego opracowywania i prezentacji kolekcji mebli wrocławskiego Muzeum Narodowego. To jeden z najlepiej przebadanych fragmentów zbiorów tej instytucji. 

Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie
5 listopada 2024 – 23 lutego 2025
Kuratorka wystawy: Małgorzata Korżel-Kraśna 

informacja prasowa

Wydarzenia w Muzeum Narodowym i oddziałach 8-10.11.2024

W poniedziałek 11 listopada 2024 wszystkie Oddziały Muzeum Narodowego we Wrocławiu będą nieczynne. Ale w weekend poprzedzający Narodowe Święto Niepodległości odbędzie się wiele atrakcyjnych wydarzeń.

Koncert pieśni patriotycznych, fot. materiały prasowe MN Wr.

W Muzeum Narodowym we Wrocławiu zabrzmią pieśni patriotyczne podczas koncertu Kameralnego Chóru Politechniki Wrocławskiej pod batutą Anny Sipak. Zaplanowano również wykłady: dr Bożeny Kostuch o Wincentym Potackim, nestorze ćmielowskich projektantów, Barbary Przerwy o japońskich drzeworytach ukiyo-e, Grzegorza Wojturskiego o Romualdzie Traugutcie, naczelniku powstania styczniowego, czy Aleksandry Tęgowskiej o sztuce staroAnna Sipak,żytnego Rzymu.

9.11, g. 11:00

Zabawa w domek. Zajęcia edukacyjne Sławomira Ortyla dla dzieci w wieku 3–5 lat w ramach wydarzeń towarzyszących wystawie „Plagiat wszech czasów. Historyzm w meblarstwie”

Będziemy gotować obiad – i z pewnością nie będzie to jajko na twardo – więc wcześniej wybierzemy się na zakupy. Co tam jeszcze nas czeka? Jak to w domku, będzie pranie, sprzątanie, prasowanie… Znajdziemy też czas na zabawę i czytanie bajki. No i będziemy musieli coś zrobić z myszką, która zakradnie się do spiżarni!

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja@mnwr.pl, 71 372 51 48

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

9.11, g. 12:00

Nie tylko „Krokus” i „Goplana”. O Wincentym Potackim, nestorze ćmielowskich projektantów. Wykład dr Bożeny Kostuch w ramach wydarzeń towarzyszących wystawie „Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u”

Wincenty Potacki (1904–2001) to najważniejszy projektant w historii fabryki porcelany w Ćmielowie. Związany z nią od 1935 roku – z przerwą podczas II wojny światowej i lat powojennych, gdy pracował na Dolnym Śląsku – a następnie od roku 1955 do 1991, gdy przeszedł na emeryturę. Zaprojektował około 40 serwisów, a także liczne pojedyncze naczynia i przedmioty dekoracyjno-użytkowe oraz figurki. Był twórcą m.in. nowoczesnych fasonów „Krokus” i „Goplana”, najlepiej jednak odnajdował się w tworzeniu naczyń o tradycyjnych kształtach. Artysta zmarł we Wrocławiu, pochowany został w Ćmielowie. W trakcie bogato ilustrowanego wykładu zaprezentowane zostaną najważniejsze projekty Wincentego Potackiego dla ZP Ćmielów.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

9.11, g. 16:00

Pieśni patriotyczne – koncert Kameralnego Chóru Politechniki Wrocławskiej pod batutą Anny Sipak

Zbliżające się Narodowe Święto Niepodległości przypadające 11 listopada jest okazją do przypomnienia najpiękniejszych polskich pieśni patriotycznych. Świętujmy wspólnie przy dźwiękach muzyki!

Kameralny Chór Politechniki Wrocławskiej – powstały w 2016 r. obecnie ponad 50-osobowy zespół – zrzesza studentów, pracowników i absolwentów PWr pasjonujących się śpiewem chóralnym. Podczas koncertu zaprezentuje najpiękniejsze polskie pieśni o charakterze patriotycznym. Obok podniosłej ,,Roty”, usłyszeć będzie można m.in. znane i lubiane ,,Wojenko, wojenko” czy ,,Pierwsza Kadrowa”. Oprócz sztandarowego repertuaru patriotycznego, chór wykona również pieśni oparte na tekstach największych polskich poetów – Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz Cypriana Kamila Norwida.

Bilety w cenie 10 zł do nabycia w kasie MNWr lub online https://krotki.link/UcUwZX 

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

10.11, g. 11:00

Sztuka starożytnego Rzymu. Wykład Aleksandry Tęgowskiej w ramach cyklu „Kurs historii sztuki”

Będzie to opowieść o charakterystycznych dla antycznego Rzymu budowli, specyficznych rozwiązaniach konstrukcyjnych opartych na półkolistym łuku, filarach oraz sklepieniach kopułowych i kolebkowych. Przybliżone również zostaną genialne rzymskie rozwiązania technologiczne i materiałowe zapewniające solidność i trwałość. Starożytni Rzymianie ukazani zostaną nie tylko jako kontynuatorzy sztuki Etrusków oraz naśladowcy rzeźby i architektury greckiej, ale również jako nowatorzy w dziedzinie inżynierii, budownictwa, portretu oraz malarstwa dekoracyjnego.

Bilety w cenie 15 zł

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

10.11, g. 13:00

„Żyj chwilą, zwracając uwagę ku przyjemnościom” – o drzeworytach ukiyo-e. Wykład Barbary Przerwy w ramach cyklu „Godzilla i chryzantemy. O kulturze i sztuce Japonii”

W sztuce tworzenia drzeworytów barwnych kryje się mistrzostwo rzeźbienia odpowiednich klocków, skrupulatność pokrycia ich farbą i perfekcja odbicia ilustracji. Imponujący rozkwit tej techniki graficznej nastąpił w Japonii w 2. poł. XVII w. Termin ukiyo oznacza po japońsku „świat, który przemija, przepływa”. Bogato ilustrowana prezentacja pozwoli na przeniesienie się do świata pięknych kobiet z „dzielnicy uciech” Yoshiwara w Edo, aktorów teatru kabuki, a także przyrody, ulotnych mgieł, deszczu, wieczornego światła. Za sprawą tak wybitnego artysty jak Katsushika Hokusai będziemy podziwiać widoki góry Fudżi, w tym wyjątkową „Wielką falę w Kanagawie”.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

10.11, g. 15:00

Wolna i niepodległa według Romualda Traugutta. Wykład Grzegorza Wojturskiego w ramach obchodów roku Romualda Traugutta

W przeddzień obchodów Narodowego Święta Niepodległości przybliżony zostanie słuchaczom bogaty życiorys naczelnika powstania styczniowego Romualda Traugutta, a także jego działalność patriotyczna w ramach stronnictwa białych. Wykład będzie okazją do poznania atmosfery okresu powstania oraz wizji wolnej Polski tego jednego z najwybitniejszych Polaków.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

Wycieczka do Branic

Muzeum Etnograficzne zaprasza na wykład dr. Bogusława Habrata nt. związków między zaburzeniami psychicznymi a kreatywnością. Odbędzie się również jednodniowa wycieczka do Branic śladami Mariana Henela. Będzie to okazja, by zwiedzić tamtejszy kompleks szpitala dla nerwowo i psychicznie chorych, pracownie arteterapii oraz zobaczyć modernistyczną bazylikę pw. Świętej Rodziny ze słynną złotą kratą G. Utingera i J. Vonki.

9.11, g. 15:00

Zaburzenia psychiczne a kreatywność. Wykład dr. Bogusława Habrata towarzyszący wystawie „Obłęd. Przypadek Mariana Henela – lubieżnika z Branic”

Zagadnienie związków między zaburzeniami neurologicznymi i psychicznymi intryguje od wieków. Współczesny stan wiedzy na ten temat sprowadza się do stwierdzenia różnorodności i wieloczynnikowości relacji między tymi zjawiskami. Z gąszczu faktów, interpretacji i hipotez wyłania się jednak obraz, który – choć tylko częściowo uporządkowany – pozwala na nową, psychopatologiczną interpretację pojedynczych dzieł, a nieraz i całej twórczości niektórych artystów.

Główne relacje między zaburzeniami neuropsychiatrycznymi a kreatywnością będą ilustrowane głównie (choć nie tylko) twórczością plastyczną – ze szczególnym uwzględnieniem artystów, którym autor wykładu poświęcił wcześniej nieco więcej uwagi w autorskich publikacjach, m.in. Mikołaja Ĉiurlionisa, Witkacego, Wyndhama Lewisa, Brunona Schulza i Mariana Henela. Czy Oko Mędrca, jakim jest psychopatologia, pozwoli na inne, pogłębione spojrzenie na „czucie i wiarę”?

Uwaga: wykład skierowany do osób pełnoletnich. Wystawa zawiera treści wrażliwe: przemoc, nagość, erotyka, treści krzywdzące wobec innych ludzi czy grup społecznych bądź z innych powodów niezgodne z dzisiejszą wrażliwością.

Wstęp wolny

Zapisy: edukacja@muzeumetnograficzne.pl, 71 344 33 13

Miejsce: Muzeum Etnograficzne

10.11, g. 8:00–18:00

Śladami Mariana Henela. Jednodniowa wycieczka autokarowa do Branic, wydarzenie towarzyszące wystawie „Obłęd. Przypadek Mariana Henela – lubieżnika z Branic”

Branice to malownicza wieś na południu województwa opolskiego, którą dziś zamieszkuje ok. 2 tys. osób. Tu na początku XX w. biskup Józef Nathan zainicjował budowę szpitala dla osób nerwowo i psychicznie chorych. Był to wówczas ewenement na skalę europejską zarówno ze względu na nowatorskie podejście do leczenia i traktowania osób dotkniętych chorobami oraz zaburzeniami psychicznymi, jak i na wielkość kompleksu zwanego Miasteczkiem Miłosierdzia.

Śladami Mariana Henela, niezwykłego twórcy tkanych dywanów, a zarazem pacjenta tego szpitala, uczestników spaceru poprowadzą: dyrektor Specjalistycznego Szpitala im. ks. biskupa Józefa Nathana w Branicach Krzysztof Nazimek, kierowniczka Pracowni Terapii Zajęciowej Anna Dudziak oraz proboszcz parafii Świętej Rodziny w Branicach i szpitalny kapelan ks. Alojzy Nowak.

Wyjazd spod Muzeum Narodowego we Wrocławiu przy pl. Powstańców Warszawy 5 (zbiórka o 7:50).

Bilety w cenie 65 zł dostępne są w kasie MNWr oraz online https://krotki.link/FaIvuH

Liczba miejsc ograniczona. Organizator wydarzenia nie zapewnia uczestnikom ubezpieczenia.

Magdalena Abakanowicz, "Embriologia", 1978-1980, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

W Pawilonie Czterech Kopuł warsztaty tańca intuicyjnego dla dorosłych inspirowane rzeźbami Magdaleny Abakanowicz poprowadzi Barbara Przerwa. W planach również zajęcia plastyczno-ruchowe dla dzieci czy oprowadzanie po wystawie kolekcji sztuki polskiej II połowy XX i XXI wieku. 

8.11, g. 16:00

O czwartej pod Kopułami. Oprowadzanie po wystawie kolekcji w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

A może by tak zacząć weekend od spotkania ze sztuką? Pawilon Czterech Kopuł zaprasza na oprowadzanie po ekspozycji stałej prezentującej kolekcję sztuki polskiej II połowy XX i XXI wieku. Spotkanie zawsze o tej samej porze – w piątek o czwartej – pod Kopułami.

Wstęp z biletem na wystawę stałą

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

9.11, g. 11:00

Zobaczyć, dotknąć, dorysować. Zajęcia plastyczno-ruchowe Barbary Przerwy dla dzieci w wieku 6–10 lat w ramach cyklu „Muzealne poruszenie”

Zaczniemy od obrazu – porównamy go z ceramiczną płaskorzeźbą przygotowaną na jego wzór przez studentkę wrocławskiej ASP. Płaskorzeźbę będzie można dotykać, a nawet pogłaskać. Następnie techniką frotażu odbijemy na kartce wystające elementy i dorysujemy według własnego uznania wszystko to, co może dopełnić wybraną kompozycję. Damy obrazom nowych bohaterów – liczymy na waszą wyobraźnię!

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81.

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

9.11, g. 12:00

Dadaizm, czyli przesuwanie granic sztuki. Wykład Justyny Oleksy w ramach cyklu „Kurs historii sztuki. Klasycy nowoczesności”

DADA, czyli ile może narozrabiać dziecięca zabawka wrzucona w szacowny świat sztuki… Wszelki zamęt i żart, lekkość, pogarda dla banału, żywioł sprzeczności, antysztuka i bunt wobec akademickiej powagi. Będzie to na wykład o granicach i ich braku, przekroczeniach, powadze i jej braku. O twórcach, którzy zapraszają na wystawę przez pisuar i dorysowują wąsy Mona Lisie. O tym, jak dadaizm realizował się w formie wizualnej i słownej. O czołowych jego przedstawicielach i o tym, jak przez swą kapryśną naturę wciąż wymyka się definicjom.

Bilety w cenie 15 zł

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

9.11, g. 18:00

Nad podłogą i blisko podłogi. Fascynacje Magdaleny Abakanowicz. Warsztaty tańca intuicyjnego dla dorosłych w ramach cyklu „Co mnie porusza w sztuce współczesnej”, prowadzenie: Barbara Przerwa

Magdalena Abakanowicz zasłynęła w świecie sztuki wiszącymi w przestrzeni mięsistymi miękkimi rzeźbami zwanymi od jej nazwiska abakanami. W trakcie spotkania skonfrontujemy te wyjątkowe dzieła z takimi pracami jak Koło z liną oraz obłymi w kształcie „Konglomeratami” i „Monadami”, które w kontraście do wiszących prac eksponowane są na podłodze. Czym dla naszego postrzegania sztuki są takie różnice? W tańcu zmiany poziomów budują ekspresję przekazu, zmierzymy się zatem z takimi pojęciami jak wertykalność, horyzontalność, aktywność, pasywność. Poprzez swobodny gest w totalnej improwizacji będziemy pęcznieć, obumierać, wzrastać, podążać, scalać się mentalnie z dziełami sztuki.

Bilety w cenie 20 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

informacja prasowa

Józef Zeidler & Wrocław Baroque Ensemble - koncert w Narodowym Forum Muzyki /zapowiedź/

W sobotę, 9. listopada 2024 o godz. 19.00, Narodowe Forum Muzyki zaprasza na koncert Baroque Ensemble pod batutą maestro Andrzeja Kosendiaka. Usłyszymy kompozycje Józefa Zeidlera – jednego z największych polskich kompozytorów doby klasycyzmu oraz Marcina Józefa Żebrowskiego uważanego z kolei za wiodącego polskiego twórcę epoki przedklasycznej. 

Wrocław Baroque Ensemble / fot. Janis Porietis

Józef Zeidler urodził się prawdopodobnie w 1744 roku w Święciechowie obok Leszna, choć nie ma bezpośredniego dowodu wskazującego na realność owej daty. Ślady dotyczące jego działalności zachowały się m.in. w klasztorze oo. filipinów na Świętej Górze nieopodal Gostynia – jednego z największych wówczas ośrodków muzycznych w Polsce, gdzie Zeidler pełnił funkcję kompozytora oraz kopisty, był także członkiem kapeli klasztornej. Missa ex D jego autorstwa datowana jest na 1769 rok, co czyni ją najwcześniejszym znanym utworem tego artysty. Wszystko wskazuje na to, że Zeidler nakreślił jej dźwięki na partyturze, gdy miał zaledwie dwadzieścia pięć lat. Pomimo tego mszę cechuje niezwykle rozbudowana forma oraz wyrafinowana brzmieniowo obsada wykonawcza. Przeznaczona została na czworo solistów, czterogłosowy chór, orkiestrę z trąbkami, skrzypcami oraz organami. Materiał dźwiękowy dzieła wyraźnie wskazuje na autorstwo kompozytora znajdującego się na początku swej drogi twórczej – msza jest bowiem wypełniona całym szeregiem wirtuozowskich środków typowych dla młodego adepta tej sztuki.

Również Marcin Józef Żebrowski należy do najwybitniejszych przedstawicieli polskiej kultury muzycznej osiemnastego stulecia. Jego renomę potwierdza fakt, iż był jednym z nielicznych wówczas, staropolskich twórców, których dzieła wydawano drukiem poza granicami Rzeczypospolitej. Podczas koncertu muzycy wykonają Vesperae in Visitatione Beatae Mariae Virginis Żebrowskiego, a więc nieszpory maryjne. Dzięki układowi zawartych w nich psalmów mogłyby zostać wykonane podczas święta Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny obchodzonego w Kościele katolickim 31 maja. Do psalmów zostały dobrane poszczególne ogniwa, takie jak: antyfony, hymn Ave maris stella czy kantyk Magnificat, ułożone zgodnie z przebiegiem sakralnej liturgii godzin. Ich różnorodne muzyczne opracowanie jest kwintesencją języka kompozytorskiego artysty – można dostrzec tu pełne wirtuozerii, ornamentalne, skrupulatnie prowadzone linie partii wokalnych i instrumentalnych, jak i nawiązania do kunsztownej, barokowej polifonii.

Program:

J. Zeidler Missa ex D 

***

M.J. Żebrowski Vesperae in Visitatione Beatae Mariae Virginis

Wykonawcy:

Andrzej Kosendiak – dyrygent 

Wrocław Baroque Ensemble: 

Aldona Bartnik, Aleksandra Turalska – soprany 

Daniel Elgersma, Piotr Olech – kontratenory 

Maciej Gocman, Vojtěch Semerád – tenory 

Tomáš Král, Jaromír Nosek – basy 

Zbigniew Pilch, Mikołaj Zgółka – skrzypce 

Fruzsina Hara, Emilio Botto – trąbki   

Přemysl Vacek – teorba   

Jakub Kościukiewicz – wiolonczela 

Julia Karpeta – violone 

Marta Niedźwiecka – pozytyw

informacja prasowa