Przedstawienia Świętej Rodziny w grafice

Przedstawienie Świętej Rodziny należało do ulubionych tematów sztuki dojrzałego renesansu. Najwybitniejsi artyści chętnie malowali Maryję z Dzieciątkiem i św. Józefem, dodając często chłopięcą postać św. Jana Chrzciciela. Temat ten pozwalał na ukazanie ciepła wzajemnych relacji, ważności rodziny w kształtowaniu dziecka, ponadto zaś potwierdzał ludzki wymiar Bożego Syna.

Hendrick Goltzius, Święta Rodzina, 1593, miedzioryt ze zbiorów grafiki
Muzeum Lubomirskich

Na  XVII-wiecznej grafice Hendricka Goltziusa   przedstawiono Świętą Rodzinę nieco odmiennie niż na  XIX-wiecznym rysunku Cypriana Kamila Norwida. Hendrik Golzius (1558-1617), holenderski rytownik i malarz okresu baroku, autor rycin z serii „Życie Marii”, jak wielu malarzy niderlandzkich i włoskich, wprowadza do biblijnego tematu koloryt lokalny. W centrum przedstawienia znajduje się Matka Boża – oparta o drzewo, boso, w stroju wiejskiej dziewczyny, wpatruje się z uśmiechem w Dzieciątko, które czule przytula Jana Chrzciciela. Nad nimi – św. Józef, który stojąc przy drzewie, pochylony, obserwuje z uśmiechem sielankową scenę. Rozgrywa się ona w ogrodzie przed domem oplecionym bluszczem, który symbolizuje życie wieczne i odradzanie. Umieszczenie postaci w ogrodzie jest zresztą przywołaniem rajskiego ogrodu, Maria bowiem jest Nową Ewą, a Chrystus - Nowym Adamem. Może to być także hortus conclusus – „ogród zamknięty”, jak w wielu przedstawieniach z Maryją. Byłoby to z kolei nawiązanie do Pieśni nad Pieśniami (Ogrodem zamkniętym jesteś, siostro ma, oblubienico, ogrodem zamkniętym, źródłem zapieczętowanym, PnP 4,12). We framudze okiennej – pręgowany kot, często występujący w scenach z Maryją, w sztuce symbol złego ducha, tutaj zdaje się być pozbawiony takich konotacji. W tle – podobnie jak w wielu obrazach renesansowych – swojski krajobraz. Miedzioryt powstał na podstawie projektu z 1593 roku.

Cyprian Kamil Norwid, Święta Rodzina, 1855,
rysunek ze zbiorów grafiki Muzeum Książąt Lubomirskich 

Znacznie późniejszy jest rysunek ołówkiem Cypriana Kamila Norwida,  powstał bowiem w 1855 roku. Matka Boska z Dzieciątkiem na kolanach siedzi w ogrodzie przed domem, obok Niej mały Jan Chrzciciel, do którego Jezus wyciąga dłoń, pragnąc jakby odebrać mu kielich (męczeństwa?). W lewej ręce Chrystus trzyma nożyce – symbol śmierci w sztuce sepulkralnej. Tutaj jednak może oznaczać, że oto narodził się Ten, który „zerwał pęta śmierci” Z tyłu, po lewej stronie, stoi w progu domostwa św. Anna, z prawej natomiast św. Józef. Szaty dorosłych postaci są obszerne i fałdziste, stylizowane na wschodnie, podczas gdy dzieci zaś są nagie.

Artykuł, w nieco zmienionej postaci, ukazał się w "Nowym Życiu", w grudniu 2010 r.

Caspar David Friedrich: `Nieskończone krajobrazy` - wystawa w Alte Nationalgalerie Staatliche Museen zu Berlin /zapowiedź/

 Z okazji 250. rocznicy urodzin Caspara Davida Friedricha (1774–1840) Alte Nationalgalerie w Berlinie we współpracy z Kupferstichkabinett po raz pierwszy zaprezentuje w 2024 roku obszerną wystawę poświęconą twórczości najwybitniejszego malarza niemieckiego romantyzmu. Pokazanych zostanie ok. 60 obrazów i 50 rysunków z Niemiec i z zagranicy, w tym wiele znanych na całym świecie, kultowych dzieł sztuki.

Caspar David Friedrich, Wędrowiec nad morzem mgły, 1818, Kunsthalle, Hamburg,
fot. Wikipedia

Wystawę taką można uznać za spóźnioną, choćby dlatego, że liczne nabytki i publiczne wystawy, które miały miejsce w Berlinie, odegrały znaczącą rolę w ugruntowaniu początków kariery artysty jeszcze za jego życia, a także dlatego, że w Nationalgalerie znajduje się jedna z największych na świecie kolekcji obrazów Friedricha.

Głównym tematem wystawy jest rola, jaką odegrała Nationalgalerie w ponownym odkryciu sztuki Friedricha na początku XX wieku. Po tym, jak malarz popadł w zapomnienie w drugiej połowie XIX wieku, Nationalgalerie złożyła mu hołd w 1906 roku w swojej najobszerniejszej jak dotąd retrospektywie, legendarnej Deutsche Jahrhundertausstellung (Niemieckiej wystawy stulecia), która eksponowała 93 obrazy i rysunki artysty. Friedrich był chwalony jako malarz o niezwykłej biegłości w uchwyceniu światła i atmosfery oraz jako pionier sztuki nowoczesnej.

C. D. Friedrich, "Mnich na brzegu morza", 1808-10, Stara Galeria Narodowa,
Berlin, fot. Wikipedia

Kolejna część wystawy poświęcony jest dyptykom Caspara Davida Friedricha, za pomocą których artysta wyraża szereg różnych perspektyw i pojęcie zmiany. Prawdopodobnie najsłynniejsza para jego obrazów – "Mnich nad morzem" i "Opactwo w dębowym lesie" – ilustruje wyjątkowy charakter kolekcji Nationalgalerie. Trzecia część wystawy prezentuje najnowsze wyniki badań nad techniką malarską Friedricha.

C. D. Friedrich, "Opactwo w dębowym lesie", 1809-10, Pałac Charlottenburg,
Berlin, fot. Wikipedia

W 2024 roku, roku jubileuszu Caspara Davida Friedricha, berlińska wystawa będzie częścią serii odrębnych tematycznie wystaw odbywających się w Hamburger Kunsthalle, Alte Nationalgalerie i Staatliche Kunstsammlungen Dresden.

W jego rodzinnym mieście, Greifswaldzie, malarz zostanie uczczony nie tylko wystawą, ale także całorocznym programem wydarzeń.

Cykl wystaw jest objęty patronatem prezydenta federalnego Franka-Waltera Steinmeiera.

Wystawa specjalna Nationalgalerie, Staatliche Museen zu Berlin potrwa od 19 kwietnia do 4 sierpnia 2024 roku.

informacja prasowa

Zakończenie Roku Tetmajera w Muzeum Krakowa

28 grudnia, w czwartek, w Rydlówce, oddziale Muzeum Krakowa, nastąpi uroczyste zamknięcie Roku Tetmajera. Korowody kolędnicze, kolędowanie na Rynku Głównym w Krakowie, dokąd zawiezie uczestników świąteczny tramwaj - to niektóre z tych atrakcji. Dyrektor Muzeum Krakowa dr Michał Niezabitowski podsumuje, co działo się w Krakowie i innych miastach za sprawą tego pełnego siły i temperamentu Artysty. 

28 grudnia (czwartek), godz. 16:00

Rydlówka, W. Tetmajera 28 

Program

16:00

Przed Rydlówką zbierze się barwny, tradycyjny korowód kolędniczy z gwiazdą i Turoniem, który poprowadzą Aktorzy Regionalnego Teatru Złoty Róg i Górale ze Związku Podhalan z Harklowej. Korowód kolędniczy przejdzie ulicami Bronowic na pętlę tramwajową Bronowice Małe. Zapraszamy wszystkich do dołączenia i wspólnego kolędowania.

17:00

Z pętli Tramwajowej Bronowice odjedzie specjalny, świąteczny tramwaj, który przewiezie wszystkich uczestników do centrum miasta.

17:30

Wspólne kolędowanie na scenie na Rynku Głównym z Joanną Słowińską – znakomitą pieśniarką i skrzypaczką, która uwiedzie nas swym głosem i zaprosi do wspólnego śpiewu. Zabrzmią zarówno tradycyjne pieśni, jak i inspirowane nimi opracowania.

 W trakcie trwania występu dołączą Kolędnicy przybyli w korowodzie z Bronowic.

18:30

Uroczyste zakończenie Roku Włodzimierza Tetmajera. Dyrektor Muzeum Krakowa dr Michał Niezabitowski podsumuje, co działo się w Krakowie i innych miastach za sprawą tego pełnego siły i temperamentu Artysty. Na koniec zapowiemy kolejną postać, która będzie nam towarzyszyła w 2024 roku.

Wydarzenie wpisuje się w obchody roku Włodzimierza Tetmajera. Zadanie finansowane dzięki wsparciu Rady Dzielnicy VI

Głównym Patronem medialnym Roku Włodzimierza Tetmajera jest Radio TOK FM

Udział bezpłatny. 

informacja prasowa

Wydarzenia w ramach 81. Konkursu Szopek Krakowskich oraz pokonkursowa wystawa

Od dziś trwają spotkania z szopkarzami po wystawie pokonkursowej szopek krakowskich w Pałacu Krzysztofory.. Odbywają się także warsztaty. Wystawa potrwa do 25 lutego 2024 roku.

Spotkania z szopkarzami mistrzami

27 grudnia (środa), godz. 9:00 spotkanie z Jakubem Zawadzińskim

28 grudnia (czwartek), godz. 9:00 spotkanie z Markiem Markowskim

Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35

Spotkania w ramach grantu „Od ucznia do mistrza. Rozwój tradycji szopkarstwa krakowskiego wpisanego na listę Unesco”.

W trakcie trwania pokonkursowej wystawy szopek krakowskich w przestrzeni wystawienniczej będą odbywały się spotkania z mistrzami szopkarstwa. Spotkania te będą stanowić unikalną okazję do bliższego poznania mistrzów krakowskiego szopkarstwa, którzy chętnie odpowiedzą na pytania oraz udzielą wszelkich informacji. Będzie to też okazja do zapoznania się rozmaitymi stylami artystycznymi w obrębie sztuki szopkarskiej, reprezentowanymi przez różnych szopkarzy. Każda grupa warsztatowa będzie miała możliwość spotkania z twórcą w celu porównania swoich szopek z innymi z możliwością uzyskania opinii i uwag mistrza w celu zdobycia doświadczeń przy tworzeniu szopek na kolejne edycje konkursów. Szopkarz-mistrz spędzi na wystawie kilka godzin, w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni – tak zwanym „pokoju szopkarza”, prezentując w tym czasie pracę nad szopką, a także będąc do dyspozycji zwiedzających.

Warsztaty odbywają się w godz. 9:00 - 13:00

Udział bezpłatny – w ramach biletu wstępu na wystawę szopek

Brak konieczności rezerwacji

 „Od ucznia do mistrza, czyli jak powstaje szopka.” - spotkanie z szopkarką-mistrzynią połączone z warsztatami z tłumaczeniem na Polski Język Migowy PJM

27 grudnia (środa), godz. 15:00

Pałac Krzysztofory, Sala Edukacyjna, Rynek Główny 35

Spotkanie skierowane głównie do młodzieży oraz dorosłych osób g/Głuchych i słabosłyszących.

Zapraszamy na spotkanie z doświadczoną szopkarką, Renatą Markowską. Podczas zajęć poznamy tajniki szopkarskiego warsztatu wykorzystując szopkę dotykową autorstwa Filipa Fotomajczyka oraz pomoce dotykowe przedstawiające architekturę Krakowa. Uczestnicy, pod czujnym okiem mistrzyni  poznają charakterystyczne  elementy szopek krakowskich, a także samodzielnie wykonają jej elementy. Zapraszamy na spotkanie w miłej atmosferze w salce edukacyjnej w Pałacu Krzysztofory.

Osoba prowadząca: Renata Markowska

Spotkanie realizowane w ramach grantu „Od ucznia do mistrza. Rozwój tradycji szopkarstwa krakowskiego wpisanego na listę Unesco".

Udział bezpłatny.

Limit: 15 osób

Konieczna rezerwacja. Informacje o asyście i zapisy: Elżbieta Lang e-mail: e.lang@mhk.pl,12 257-10-17 wew. 109, 691-377-437, Centrum Obsługi Zwiedzających e-mail: info@mhk.pl, tel. 12 426-50-60

„Od ucznia do mistrza, czyli jak powstaje szopka” - spotkanie z szopkarką-mistrzynią połączone z warsztatami z pomocami dotykowymi oraz elementami audiodeskrypcji

28 grudnia (czwartek), godz. 15:00

Pałac Krzysztofory, Sala Spotka, Rynek Główny 35

Spotkanie z szopkarką-mistrzynią połączone z warsztatami szopkarskimi z pomocami dotykowymi i elementami audiodeskrypcji.

Zapraszamy na spotkanie z doświadczoną szopkarką, Renatą Markowską. Podczas zajęć poznamy tajniki szopkarskiego warsztatu wykorzystując  szopkę dotykową autorstwa Filipa Fotomajczyka oraz pomoce dotykowe przedstawiające architekturę Krakowa. Uczestnicy, pod czujnym okiem mistrzyni  poznają charakterystyczne elementy szopek krakowskich, a także samodzielnie wykonają jej elementy. Zapraszamy na spotkanie w miłej atmosferze w przyjaznej przestrzeni SPOTKI – Sali Spotkań Krakowian w Pałacu Krzysztofory.

Osoba prowadząca: Renata Markowska i Olga Janik / asysta: Elżbieta Lang, Katarzyna Bury

Spotkanie realizowane w ramach grantu „Od ucznia do mistrza. Rozwój tradycji szopkarstwa krakowskiego wpisanego na listę Unesco”

Udział bezpłatny.

Limit: 10 osób

Konieczna rezerwacja. Informacje o asyście i zapisy: Elżbieta Lang e-mail: e.lang@mhk.pl , 12 257-10-17 wew. 109, 691-377-437, Centrum Obsługi Zwiedzających e-mail: e.lang@mhk.pl , tel. 12 426-50-60

informacja prasowa

Cyfrowa kolekcja Muzeum Architektury we Wrocławiu już dostępna w sieci!

W ramach programu dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Muzeum Architektury we Wrocławiu udostępniło w sieci ponad 3.000 obiektów ze wszystkich działów: architektury średniowiecznej, nowożytnej, międzywojennej i współczesnej. Ponadto, do sieci trafiły obiekty z kolekcji rzemiosła artystycznego, grafiki i fotografii oraz obrazy z kolekcji sztuki.

Cyfrowa kolekcja Muzeum Architektury we Wrocławiu – etap II

Zabytki sztuki średniowiecznej, witraże, renesansowe i barokowe grafiki, XIX-wieczne obrazy i artefakty, fotografie oraz projekty architektoniczne takich twórców, jak Jan Witkiewicz-Koszczyc, Heinrich Lauterbach czy Maria i Stefan Müllerowie – nowy etap prac nad digitalizacją, opracowaniem i udostępnieniem zbiorów MA obejmuje obiekty z wszystkich muzealnych działów. To przekrojowy obraz imponującej kolekcji jedynego w Polsce muzeum architektury, liczącej kilkaset tysięcy eksponatów powstałych od starożytności do czasów współczesnych.

Plac w Neapolu, rytował Melchior Küsel wg rysunku Johanna Wilhelma Baura,
zbiory Działu Architektury Nowożytnej MA

Cyfryzacja muzealnych zbiorów ruszyła pełną parą w 2019 roku, kiedy to udało się zdigitalizować, opracować i udostępnić w sieci ponad 5000 obiektów dokumentujących architekturę polską XX wieku. Były to projekty i archiwalia powiązane z twórczością najwybitniejszych polskich architektów: Bohdana Lacherta, Macieja Nowickiego, Andrzeja Frydeckiego, Marii i Witolda Molickich, Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego, Stefana Müllera i wielu innych. Ogromna większość z nich nie była wcześniej publicznie prezentowana. Dzięki ministerialnemu projektowi cyfryzacji dostęp do nich stał się możliwy w każdym miejscu i czasie – wystarczy skorzystać z internetowej wyszukiwarki w zakładce 

KOLEKCJA na stronie internetowej MA

W kolejnym etapie zdecydowaliśmy o włączeniu do projektu obiektów gromadzonych od roku 1965 we wszystkich działach muzealnych. Zbiór ten został wybrany, aby dać szerokiemu gronu odbiorców możliwość poznania kolekcji muzeum w dużo szerszym zakresie niż dotychczas udostępniona dokumentacja architektury polskiej XX wieku. Na naszej stronie znajdziecie niebawem zdigitalizowane i opracowane detale i rzeźby architektoniczne, rzemiosło artystyczne, ikonografię architektury w formie m.in. grafik i fotografii oraz obrazy z kolekcji sztuki – łącznie w drugim etapie projektu zostanie zdigitalizowanych i udostępnionych 3500 obiektów.

Tympanon Jaksy z kościoła Archanioła Michała na Ołbinie we Wrocławiu,

ok. 1160-1163, warsztat śląski, zbiory Działu Architektury Średniowiecznej MA

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

informacja prasowa

„Akademia Pana Kleksa” – premiera jakiej jeszcze nie było [foto]

 W poniedziałek, 18 grudnia, w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie odbyła się uroczysta premiera filmu „Akademia Pana Kleksa”. Wydarzenie przyciągnęło tłumy gwiazd, które z niecierpliwością wyczekiwały nowego filmu Macieja Kawulskiego. Do kin w całej Polsce „Akademia Pana Kleksa” trafi 5 stycznia – w wybranych kinach film oglądać można od 25 grudnia. 

Akademia Pana Kleksa, premiera, fot. Adrian Chmielewski 

Podczas uroczystej premiery w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej pojawili się twórcy filmu, w tym m.in. reżyser Maciej Kawulski, prodcuent Tomasz Wardyn oraz członkowie obsady: Antonina Litwiniak, Tomasz Kot, Piotr Fronczewski, Danuta Stenka, Sebastian Stankiewicz, Agnieszka Grochowska, Daniel Walasek i Konrad Repiński. 

Premiera filmu przyciągnęła rzesze fanów Kleksa. Zarówno tych starszych, którzy 40 lat czekali, by ponownie zanurzyć się w swoim ulubionym bajkowym świecie, jak i tych młodszych, dla których film Macieja Kawulskiego jest pierwszym zetknięciem z kultową akademią Jana Brzechwy. Na czerwonym dywanie największe gwiazdy świata kultury przeplatały się z uznanymi sportowcami. Wśród gości znaleźli się m.in.: Ralph Kamiński, Monika Brodka, Monika Olejnik, Arkadiusz Jakubik, Mamed Khalidov, Małgorzata Socha, Omenaa Mensah, Edyta i Cezary Pazurowie, Joanna Jędrzejczak, Julia Wieniawa i Nikodem Rozbicki, Jan Błachowicz, Olga Bołądź, IGO, Friz i Wersow, Małgorzata Ostrowska, Jarosław Bieniuk, L.U.C., Lotek, Łukasz Juras Jurkowski, Lexy Chaplin. 

Akademia Pana Kleksa, premiera, fot. Adrian Chmielewski 

Pełen magii wieczór poprowadził Olivier Janiak. Seans filmu „Akademia Pana Kleksa” zakończyły owacje na stojąco.  

O czym opowiada film „Akademia Pana Kleksa”? 

Wyobraź sobie świat, który tworzy nieograniczona niczym wyobraźnia. Świat, w którym możesz poczuć zapach koloru i usłyszeć jego smak. To świat narysowany umysłem dziecka, ale tak jak każdy rysunek ma swoje kontury, tak każdy nawet najpiękniejszy świat ma swoje reguły. Co, jeśli je złamiesz? Ta bajka się dopiero pisze… A piszą ją wybitni polscy aktorzy – m.in. wcielający się w postać Ambrożego Kleksa Tomasz Kot oraz grająca Adę Niezgódkę Antonina Litwiniak. Na ekranie, w roli tajemniczego Doktora, pojawia się również Piotr Fronczewski.  

Scenariusz filmu, na którego podstawie reżyser Maciej Kawulski mógł stworzyć bajkowy świat „Akademii Pana Kleksa”, napisali Krzysztof Gureczny oraz Agnieszka Kruk. Za produkcję filmu odpowiada OPEN MIND PRODUCTION, a za dystrybucję firma NEXT FILM. 

Akademia Pana Kleksa, premiera, fot. Adrian Chmielewski 

„Akademia Pana Kleksa” do kin trafi 5 stycznia, ale już teraz widzowie mogą sprawić sobie i swoim bliskim wyjątkowy świąteczny prezent – bilety na seanse przedpremierowe, które rozpoczną się 25 grudnia.  

KADEMIA PANA KLEKSA 
Premiera: 5 stycznia 

W rolach głównych: Antonina Litwiniak, Tomasz Kot, Piotr Fronczewski, Danuta Stenka, Agnieszka Grochowska, Daniel Walasek, Konrad Repiński

Reżyseria: Maciej Kawulski 

Scenariusz: Krzysztof Gureczny, Agnieszka Kruk, Maciej Kawulski 

Zdjęcia: Bartek Cierlica PSC 

Casting: Marta Wojciechowicz 

Montaż: Marcin Drewnowski PSM, Maciej Kawulski 

Producenci: Tomasz Wardyn, Maciej Kawulski 

Muzyka autorska: Mateusz „Matheo” Schmidt, Patryk Kumór, Dominic Buczkowski-Wojtaszek, Andrzej Korzyński 

Akademia Pana Kleksa, premiera, fot. Adrian Chmielewski 

Charakteryzacja: Karolina Kordas, Alina Janerka, Wanda Tatucha-Kędzierzawska 

Kostiumy: Kaja Rogacz, Agnieszka Osipa 

Scenografia: Daria Dwornik 

VFX Supervisor: Szymon Kania 

Sound design: Marcin Kasiński MPSE 

Producent liniowy: Piotr Bogusz 

Produkcja: Open Mind Production 

Koprodukcja: Grzegorz Pietraszewski, Bajka Pana Kleksa, Mazowiecki i Warszawski 

Fundusz Filmowy, NEXT FILM, IBRA, Błażej Hermanowicz, JAKE VISION, Platinium 

Towers Management, Flame Natalia Siwiec, Hollywood Hair, MSL  

Współfinansowanie: Polski Instytut Sztuki Filmowej  

Partnerzy filmu: InPost, Miasto Katowice, LEGO, Motus, Steakownia, Bakalland 

Oficjalny przewoźnik: Polskie Linie Lotnicze LOT 

Partnerzy dobroczynni: Omena Mensah Foundation, Rafał Brzoska Foundation 

Partner społeczny: Fundacja Avalon 

Patroni medialni: Onet, RMF, TVN, Filmweb, Empik  

Dystrybucja: NEXT FILM 

informacja prasowa

Mistrzowie Kina Czeskiego w Kinie Nowe Horyzonty, 17/01 - 21/01

Czeskie kino lat 60. XX wieku wciąż zachwyca świeżością, odwagą, uniwersalnością. Warto je poznać – albo sobie przypomnieć. Początek przeglądu już dziś o 18.00 w Kinie Nowe Horyzonty.

Kadr z filmu "Pociągi pod specjalnym nadzorem", reż. Jiri Menzel

Kino Nowe Horyzonty wspólnie z Czeskim Centrum w Warszawie zapraszamy na filmy z podpisem czeskim mistrzów kina. Cztery z nich to dzieła (trzy debiuty!) najważniejszych twórców nowej fali: Chytilovej, Jireša, Menzla, Němca. Piąty to inna opowieść – velkofilm autorstwa Františka Vláčila, twórcy osobnego. Duża część programu to ekranizacje twórczości wybitnych pisarzy: Hrabala, Kundery, Lustiga i Vančury. Zatem przed nami tylko i aż pięć kinowych wieczorów, a dawka wielkiej kultury ogromna.

Każdy pokaz będzie poprzedzony prelekcją filmoznawcy, byłego dyrektora programowego festiwalu Kino na Granicy – Macieja Gila.

Partnerem wydarzenia jest Czeskie Centrum w Warszawie.

Wszystkie seanse odbędą się z wykorzystaniem cyfrowych nośników.

Program:

17 grudnia, godz. 18.00

O czymś innym, reż VERA CHYTILOVA

czas: 90’

produkcja: Czechosłowacja 1963

Jeden z kilku debiutów pamiętnego 1963 roku, które wywołały czechosłowacką nową falę. Równoległe historie dwóch nieznających się kobiet: Evy (Eva Bosáková), która postanawia zakończyć pełną sukcesów karierę sportową, i Věry (Věra Uzelacová), która odskoczni od domowej rutyny szuka w romansie. Emancypacja i/lub walka ze stereotypami staną się emblematycznym tematem filmów królowej czeskiego kina Věry Chytilovej (1929-2014) – tu jeszcze zafascynowanej dokumentalnym stylem, a już wkrótce oszałamiającej oryginalnością formy (późniejsze o trzy lata wywrotowe Stokrotki!).

Maciej Gil

18 stycznia 2024
Diamenty nocy /Démanty noci/, reż. Jan Nemec

czas: 67’

produkcja: Czechosłowacja 1964

Kolejna opowieść z czasów II wojny światowej. Jan Němec (1936-2016) po raz drugi – po studenckiej Kromce chleba z 1960 roku – wziął na warsztat prozę Arnošta Lustiga (1926-2011), więźnia Terezína, Auschwitz-Birkenau i Buchenwaldu, który cudem uciekł z transportu śmierci. I właśnie o dramatycznej ucieczce dwóch młodych Żydów (Ladislav Janský i Antonín Kumbera) przed grupą uzbrojonych Niemców opowiada ten film. Eksperymentalna forma i subiektywizm perspektyw czynią z niego jeden z najniezwyklejszych debiutów w dziejach kina, a zarazem świadectwo narodzin wielkiego talentu.

Maciej Gil

19 stycznia 2024
Pociągi pod specjalnym nadzorem /Ostre sledované vlaky/ reż. Jiri Menzel

czas: 92’

produkcja: Czechosłowacja 1966

Pełnometrażowy debiut Jiříego Menzla (1938-2020) na podstawie nowelki Bohumila Hrabala (1914-1997). Opowieść z czasów Protektoratu Czech i Moraw, a więc II wojny światowej. Na prowincjonalnej stacyjce kolejowej Kostomlaty pracę jako dyżurny ruchu rozpoczyna Miloš Hrma (Václav Neckář), albo Miłosz Pipka – w przekładzie Andrzeja Czcibor-Piotrowskiego. Szybko orientuje się, że tocząca się wojna i przetaczajace składy to najmniej absorbujące wydarzenia. Istotne jest to, co dzieje się między ludźmi. Film nagrodzony Oscarem w kategorii filmu nieanglojęzycznego w 1968 roku.

Maciej Gil

20 stycznia 2024
Małgorzata, córka Łazarza /Marketa Lazarova/ reż. Frantisek Vlácil

czas: 162’

produkcja: Czechosłowacja 1967

W opinii czeskiej krytyki to najwybitniejszy czeski film wszech czasów, a jego twórca – najwybitniejszy reżyser (ankieta z 1998 roku). Dwa zwaśnione rody, pogaństwo i chrześcijaństwo, pierwiastki męski i żeński, miłość i nienawiść – w świecie pełnym konfliktów poznajemy młodziutką Małgorzatę (Magda Vášáryová), która miast do klasztoru trafia do zbójeckiej bandy. Średniowieczny epos Františka Vláčila (1924-1999) to ekranizacja powieści Vladislava Vančury (1891-1942). Imponuje wiarygodnością oddania historycznych realiów, niesztampową narracją i oryginalną ścieżką dźwiękową.

Maciej Gil

Żart /Zert/ reż. Jaromil Jires

czas: 80’

produkcja: Czechosłowacja 1969

Jedna z bardzo niewielu i zarazem najlepsza próba przeniesienia na ekran prozy Milana Kundery (1921-2023). W okresie Praskiej Wiosny można było nawet nakręcić film o represjach epoki stalinizmu – i szansę tę świetnie wykorzystał Jaromil Jireš (1935-2001). Historia Ludvíka Jahna (Josef Somr), który powraca do rodzinnego morawskiego miasteczka, by dokonać zemsty za doznane przed laty krzywdy, będące następstwem zwykłego wygłupu. Film trafił na chwilę do czechosłowackich kin na początku 1969 roku, by potem zniknąć w cenzorskim areszcie na ponad dwie dekady.

Maciej Gil

informacja prasowa

"Najpiękniejsza szopka betlejemska 2023" - wystawa pokonkursowa w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu

Szopka wydziergana na szydełku, szopka z lampki, która świeci, ceramiczna szopka w kształcie kuli, to tylko niektóre z realizacji prezentowanych na pokonkursowej wystawie szopek betlejemskich w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu. Ich autorami są dzieci i młodzież z Dolnego Śląska, uczestniczki i uczestnicy XXXI edycji Wojewódzkiego Konkursu Rzeźbiarskiego organizowanego przez Galerię Twórczości Plastycznej Młodych działającą w Młodzieżowym Domu Kultury „Śródmieście” we Wrocławiu.

Fot. Magdalena Skrabek, MNWr.

We wnętrzach Muzeum Etnograficznego prezentowane są najciekawsze szopki wykonane przez dzieci i młodzież z wrocławskich i dolnośląskich szkół, placówek wychowawczych oraz domów kultury. Uczestnicy konkursu jak co roku zmierzyli się z tematem, proponując różnorodne i zaskakujące oryginalnością pomysły na przedstawienie miejsca Narodzenia Pańskiego.

Fot. Magdalena Skrabek, MNWr.

„Wśród tegorocznych szopek przeważają realizacje tradycyjne, urzekające prostotą kompozycji i pomysłowym wykorzystaniem naturalnych materiałów. Liczną grupę stanowią szopki ceramiczne o różnych formach, wyrzeźbione w glinie palcami młodych uczestników. Jest też szopka nawiązująca do wciąż aktualnego tematu wojny, przygotowana z żywicy epoksydowej z wkomponowanymi łuskami po nabojach” – mówi Joanna Kurbiel z Muzeum Etnograficznego.

Prezentowane szopki wykonane są w różnych technikach i z różnych materiałów. Większość stanowią surowce naturalne, takie jak drewno, liście, mech, szyszki, pióra, ale też orzechy, kukurydza i makaron. Nie brakuje szopek rzeźbionych w glinie, plastelinie czy masie solnej. Zaskakują szopki zrobione na szydełku, w orzechu kokosowym, z suszonych grzybów czy z kolorowego czasopisma.

Fot. Magdalena Skrabek, MNWr.

We wrocławskim Muzeum Etnograficznym można oglądać 86 prac plastycznych, wykonanych przez 108 autorów z 20 dolnośląskich szkół i pracowni plastycznych. W tym roku po raz pierwszy zwiedzający będą mogli wybrać laureata nagrody publiczności dla najpiękniejszej szopki betlejemskiej 2023 spośród autorów prezentowanych prac. Więcej informacji i regulamin głosowania dostępne są na stronie mnwr.pl. 

Wystawę „Najpiękniejsza szopka betlejemska” oglądać można do 28 stycznia 2024.

informacja prasowa

Nowe dzieła w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu

Obrazy Olgi Boznańskiej, Meli Muter, Franciszka Ksawerego Lampiego, Antonia Ponce oraz płaskorzeźba Henryka Wicińskiego wzbogaciły kolekcję Muzeum Narodowego we Wrocławiu! Dzieła zakupiono dzięki specjalnej dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Franciszek Ksawery Lampi, "Portret Kazimiery ze Skoraszewskich Żółtowskiej”, ok. 1825

„To dzieła sztuki, które w niezwykle istotny sposób podniosą wartość i atrakcyjność naszych wystaw stałych: Sztuki polskiej XVII–XIX w., Sztuki europejskiej XV–XX w. i Kolekcji sztuki polskiej II poł. XX i XXI w.” – powiedział Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr. „Ich wybór – dokonany na drodze konsultacji w naszym zespole muzealnym – sprawił, że Muzeum Narodowe we Wrocławiu wzbogaciło się o wyjątkowo cenne dzieła sztuki, w tym artystów, których prac do tej pory nie miało w swojej kolekcji. Te nowo pozyskane dzieła sztuki będą ozdobą naszej kolekcji i z pewnością sprawią wielką radość naszym gościom muzealnym”.  

Dzieła zostały zakupione z prywatnych kolekcji polskich i zagranicznych oraz w jednym przypadku (obraz Lampiego) w domu aukcyjnym.

 

Olga Boznańska „Portret Henri Pierre’a Roche”, ok. 1903

Olga Boznańska (1865–1940) – wybitna polska malarka. Malarstwa uczyła się w Monachium, pierwsze międzynarodowe sukcesy zaczęła odnosić w 1896 r., od 1898 r. była czynna w Paryżu. Jej prace w początkach XX w. wystawiane były obok dzieł Moneta, Renoira, Bonarda czy Denisa, później jej artystyczna kariera wygasła.

Portret z ok. 1903 r. przedstawia Henri-Pierre’a Roche (1879–1959) – pisarza i krytyka artystycznego awangardy, należącego do kręgu paryskiej Bohemy Montmartre’u w czasach Maxa Jacoba, Gertrudy Stein i Pabla Picassa, później związanego m.in. z ruchem dada. 

Obraz reprezentuje szczytowy okres sukcesów malarki. To malarski szkic skupiony na studium twarzy, w której opracowaniu widać powracające napięcie między rzeczowością i wnikliwością portrecistki, wsparte obserwacją efektów świetlnych i postimpresjonistycznym dążeniem do dezintegracji zwartości form.

To żywy, porywający dowód malarskich poszukiwań sygnalizowanych w wielu pracach artystki także bezkompromisowymi efektami non finito – tu odsłonięciem koloru tektury podobrazia nie tylko przy krawędziach, ale i w sąsiedztwie efektowanie wypracowanej karnacji twarzy. Jest to dowód brawurowego popisu kolorystyki i nonszalancji wobec dzieła niby pozbawionego kompozycji, niepozowanego zarówno w przypadkowym geście modela, jak i w decyzji o zaprzestaniu pracy. Te elementy emocji i przerwanego skupienia to dodatkowe walory pracy.

Olga Boznańska, „Portret Henri Pierre’a Roche”, ok. 1903

Franciszek Ksawery Lampi „Portret Kazimiery ze Skoraszewskich Żółtowskiej”, ok. 1825

Franciszek Ksawery Lampi (1782–1852) – syn malarza Jana Chrzciciela Lampiego st. (1751–1830), Włocha osiadłego w Austrii, w latach 1788–1791 działającego w Warszawie na dworze Stanisława Augusta. Malarstwa uczył się od ojca, a następnie w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego uczniami byli m.in. Piotr Michałowski i Wojciech Korneli Stattler. Od 1815 r. do śmierci Lampi mieszkał i działał głównie w Warszawie. Malował krajobrazy, sceny pasterskie, mitologiczne, religijne, batalistyczne, a zwłaszcza portrety. 

Przedstawiona na obrazie osoba to Kazimiera ze Skoraszewskich Żółtowska (ok. 1781–1829), córka Macieja i Rozalii z Otockich, od roku 1803 żona Edwarda Józefa Benedykta Żółtowskiego herbu Ogończyk. Córką portretowanej była Magdalena (Nina) z Żółtowskich Łuszczewska, której portret autorstwa Lampiego znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. 

Mela Muter „Martwa natura z rybami”, l. 20. XX w.

Mela Muter (1874–1967) w 1902 r. wyjechała do Francji i spędziła tam większość swojego życia. Jeszcze w Warszawie uczęszczała na kurs w Szkole Rysunku i Malarstwa dla Kobiet Miłosza Kotarbińskiego, a w Paryżu uczestniczyła w zajęciach Academie Colarossi i Academie de la Grande Chaumiere. Muter była znakomitą portrecistką, autorką pejzaży oraz martwych natur, niezwykle uzdolnioną, skłonną do eksperymentów formalnych, kolorystycznych, barwną i niezależną osobowością twórczą luźno związaną ze środowiskiem Ecole de Paris. Jej prace obok dzieł Olgi Boznańskiej czy Anny Bilińskiej-Bohdziewiczowej składają się na jedną z najciekawszych spuścizn malarskich polskich artystek przełomu XIX i XX w. W Paryżu zasłynęła jako autorka portretów francuskiej elity artystycznej. Portretowała również zaprzyjaźnionych wybitnych polskich pisarzy, np. Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta, Stanisława Żeromskiego. Prace Muter wyróżniają się dużą ekspresją plamy barwnej, dynamiką i zróżnicowaniem struktury malarskiej oraz doskonałym wyczuciem harmonii kompozycji i ciekawym kadrowaniem przestawień. 

„Martwa natura z rybami” jest doskonałym przykładem jej ekspresyjnego stylu i dużej klasy malarskiej. Malowana impasto, gęsto kładzionymi, mięsistymi plamami barwnymi, pełna jest wyrafinowanych, kolorystycznych niuansów, ale i intensywnych, soczystych barw. W tej kompozycji można zauważyć tzw. miserabilistyczny rys charakterystyczny dla jej malarstwa portretowego. Bezradne, rzucone na stół martwe ryby ukazane w towarzystwie bukietu purpurowych rzodkiewek i świeżej zieleni niedojrzałych jabłek z rekwizytów urastają do motywu bezbronnej ofiary. 

Mela Muter, „Martwa natura z rybami”, l. 20. XX w.

Antonio Ponce „Martwa natura z naczyniami i owocami”, ok. 1650

Antonie Ponce (ok. 1608–1677) był jednym z kilku działających w Madrycie około połowy XVII w. popularnych malarzy wyspecjalizowanych w gatunku martwej natury. Uczył się i pracował w warsztacie Juana van der Hamena, wtedy też wykonywał kopie i warianty obrazów mistrza. Po jego śmierci Ponce nadal naśladował dzieła swojego nauczyciela, jednak najprawdopodobniej w latach 30. XVII w. zmienił i rozwinął schemat kompozycyjny tworzonych prac. Elementy w martwych naturach zaczął ustawiać na kilku poziomach, ale też rozbudował kompozycje w głąb, czasem nawet dodając pejzażowe tła.

Niezwykłość kompozycji obrazu polega na dość agresywnym sygnalizowaniu głębi przestrzeni. Z lewej strony pięć ustawionych w perfekcyjnym porządku białych talerzy sygnalizuje rytm perspektywy. Nieco w głębi, pośrodku i z prawej, na drewnianej skrzynce połyskują miękko światła na dwóch ceramicznych naczyniach. Z prawej, nieco bliżej na szóstym talerzu z kompletu leży kilka jabłek, przed nim łupiny migdałów, z lewej pomarańcza i cytryna, a na drugim talerzu z szeregu – porcja poziomek. Smukły, niewielki szklany wazon w misie eksponuje białe róże i pomarańczowe nagietki. Pojedyncze porzucone kwiaty wystają z misy, leżą na podeście i talerzu z jabłkami. Klasyczny spokój linii horyzontalnych i niepokojąca asymetryczność perspektywy mogłaby sugerować, że pierwotnie obraz posiadał pendant, do umieszczenia z lewej strony.

Henryk Wiciński „Akty wiązane”, 1936–1937

Henryk Wiciński (1908–1943) był wybitnym rzeźbiarzem, rysownikiem, scenografem, projektantem kostiumów, współzałożycielem w 1932 r. Grupy Krakowskiej, współtwórcą eksperymentalnego Teatru Plastycznego Cricot, autorem tekstów o społecznej funkcji sztuki oraz poetą. Obok Marii Jaremy i Katarzyny Kobro Wiciński był głównym reprezentantem nurtu awangardowego w rzeźbie polskiej okresu dwudziestolecia międzywojennego. 

Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Xawerego Dunikowskiego, który uważał go za swojego najzdolniejszego ucznia. Punktem odniesienia większości pomysłów artysty oraz jego wielką fascynacją była postać ludzka, którą poddawał mniej lub bardziej radykalnym uproszczeniom i deformacjom. Tworzył rzeźby pełnoplastyczne oraz reliefy, rysunki, projekty scenografii oraz kostiumów. Wyróżniała je bogata, nieregularna bryła, złożona z wzajemnie przenikających się form. Ważną rolę w ich percepcji odgrywały efekty światłocieniowe.

Fryz „Akty wiązane” został przygotowany przez Henryka Wicińskiego z patynowanego, kolorowanego gipsu, na podstawie którego wykonano odlew w brązie znajdujący się obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie. To jedna z niewielu rzeźb Wicińskiego, które przetrwały wojenną zawieruchę i zachowały się do naszych czasów. Tematem kompozycji jest zrytmizowany motyw kobiecych sylwetek ujętych zarówno w ruchu, jak i statycznych, zwróconych w różne strony, eksponujący wdzięk odindywidualizowanych kobiecych kształtów, które są pretekstem do gry formą rzeźbiarską. Falisty kształt fryzu podkreśla płynność wynikających z siebie form. Gipsowe „Akty wiązane” to wyjątkowe dzieło pochodzące ze zbiorów Grupy Krakowskiej.

Autorzy tekstów o dziełach: Anna Chmielarz, Marek Pierzchała.

informacja prasowa

Spotkajmy się w NFM – dr Maria Zawartko

Kochasz muzykę i bywasz na koncertach? A może po prostu fascynuje Cię świat sztuki i lubisz słuchać ciekawych historii? Jeśli tak, to zapraszamy na specjalny cykl „Spotkajmy się w NFM”! Gościem Agnieszki Ostapowicz będzie tym razem dr Maria Zawartko - śpiewaczka współpracująca w przeszłości z wieloma znaczącymi orkiestrami, a obecnie nauczycielka akademicka na Wydziale Edukacji Muzycznej wrocławskiej Akademii Muzycznej. Ponadto organizatorka wielu akcji charytatywnych i prezeska Dolnośląskiego Towarzystwa Muzycznego we Wrocławiu. Do zobaczenia 15 grudnia o 18.00 w NFM, foyer -1!

Maria Zawartko / fot. archiwum prowadzącej

Codziennie mijamy się na ulicach, jeździmy razem tramwajem, stoimy w kolejce czy siedzimy w poczekalni. Niczego o sobie nie wiemy, a tak wiele nas łączy. Postanowiliśmy wyjść naprzeciw wszystkim, którzy pragną spotkań i dyskusji poświęconych muzyce oraz wydarzeniom organizowanym w Narodowym Forum Muzyki. Gościć będziemy osobistości życia publicznego i przedstawicieli różnych zawodów, m. in.: lekarzy, naukowców, biznesmenów, polityków, duchownych, artystów i wielu innych. Podzielą się z nami swoją pasją oraz opowiedzą o miłości do muzyki!

Maria Zawartko 

Absolwentka Wydziału Wokalno-Aktorskiego na Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu oraz Podyplomowych Studiów Zarządzania Jednostkami Oświaty i Kultury we Wrocławiu. Obecnie jest nauczycielką akademicką na Wydziale Edukacji Muzycznej wrocławskiej Akademii Muzycznej. Współpracowała jako solistka z: Filharmonią Częstochowską, Filharmonią Łódzką i NFM Filharmonią Wrocławską, Det Norske Kammerorkester w Oslo, Capellą Cracoviensis, Collegio di Musica Sacra, Cantores Minores Wratislavienses, Altri Stromenti, Chórem Polskiego Radia we Wrocławiu, Teatrem Eksperymentalnym „Kompania Teatru Muzykalnego" oraz z Agencją Artystyczną „Pro Musica”.

Występowała na Międzynarodowym Festiwalu Wratislavia Cantans im. A. Markowskiego, Festiwalu Barbórkowym Chórów Studenckich, festiwalu Musica Sacra, Sacrosong, Tonsberg Summer Festival, Festiwalu Chóralnym Legnica Cantat. Nagrywała dla Polskiego Radia i TVP. Brała udział w spektaklach telewizyjnych Przypadek Klary w reż. Magdaleny Łazarkiewicz oraz Lekcja angielskiego do scenariusza Krzysztofa Pieczyńskiego.

Uczestniczyła, także jako organizatorka, w wielu akcjach charytatywnych na rzecz osób samotnych, niepełnosprawnych i pensjonariuszy Domów Opieki Społecznej oraz dzieci z porażeniem mózgowym m.in. w Centrum Św. Celestyna w Mikoszowie koło Strzelina. Tam też w 2003 roku założyła działające w ramach Dolnośląskiego Towarzystwa Muzycznego integracyjne Ognisko Muzyczne dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. Działalność charytatywna priorytetowym elementem w życiu Marii Zawartko. 

Została odznaczona Brązowym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, odznaką honorową „Zasłużony dla kultury polskiej”, otrzymała nagrodę specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz nagrodę rektora Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu.   

Od 2000 roku była dyrektorką Dolnośląskiego Towarzystwa Muzycznego we Wrocławiu, od 2007 roku jego wiceprezeską, a od marca 2013 roku do chwili obecnej – prezeską. W latach 2006–2014 była wiceprzewodniczącą Rady Miejskiej Wrocławia. 

informacja prasowa

Kto zaczął, Pawlak czy Kargul? Zwiastun filmu „Sami swoi. Początek” już w sieci

 „Sami swoi. Początek” już 16 lutego zabierze widzów w podróż do dzieciństwa i młodości Pawlaka i Kargula, bohaterów kultowej trylogii. To zupełnie nowa opowieść w reżyserii Artura Żmijewskiego o nieznanych dotąd widzom wydarzeniach z życia dwóch rodzin, zanim los rzucił je na Ziemie Odzyskane. Autorem scenariusza prequela, podobnie jak w przypadku słynnej trylogii, jest Andrzej Mularczyk. Na ekranie pojawią się m.in. Adam Bobik, Karol Dziuba, Paulina Gałązka, Weronika Humaj, Zbigniew Zamachowski, Katarzyna Krzanowska, Mirosław Baka, Wojtek Malajkat, Anna Dymna, Janusz Chabior i Adam Ferency. Zwiastun filmu już w sieci. 

Nie tylko Andrzej Mularczyk jest nazwiskiem łączącym nowy film z tymi sprzed 50 lat. Drugim jest Anna Dymna. – To było w siedemdziesiątym trzecim roku. To była moja pierwsza rola po studiach. Zagrałam Anię Pawlaczkę. I teraz nagle dostałam propozycję, żeby tutaj zagrać taki epizodzik. Trochę nie mam czasu na to, żeby przyjmować takie role, ale potem dowiedziałam się, że scenariusz napisał Andrzej Mularczyk, a ja się z nim bardzo przyjaźniłam. I pomyślałam, że to będzie fajne. Będę grała własną prawujenkę – mówiła aktorka na planie.  

Anna Dymna w filmie "Sami swoi. Początek", fot. Jarosław Sosiński

Adam Bobik i Karol Dziuba grają młodsze wersje legendarnych bohaterów. – Z góry mieliśmy zaznaczone od Artura (Żmijewskiego – reżysera), że niczego nie kopiujemy, że to jest oddzielny film. Wiadomo, że nawiązujemy do trylogii, ale staramy się niczego nie kopiować. Bardzo często oglądałem wszystkie części i oczywiście nie staram się odtworzyć Kazimierza Pawlaka w wykonaniu Wacława Kowalskiego, bo to jest po prostu niemożliwe, ale staram nabyć takich charakterystycznych cech tej postaci. Są zresztą zapisane w scenariuszu, który realizujemy. Mam na myśli tę jego zadziorność, zapalczywość, taką walkę o swoje. Tego szukałem w postaci, jaką wykreował Wacław Kowalski, bo zrobił to genialnie i wybitnie, więc szkoda było nie skorzystać – mówił Adam Bobik. 

– Ja podobnie - oczywiście oglądałem stare części, żeby szukać inspiracji, ale nie kopiować roli Władysława Hańczy jeden do jednego, bo tak jak powiedział Adam, jest to niemożliwe. Jesteśmy innymi ludźmi, innymi autorami – dodaje Karol Dziuba. 

Adam Bobik (Kazimierz Pawlak) i Karol Dziuba ((Władysław Kargul),
kadr z filmu "Sami swoi. Początek", fot. Jarosław Sosiński

Scenariusz filmu „Sami swoi. Początek” powstał na podstawie książki „Każdy żyje jak umie”, autorem jest Andrzej Mularczyk. To on napisał scenariusze do filmów, które stały się kultowymi. Inspiracją dla trylogii i jej prequela, który za chwilę wejdzie do kin, były prawdziwe wydarzenia. Pierwowzorem postaci Kazimierza Pawlaka był stryj Andrzeja Mularczyka. 

Operatorem w filmie „Sami swoi. Początek” jest Piotr Śliskowski. Za kostiumy odpowiada Emilia Czartoryska, charakteryzacją zajęła się Pola Guźlińska, a scenografią Ryszard Melliwa i Marcin Dyakowski. Producentem wykonawczym filmu jest Krzysztof Łojan. Radosława Burdzy odpowiada za dekorację wnętrz. Jarosław Barzan jest montażystą filmu, Paweł Lucewicz skomponuje muzykę. Producentami filmu są Tomasz Kubski i Mikołaj Fajks ze studia CK Dezerterzy. Koproducentami są TVN Warner Bros. Discovery, NEXT FILM oraz Sanit Trans. Województwo Świętokrzyskie na terenie którego zrealizowana została większość zdjęć (Muzeum Wski Kieleckiej, Święty Krzyż) jest partnerem produkcji. Za dystrybucję odpowiada NEXT FILM.  

informacja prasowa

WYNIKI 81. KONKURSU SZOPEK KRAKOWSKICH

 7 grudnia 2023 roku odbył się 81. Konkurs Szopek Krakowskich, do którego zgłoszono 229 szopek – 75 szopek w kategorii seniorów, 6 szopek w kategorii szopek młodzieżowych, 19 szopek rodzinnych, 68 szopek dziecięcych indywidualnych, 45 szopek szkolnych oraz 16 szopek kategorii OFF.

Jury Konkursu obradowało w składzie:

Przewodniczący: dr Michał Niezabitowski - dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa

Członkowie: 

1. Anna Bednarek – historyk sztuki, kustosz, Główny Inwentaryzator Muzeum Krakowa

2. Rafał Bulanda - specjalista konserwacji szopek w Muzeum Krakowa

3. Borysław Czarakcziew – architekt, przewodniczący Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa

4. Teresa Komornicka-Rościszewska – etnograf, fundatorka nagród

5. Elżbieta Lang – kustosz, historyk sztuki, Dział Historii i Sztuki Krakowa Nowoczesnego MK

6. dr Agnieszka Łakoma – Główny Plastyk Miasta

7. Justyna Matwijewicz – etnograf, Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie

8. Małgorzata Niechaj – kustosz Muzeum Krakowa, historyk, kurator Pokonkursowej Wystawy Szopek Krakowskich

9. prof. dr hab. Grzegorz Nieć - bibliolog, historyk, polonista, Instytut Nauk o Informacji Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

10. Małgorzata Oleszkiewicz – etnograf, bierze udział w debatach nt. wizerunku Żyda w szopce, opiekuje się nagrodą im. Reinfussów

11. Zośka Papużanka – pisarka, teatrolożka 

12. dr Katarzyna Piotrowska - Zastępca Dyrektora Wydziału Kultury i Dziedzictwa narodowego UMK

13. prof. Władysław Pluta – Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

14. dr hab. Łukasz Sarnat– Wydział Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 

15. dr Andrzej Szoka – kierownik CDN

16. prof. Jan Święch – etnograf, Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego                                             

17. Witold Turdza – historyk

18. Dorota Ząbkowska – etnograf, MKiDN

Sekretariat:     

Izabela Okręglicka - sekretarz

Anna Korbaś – księgowość

Marcin Jancik- multimedia                                                                      

Szopki oceniono w sześciu kategoriach: kategorii seniorów, kategorii młodzieżowej, kategorii rodzinnej, kategorii dziecięcej, kategorii szkolnej i kategorii OFF.

SZOPKI W KAT. SENIORÓW

Szopki seniorów oceniano w grupach wg ich wielkości:

gr. I – szopki duże

gr. II – szopki średnie

gr. III – szopki małe

gr. IV – szopki miniaturowe.

W kategorii seniorów w poszczególnych grupach przyznano następujące nagrody:

Grupa I  - szopki duże

Nagrody I  

szopka nr 174- Renata Markowska

szopka nr 9- Józef Madej

Nagrody II

szopka nr 196- Katarzyna Racka

szopka nr 57- Aleksander Wełna

Nagroda III

szopka nr 119 - Dariusz Czyż

Wyróżnienie:

szopka nr 27 - Kryspin Wolny  za wiele elementów wykonanych ręcznie, m.in. staniolowe figurki

Grupa II - szopki średnie

szopka nr 61- Leszek Zarzycki

szopka nr 63- Stanisław Malik

szopka nr 44- Krzysztof Delkowski, Małgorzata Konieczny

Nagrody II

szopka nr 55- Jan Freiberg

szopka nr 146- Anna Malik

Nagroda III

szopka nr 236- Zbigniew Grzech

Wyróżnienia:

szopka nr 123- Roman Piątek za narracyjność

szopka nr 192- Joanna Pater, Elżbieta Rasch, Amalia Król, Krystyna Kucia za dekoracyjność i manualny trud

Specjalne wyróżnienie Dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Krakowa za szopkę nr 65 otrzymali Kamil i Aleksander Prokschowie za wspólny debiut w kategorii dorosłych.

Grupa III - szopki małe

Nagroda I

szopka nr 58 - Zbigniew Madej

Nagrody II

szopka nr 73 - Jakub Zawadziński

szopka nr 82 - Zbigniew Gillert

Nagrody III

szopka nr 53 - Kazimierz Stopiński

szopka nr 6 - Józef Tyrpa

Wyróżnienie:

szopka nr 244 – Andrzej Malik za interpretację architektury modernistycznej Krakowa

szopka nr 242- Stanisław Smoleń za mechanizację

Grupa IV - szopki miniaturowe

Nagrody I

szopka nr 56 -  Zbigniew Madej

szopka nr 140 - Jan Kirsz

Nagrody II

szopka nr 36 - Marcin Bojarski

szopka nr 141 - Jan Kirsz

Nagrody III

szopka nr 178 - Maciej Kozłowski

szopka nr 104 - Marcin Kopaczyński

Nagrodę imienia Zofii i Romana Reinfussów otrzymał Jan Kirsz za mistrzostwo w tworzeniu szopek małych i miniaturowych od blisko pięćdziesięciu lat.

Nagrodę imienia Dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Jerzego Dobrzyckiego za szopkę nr 174 otrzymała Renata Markowska.

Nagrodę imienia Anny Szałapak ufundowaną przez przyjaciół Anny Szałapak z Poznania otrzymał Jakub Zawadziński.

Szopki „OFF”

Nagrody I

szopka nr 183- Wiesław Barczewski

szopka nr 181 - Miejskie Hafciarki w składzie: Maria Ronda Bautista López, Katarzyna Ból, Dorota Felecka, Monika Fiołek, Karolina Galus, Dominika Jakubowska, Monika Kurelewicz, Magdalena Książek, Paulina Maciaszek, Marta Majewska, Paulina Mol, Karolina Starostka-Kokoszka

Nagrody II

szopka nr 156- Zbigniew Bury

szopka nr 218- Justyna Major

Nagroda III

szopka nr 179- OLZON Szpital Kliniczny im. Babińskiego w Krakowie

Wyróżnienia „za zaskok”:

szopka nr 188 – Cecylia Malik

szopka nr 89 – Bartosz Józefowski

SZOPKI RODZINNE

Nagrody I

szopka nr 116 Aneta Ostasz-Wąsik, Grzegorz Wąsik, Mateusz Wąsik, Paulina Wąsik, Emilia Wąsik

szopka nr 151 Joanna Gawarecka, Irena Klaś, Róża Mystkowska

Nagrody II

szopka nr 85 Marta Dubiel-Jaskierny, Leszek Jaskierny, Patrycja Jaskierny, Bruno Jaskierny

szopka nr 132 Justyna Zamulińska-Grzywa, Katarzyna Zamulińska, Danuta Zamulińska, Adam Grzywa

SZOPKI MŁODZIEŻOWE

Nagrody I:

szopka nr 203 Julia Cyganik

szopka nr 235 Katarzyna Strzelczyk

szopka nr 164 Stanisław Ożóg

SZOPKI DZIECIĘCE

W kategorii dziecięcej indywidualnej Jury Konkursu nagrodziło najpiękniejsze szopki w trzech grupach wiekowych:

Grupa III  (od 12 do 14 lat)                  

Nagrody I

szopka nr 10 Zofia Solecka

szopka nr 35 Julia Nowosad

szopka nr 107 Zofia Solecka i Julia Nowosad

Nagrody II

szopka nr 122 Gabriela Kaczyńska

szopka nr 165 Paulina Pala

Nagroda III

szopka nr 1 Bartłomiej Szwast                                   

Grupa II  (od 8 do 11 lat)

Nagrody I

szopka nr 48 Antonina Solecka

Nagrody II

szopka nr 93 Rafał Tyrpa

szopka nr 115 Paulina Wąsik

szopka nr 121 Jadwiga Śpiewla

szopka nr 202 Klara Rynkar

Nagrody III

szopka nr 3 Zuzanna Kwarcińska

szopka nr 72 Filip Panek

Grupa I (do lat 8)

Nagroda I

szopka nr 71 Mikołaj Panek

Nagroda II

szopka nr 20 Aleksander Trzaskalski

Nagrody III

szopka nr 243 Liliana Kosibowicz

szopka nr 111 Henryk Rudziński

Równorzędne nagrody dla najmłodszego twórcy szopek krakowskich ufundowane przez Artim Sp. z o.o. otrzymali:                   

szopka nr 67 Karol Wadas

szopka nr 182 Katarzyna Bednarz

szopka nr 180 Aleksander Dudzik

szopka nr 114 Emilia Wąsik

szopka nr  230 Alina Maciaszek                  

SZOPKI SZKOLNE

Nagroda I

szopka nr 106 - Szkoła Podstawowa nr 33 im. Króla  Stefana Batorego w Krakowie, klasa 3a

Nagrody II

szopka nr 8  - Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 12 w Krakowie kl. 3 c

szopka nr 49 - Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II , kl. III

szopka nr 101 - Rudawskie Centrum Kultury, filia Samorządowego Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów

szopka nr 222  - Samorządowe Przedszkole nr 61 w Krakowie, gr. Lajkoniki

Nagrody III

szopka nr 75 - Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 3 w Krakowie, kl. III integracyjna

szopka nr 81 - Centrum Kultury Podgórza, Akademia Plastyczna dzieci do lat 9

szopka nr 155 - Szkoła Podstawowa nr 124 w Krakowie im. Marii Skłodowskiej-Curie, świetlica szkolna 7-9 lat

szopka nr 171 - Przedszkole Sióstr Sercanek, grupa Ziarenka Nadziei

UWAGI JURY:

Jury zdecydowało o przeniesieniu szopki nr 245 z kategorii dorosłych szopki miniaturowe  do kategorii szopek małych (szopka w butelce).

NAGRODY 81. KONKURSU SZOPEK KRAKOWSKICH UFUNDOWALI:

1. Gmina Miejska Kraków

2. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

3. Artim Sp. z o.o.

4. Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie

5. Imago – Centrum Sztuki Ludowej Sp. z o.o.

6. Przyjaciele Anny Szałapak z Poznania - fundatorzy nagrody im. Anny Szałapak

7. Panie Magdalena Knychalska i Krystyna Reinfuss-Janusz, fundatorki specjalnej nagrody imienia Zofii i Romana Reinfussów 

8. Teresa Komornicka Rościszewska

9. CzuCzu: Zabawki edukacyjne dla dzieci

10. GAMESCAPE Sp. z o.o.

11. Rada Dzielnicy XVIII Nowa Huta

12. Wodociągi Miasta Krakowa S.A.

13.Cukiernia Ekler S.C. (tort na galę)

81. Konkurs Szopek Krakowskich oraz pokonkursowa wystawa uzyskały honorowy patronat Polskiego Komitetu do spraw UNESCO.

informacja prasowa

Emil Barchański: Wrócę, kiedy słońce już nie będzie mi potrzebne /reportaż Patrycji Gruszyńskiej-Ruman/

Swoją przygodę z radiową twórczością Patrycji Gruszyńskiej-Ruman rozpoczęłam od reportażu poświęconego Emilowi Barchańskiemu, który zginął w 1982 roku w niewyjaśnionych okolicznościach, mając zaledwie 17 lat. Stało się to na krótko przed rozprawą, podczas której miał zeznawać przeciwko funkcjonariuszom SB.

Emil Barchański, fot. archiwum prywatne rodziny 

Już sam początek reportażu jest niebanalny i chwyta za serce: matka czyta ostatnią wiadomość od syna, wiadomość, która bardziej przypomina poezję niż zwyczajną informację  – zupełnie, jakby bohater zostawił po sobie przesłanie:

Poszedłem po słońce z psem. Wrócę, kiedy słońce już nie będzie mi potrzebne i razem zjemy obiad.

Autorka reportażu jest właściwie nieobecna: o Emilu opowiada jego matka, przyjaciel, nawet … on sam. Jakimś cudem zachował się bowiem prowadzony przez chłopca dziennik. To właśnie z niego dowiadujemy się, jakie były okoliczności aresztowania, jak potwornie był bity, torturowany, zmuszany w ten sposób do przyznania się, że jest przywódcą tajnej organizacji. Jednak podczas procesu Emil odwołał zeznania i oświadczył, że był zmuszany do zeznań siłą. Na szczęście trafił na sędziego, który okazał się przyzwoity – zwolnił chłopca z ośrodka wychowawczego i zapowiedział proces przeciwko sprawcom. Zanim jednak do takiego procesu doszło, Emil został zamordowany. Podczas rozprawy matka zeznawała przed sądem wojskowym zamiast niego. Wspomina, że spośród siedmiu sędziów przez całą rozprawę nikt nie spojrzał jej w oczy.

Wszystko mi zabrano – zwierza się reporterce – ale cieszę się, ze ten reportaż przypomni Emila. Czy to nie jest moja największa radość – pamięć o synu?

„Wrócę, kiedy słońce już nie będzie mi potrzebne” - reportaż nagrodzony Grand Prix KRRiT 2011

`Amerykańska podróż` - J. Haydn i J. Corigliano w Narodowym Forum Muzyki /zapowiedź koncertu/

15 grudnia o 19.00 Narodowe Forum Muzyki zaprasza na koncert, na który złożą się kompozycje Josepha Haydna i Johna Corigliano. NFM Filharmonię Wrocławską poprowadzi maestro Giancarlo Guerrero, który przez dwa sezony orkiestrę tę prowadził i nawiązał z zespołem znakomitą relację. Przed koncertem - spotkanie z Marią Zawartko.

Giancarlo Guerrero, fot. Łukasz Rajchert

Joseph Haydn zapisał się w historii muzyki nie tylko jako ojciec symfonii czy kwartetu smyczkowego, ale także jako artysta obdarzony wielkim poczuciem humoru. Symfonia fis-moll, znana jako „Pożegnanie”, napisana została w roku 1772. Jest to dzieło pod wieloma względami nietypowe. Powstało w okresie w twórczości Haydna określanym jako „Sturm und Drang Periode” („czas burzy i naporu”). Kompozytor  odważnie eksperymentował wtedy z harmoniką i formą, co znalazło odbicie choćby w fakcie, że „Pożegnanie” jest jedyną symfonią w tonacji fis-moll napisaną w XVIII wieku. Niecodzienna forma w postaci powolnego zakończenia czwartego ogniwa dzieła wynikała z okoliczności powstania, którą znamy dzięki relacji samego autora. Wspominał on, że kiedy był kapelmistrzem księcia Nikolausa I Esterházyego, wszyscy muzycy przebywali razem ze swoim mecenasem w pałacu. Pobyt przedłużał się ponad miarę, a ponieważ artyści tęsknili za rodzinami pozostawionymi w położonym o dzień drogi Eisenstadt, postanowili interweniować u Haydna. Ten uciekł się do podstępu. Podczas wykonywania zakończenia niniejszej symfonii poszczególni muzycy gasili swoje świece i pomału wychodzili, aż przy pulpitach pozostało tylko dwoje skrzypków – Haydn i koncertmistrz Luigi Tomasini. Rozbawiony książę zrozumiał aluzję i dał muzykom upragnione urlopy.

John Corigliano, koncert z okazji 75. urodzin kompozytora, fot. prasowa

Z kolei urodzony w 1938 roku John Corigliano należy do najbardziej cenionych współczesnych kompozytorów amerykańskich. Jego I Symfonia powstała w 1988 roku na zamówienie Chicago Symphony Orchestra. Po raz pierwszy zabrzmiała w marcu 1990 w wykonaniu tego właśnie zespołu pod batutą Daniela Barenboima. Dzieło poświęcone jest pamięci przyjaciół artysty, którzy zmarli podczas epidemii AIDS. Zgodnie z relacją kompozytora podczas pracy nad tym dziełem towarzyszyły mu uczucia smutku, złości i frustracji z powodu odejścia bliskich mu ludzi. Wykonanie pod batutą maestra Guerrero będzie polską premierą tego wyjątkowego utworu, pełnego wielkich emocji i subtelnych aluzji.

Przed koncertem zapraszamy na spotkanie z Marią Zawartko (godz. 18.00, foyer -1).

Program:

J. Haydn Symfonia fis-moll Hob. I:45 „Pożegnalna”

***

J. Corigliano I Symfonia (polskie prawykonanie)

Wykonawcy:

Giancarlo Guerrero – dyrygent

NFM Filharmonia Wrocławska

informacja prasowa

2024 Rokiem Czesława Miłosza

Senat Rzeczypospolitej Polskiej z inicjatywy Wydawnictwa Znak i instytucji partnerskich uchwalił rok 2024 Rokiem Czesława Miłosza. W uzasadnieniu czytamy m. in.: "Jako pisarz i  myśliciel uniwersalny stał się jednym z  największych autorytetów intelektualnych. W  swojej twórczości Miłosz przekraczał granice kultur, gatunków i języków. Obcował z  całą tradycją poetycką – od Biblii, którą tłumaczył, oraz najbliższego mu dziedzictwa polskiej poezji, poprzez wiersze  poetów anglosaskich, po Daleki Wschód".

Czesław Miłosz nad Bugiem, 1981 (PAP)

W  2024 roku przypadnie 20. rocznica śmierci Czesława Miłosza, jednego z  najoryginalniejszych i  najbardziej płodnych twórców dwudziestowiecznej literatury polskiej i światowej. Twórczość noblisty, przetłumaczona na ponad 40 języków, nieustająco spotyka się z żywym odbiorem na świecie. Dzieła Miłosza pomagają zrozumieć współczesny świat w obliczu wyzwań przyszłości: nowych technologii, zmieniającej się duchowości czy przemian globalnego świata. Czesław Miłosz, jeden z  najwybitniejszych polskich pisarzy współczesnych wyróżnionych Literacką Nagrodą Nobla. Doceniony na całym świecie za twórczość poetycką, prozatorską, eseistyczną i translatorską (w tym przekłady ksiąg biblijnych). Pracował jako dyplomata i profesor literatury na emigracji we Francji i w Stanach Zjednoczonych. Otrzymał najwyższe wyróżnienia państwowe, w tym Order Orła Białego.

Światowe uznanie przyniósł mu, wydany we wczesnych latach 50. we Francji, tom esejów "Zniewolony umysł", który stanowi przenikliwą, do dziś nietracącą na aktualności analizę świadomości porażonej przez totalitarne utopie – jedna z najważniejszych książek XX w. O  wadze twórczości Czesława Miłosza świadczą liczne nagrody, wśród nich – przyznana przez Akademię Szwedzką za całokształt twórczości w 1980 r. – Nagroda Nobla w dziedzinie literatury. W opinii zarówno międzynarodowej krytyki, jak i współczesnych mu poetów, jego dzieło to jedno z najbardziej znaczących zjawisk światowej literatury. 

Z tej okazji Wydawnictwo Znak planuje rozpocząć wydawanie kolekcjonerskiej edycji dzieł jednego z najbardziej znanych polskich pisarzy XX wieku. W najbliższym czasie ukażą się między innymi:

• Najważniejsze teksty eseistyczne noblisty z przedmowami Olgi Tokarczuk i Timothy’ego Snydera
• Wybory poezji: w tym "Ocalenie" – pierwsze wznowienie od 1945 roku oraz dwujęzyczny, polsko-angielski wybór wierszy pt. "Zmyślenie albo wielki sen" / "Fiction or a Long Dream".

informacja prasowa

Wydarzenia w Muzeum Narodowym i oddziałach 15-17.12.2023

W nadchodzący weekend w Muzeum Narodowym we Wrocławiu będzie można posłuchać wykładu o młodopolskich fascynacjach Włodzimierza Przerwy Tetmajera - utalentowanego malarza, rysownika, literata, scenografa i publicysty, a także o Rembrandcie i jego rodzinie. Zaplanowano również zajęcia warsztatowe związane z tematami świątecznymi i aktualnie prezentowanymi wystawami czasowymi.  Muzeum Etnograficzne zaprasza na wykład „Kolędy życzące” oraz na świąteczne warsztaty dla dzieci z Anną Kaźmierak, autorką książki o wiejskich kolędnikach „Turonie, żandary, herody”. Obydwa wydarzenia towarzyszą wystawie „Zaklinacze czasu. Kolędniczy teatr obrzędowy”. W Pawilonie Czterech Kopuł zaplanowano szereg wydarzeń do wystawy „Szaleństwo rokoka!”. 

Szopka, wystawa "Zaklinacze czasu", fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

16.12, g. 10:00

Staropolskie tradycje bożonarodzeniowe [UA] – warsztaty plastyczne z tłumaczeniem na język ukraiński, wydarzenie w ramach cyklu „Radość ze sztuki”. Prowadzenie: Sławomir Ortyl

Dlaczego w polskich domach na święta przynosi się jemiołę a do portfela chowa się łuskę wigilijnego karpia? Jakie ozdoby należy powiesić na choince, żeby nowy rok był szczęśliwy? Co powinien trzymać choinkowy anioł, by zapewnić miłość, pieniądze lub dobrą naukę? Jakie potrawy stawia się na wigilijny stół i dlaczego pod obrusem powinno leżeć siano? Kim są i co odgrywają kolędnicy? Dlaczego nie można podsłuchiwać zwierząt mówiących tej nocy ludzkim głosem? A przede wszystkim dlaczego dzieci w wigilię muszą być grzeczne? Po wyjaśnieniu tych i innych spraw, przystąpimy do pracy nad choinkowymi ozdobami!

Wstęp wolny

Zapisy: edukacja@mnwr.pl, 71 372 51 48

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

 Włodzimierz Tetmajer, "Przed chałupą bronowicką", 1900-1920, ze zbiorów MNWr

16.12, g. 12:00

„Szlachetny sentyment i gest kunsztowny”. O Włodzimierzu Tetmajerze i jego młodopolskich fascynacjach – wykład Anny Jezierskiej w ramach cyklu wydarzeń towarzyszących obchodom Roku Włodzimierza Przerwy-Tetmajera

Jubileusz stulecia śmierci artysty jest ważną okazją do przedstawienia tego niezwykle utalentowanego malarza, rysownika, literata, scenografa i publicysty, aktywnie uczestniczącego w polskim życiu politycznym i zaangażowanego w walkę o niepodległość kraju. Ukochał polską wieś i poświęcił jej dużą część życia i twórczości, a jego małżeństwo z Anną Mikołajczykówną z podkrakowskich Bronowic wzbudziło poruszenie wśród mieszkańców Krakowa, stając się symbolicznym i przełomowym wydarzeniem. Włodzimierz Przerwy-Tetmajer był postacią legendarną już za życia – Stanisław Wyspiański uwiecznił go w „Weselu” pod postacią Gospodarza. Podczas wykładu zostaną przedstawione wielowymiarowe związki twórczości Tetmajera z Młodą Polską na tle barwnych dziejów życia artysty.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

16.12, g. 15:00

Ciekawostki muzealne: „Boże Narodzenie w sztuce” [PJM] – warsztaty plastyczne z tłumaczeniem na polski język migowy, wydarzenie w ramach cyklu „Sztuka w mig!”. Prowadzenie: Izabela Trembałowicz-Chęć

Boże Narodzenie kojarzy się z piękną choinką i prezentami. A to przede wszystkim radosny czas w roku liturgicznym chrześcijan – świętowane jest przyjście na świat Zbawiciela. W sztuce czasów średniowiecza, ale i w kolejnych epokach artystycznych, odnajdujemy wiele przedstawień narodzin w stajence, pokłonu Trzech Mędrców, a także sceny poprzedzające owe wydarzenia: Zwiastowanie Marii czy Nawiedzenie św. Elżbiety przez przyszłą Matkę Jezusa.

Wydarzenie realizowane w ramach programu Kultura Dostępna 2023, dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wstęp z biletem specjalnym

Zapisy: edukacja@mnwr.pl, 71 372 51 48

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

17.12, g. 11:00

Sztuka gotyku – architektura. Wykład Agaty Stasińskiej w ramach cyklu „Kurs historii sztuki”

Grube i przysadziste mury, a może strzeliste wieże i wielkie witrażowe okna… ale czy tylko? W trakcie wykładu zaprezentowane zostaną różne oblicza średniowiecznej architektury, jej najważniejsze cechy oraz towarzyszące rozwojowi zmiany. Omawiane budowle staną się również tłem dla historii rzeźby – przedstawione bowiem zostaną wybitne przykłady średniowiecznej rzeźby kamiennej integralnie związane z architekturą, jak też dzieła snycerskie stanowiące jej nierzadko niezwykle bogate wyposażenie.

Wstęp z biletem w cenie 10 zł 

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

Rembrandt, Trzy krzyże, ok. 1653, własność Muzeum Brytyjskie

17.12, g. 13:00

Rembrandt i jego rodzina – wykład dr Beaty Lejman

W atmosferze nadchodzących świąt temat rodzinny: opowieść o portrecie własnym i najbliższych Rembrandtowi osób oraz o związanych z tym zagadnieniem ciekawostkach interpretacyjnych. Nie zawsze bowiem można mówić o realizmie owych wizerunków. Warto zatem poznać, jaką pełniły funkcję, a także dowiedzieć się m.in. tego, jak odróżnić oryginały od replik warsztatowych i kopii.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, s. 116

17.12, g. 15:00

Ciekawostki muzealne: „Szlakiem polskich projektantek szkła”. Warsztaty rodzinne dla dzieci w spektrum autyzmu, wydarzenie w ramach projektu „Sztuka w mig!”. Prowadzenie: Karolina Rzepka

Szklane naczynia – przyciągają wzrok fantazyjnymi kształtami, urzekają kolorami, intrygują zagadkowym procesem powstawania. Na wystawie czasowej „Szklane życiorysy” obejrzymy ich piękne przykłady, a także porozmawiamy o trudnej pracy z masą szklaną i o twórczości polskich projektantek tych budzących zachwyt przedmiotów.

Wydarzenie realizowane w ramach programu Kultura Dostępna 2023, dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wstęp z biletem specjalnym

Zapisy: edukacja@mnwr.pl, 71 372 51 48

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Wystawa ""Zaklinacze czasu. Kolędniczy teatr obrzędowy", Muzeum Etnograficzne,
 fot. Barbara Lekarczyk-Cise

Muzeum Etnograficzne

16.12, g. 15:00

Kolędy życzące. Wykład Marty Derejczyk towarzyszący wystawie „Zaklinacze czasu. Kolędniczy teatr obrzędowy”

Spotkanie poświęcone magi słowa zawartej w pieśniach towarzyszących zimowym obrzędom zaklinającym urodzaj – czyli kolędowaniu. Istotą kolędy jest życzenie – zdrowia, pomyślności, dostatku. Dawniej śpiewano inaczej dla gospodarza, inaczej dla panny i dla dziecka. Prezentacji będą towarzyszyły przykłady muzyczne.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Etnograficzne

17.12, g. 11:00

Kolędnicza maskarada. Warsztaty rodzinne dla dzieci w wieku 7–12 lat towarzyszące wystawie „Zaklinacze czasu. Kolędniczy teatr obrzędowy”, prowadzenie: Anna Kaźmierak

Od wieków w polskich wsiach na początku zimy pojawiają się niezwykli przebierańcy. W tym roku zagoszczą również w Muzeum Etnograficznym, dokąd przyprowadzi ich Anna Kaźmierak – autorka książki o wiejskich kolędnikach „Turonie, żandary, herody”. Przybędą turoń i bocian, z którymi będzie można zaśpiewać kolędnicze piosenki i ozdobić gwiazdę betlejemską. Będzie też można wykonać nawiązujące do tradycji rekwizyty używane podczas pochodów przebierańców, w formie rozrzucanego nad domownikami mechanicznego bociana.

Bilety w cenie 5 zł

Zapisy: edukacja@muzeumetnograficzne.pl, 71 344 33 13

Miejsce: Muzeum Etnograficzne

Wnętrze pałacowe z żyrandolem, konsolą i zwierciadłem, ok. 1770,
wystawa "Szaleństwo rokoka!", fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

15.12, g. 16:00

O czwartej pod Kopułami. Oprowadzanie z audiodeskrypcją po wystawie czasowej „Szaleństwo rokoka! Fascynacja rokokiem na Śląsku (XVIII–XXI w.)”

A może by tak zacząć weekend od spotkania ze sztuką? Pawilon Czterech Kopuł zaprasza na oprowadzanie po wystawie czasowej, będącej pierwszą w historii muzealnictwa próbą zaprezentowania do tej pory niedostrzeganego, niedocenianego i pomijanego zjawiska w sztuce regionu jakim było rokoko. To także demonstracja zmian stylistycznych, które miały miejsce na Śląsku w drugiej połowie XVIII w., również ponownego zafascynowania nimi na przełomie XIX i XX w., a wreszcie szukania odpowiedzi na pytanie, czy ta stylistyka interesuje i fascynuje współczesnych.

Wstęp z biletem na wystawę czsową

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

16.12, g. 11:00

Anioły duże i małe. Warsztaty plastyczno-ruchowe Barbary Przerwy dla dzieci w wieku 6–10 lat w ramach cyklu „Muzealne poruszenie”

Czy wiecie, jaka moda panuje w niebie? Jak myślicie, w jakich kolorach są szaty anielskie? Wśród wysmukłych rzeźb i pastelowych obrazów poszukamy na wystawie „Szaleństwo rokoka!” eleganckie i dostojne anioły oraz malutkie aniołki pełne uroku i wdzięku. Posłużą jako inspiracja do prac plastycznych, w których wykorzystamy cienką bibułę, tiul, koronki i brokat – a zadaniem będziemy projektować suknię dla anioła!

Bilety w cenie 5 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, tel. 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

16.12, g. 15:00

Neorokoko w muzyce popularnej. Wykład dr. Jakuba Kopanieckiego towarzyszący wystawie „Szaleństwo rokoka! Fascynacja rokokiem na Śląsku (XVIII–XXI w.)”

Okres rokoka w historii muzyki, zwłaszcza instrumentalnej, bywa przez niektórych traktowany jako ledwie pomost między barokiem a klasycyzmem. Popularny wówczas styl galant wywarł jednak istotny wpływ na europejską muzykę artystyczną. Ale echo XVIII-wiecznych kompozycji instrumentalnych jest wyraźne także we współczesnej muzyce popularnej, na dodatek w stopniu większym niż wydaje się na pierwszy rzut ucha. Biorąc za punkt wyjścia styl galant, można poznać zarówno świadome i jawne, jak też nieoczywiste i ukryte inspiracje rokokiem w muzyce popularnej – od bezpośrednich zapożyczeń, przez charakterystyczne instrumentarium, po zabiegi stylistyczne. Wpływ muzyki minionych epok obejmuje bowiem niemal całe spektrum gatunków muzycznych, nawet tych najbardziej rozrywkowych, a kompozycje okresu rokoka inspirowały zarówno Beatlesów, jak i Lady Gagę czy Eminema.

Wstęp wolny

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

16.12, g. 16:00

Francja-elegancja. Integracyjne warsztaty sensoryczne z audiodeskrypcją oraz tłumaczeniem na polski język migowy, w ramach cyklu „Rokoko w zmysłowej odsłonie” towarzyszącego wystawie „Szaleństwo rokoka!”. Prowadzenie: Klaudia Dąbrowiecka, Barbara Przerwa, tłumaczenie PJM: Elżbieta Resler

Zapraszamy na spotkanie, w czasie którego doświadczymy ruchu w stylu rokokowym. Podziwiając dzieła wyeksponowane na wystawie „Szaleństwo rokoka!”, będziemy poszukiwać subtelnych gestów, lekkości i wyrafinowanych ruchów. Rzeźby w „roztańczonych” pozach, elegancka ornamentyka rzemiosła artystycznego i sielankowy nastrój w malarstwie będą nas inspirować do swobodnej improwizacji pełnej finezji i wdzięku.

Wydarzenie realizowane w ramach programu Kultura Dostępna 2023, dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wstęp z biletem specjalnym

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

16.12, g. 12:00–14:00 (pokazy o 14:00 i 18:00)

WARSZTATY SZTUKI kontra/pro Wrocław. Prowadzenie: Ewa Zarzycka

Wsparcie artystyczne: Igor Piątek, Julia Borowiecka, Nina Burdzy, Maja Koszyca, Jerzy Norkowski, Iga Mikuśkiewicz, Wiktoria Szulak, Julek Drapejkowskx, Michał Kowalczys, Jadwiga van de Loght, Miriam/Marta Bordych, Aleksandra Rydzik, Daria Wyrwa

Podczas zajęć warsztatowych w równym stopniu zaangażowane będą intelekt, jak również ciało i emocje uczestnika. Jednak podstawowym narzędziem będzie świadomość sztuki, które każdy z uczestników tworzy sam – na bazie własnych doświadczeń. Narzędzie to będzie cały czas doskonalone. Oprócz świadomości przydatna będzie odwaga, poczucie humoru, ale przede wszystkim brak uprzedzeń. Konieczna jednak jest również pewna doza zwątpienia w istniejące rozwiązania oraz tzw. gotowość na popełnienie błędów na każdym poziomie prac warsztatowych i powarsztatowych. Zarówno przez uczestników, jak i prowadzącą. Ważnym odniesieniem staną się również praktyki artystów wrocławskich. Tych, których prace są obecne w kolekcji muzealnej Pawilonu Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej. O pracach, postawach i losach artystów i artystek będą prowadzone rozmowy, wspominane źródła, wykonywane analizy i omawiania prac.

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

17.12, g. 16:00

Rokokowe seanse filmowe w Pawilonie Czterech Kopuł: „Angelo”, 2018 (reż. Markus Schleinzer)

Pokaz filmu poprzedzony prelekcją Adama Pacholaka. Wydarzenie towarzyszące wystawie „Szaleństwo rokoka! Fascynacja rokokiem na Śląsku XVIII–XXI w.”, tłumaczone na j. niemiecki

Narracja wystawy „Szaleństwo rokoka!” łączy sztukę z epoki z nawiązującymi to niej realizacjami współczesnych artystów. W tym kontekście zaprezentowany zostanie film osadzony w realiach historycznych rokoka, niosący jednak współczesne metafory społeczne. XVIII-wieczny Śląsk był niezwykle burzliwym miejscem na mapie Europy, w którym podczas wojen śląskich krzyżowały się wpływy monarchii austriackiej z prężnie rozwijającą się monarchią pruską. W tym właśnie czasie toczy się akcja filmu „Angelo” z 2018 r. w reżyserii Markusa Schleinzera – oparta na faktach historia Angela Solimana, który jako chłopiec trafia najpierw do domu weneckiej arystokratki, a potem na salony XVIII-wiecznego Wiednia. Film ukazuje kulisy życia bohatera na tle realiów cesarstwa Habsburgów, a także mechanizmy kolonizacji i niewolnictwa, dotykając również tematu tożsamości, przez co staje się ciekawym głosem w toczącej się aktualnie dyskusji poświęconej tym tematom. Los mierzącego się z uprzedzeniami, dyskryminacją i rasizmem bohatera może być zrozumiany jako metafora współczesnego „obcego”.

Wydarzenie zorganizowane przy wsparciu Konsulatu Generalnego Niemiec we Wrocławiu.

Wstęp wolny

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

17.12, g. 11:00

Rokoko po wielokroć! Rodzinne warsztaty Eveliny Kachynskiej dla rodziców i dzieci w wieku do lat 2, wydarzenie w ramach cyklu #muzealniaki_pod_kopułą

Już w XVIII wieku grafika odgrywała bardzo ważną rolę – masowo wydawane ryciny pozwalały na zdobywanie wiedzy o świecie, rozpowszechnianie najnowszych osiągnięć nauki, a także wzorców artystycznych. W trakcie muzealnego spotkania zajrzymy do pracowni rokokowego rytownika i dowiemy się, w jaki sposób tworzone były grafiki. A potem wspólnie z maluszkami spróbujemy zmierzyć się z popularnymi motywami z rokokowych grafik.

Bilety w cenie 5 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

17.12, g. 12:00

Oprowadzanie w języku niemieckim po wystawie czasowej „Szaleństwo rokoka! Fascynacja rokokiem na Śląsku (XVIII–XXI w.)”. Prowadzenie: Nicole Ullrich

Ekspozycja jest pierwszą w historii muzealnictwa próbą zaprezentowania do tej pory niedostrzeganego, niedocenianego i pomijanego zjawiska w sztuce regionu jakim było rokoko. To także demonstracja zmian stylistycznych, które miały miejsce na Śląsku w drugiej połowie XVIII w., również ponownego zafascynowania nimi na przełomie XIX i XX w., a wreszcie szukania odpowiedzi na pytanie, czy ta stylistyka interesuje i fascynuje współczesnych.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

17.12, g. 13:00

Odkryjmy wyspy dalekie. Rodzinne warsztaty Eveliny Kachynskiej dla rodziców i dzieci w wieku 3–5 lat w ramach cyklu „Sztuczki w Pawilonie”

Dziś mapy tworzone są przy pomocy komputera, trzysta lat temu natomiast każda mapa musiała zostać narysowana ręcznie, a potem w specjalny sposób odbita! Na wystawie obejrzymy starą mapę i dowiemy się, jak została zrobiona. Następnie sami stworzymy grafikę z archipelagiem wysp z naszej wyobraźni.

Bilety w cenie 5 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

17.12, g. 14:00 

Można dotykać. Warsztaty dla wszystkich – z wykorzystaniem pomocy dotykowych i audio deskrypcją. Prowadzenie: Jacek Jarczewski, dr Agata Iżykowska-Uszczyk

Marzyliście kiedyś, by dotknąć obraz? Albo chcieliście stworzyć dzieło o tak bogatej fakturze, że każdy, kto tylko rzuciłby na nie okiem, zapragnąłby go dotknąć? Zapraszamy w haptyczną podróż po świecie abstrakcji.

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl, 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

informacja prasowa