Citizenfour: Życie na podsłuchu /recenzja filmu/

Ten pesymistyczny thriller dokumentalny odkrywa, że żyjemy w czasach przypominających świat opisany przez Orwella w "Roku 1984".

plakat filmu Citizenforur

"Citizenfour” Laury Poitras to trzecia część trylogii  filmowej o Ameryce po 11 września (poprzednie filmy to „Mój kraj, mój kraj” i „Przysięga”). Reżyserka pokazuje, jak pod pretekstem większego bezpieczeństwa obywateli szpieguje się ich na wszystkie możliwe sposoby. Służy temu nie tylko sieć, dzięki której pewne instytucje doskonale orientują się, na jakie strony internetowe wchodzimy, czym się interesujemy, z kim utrzymujemy kontakty... Również telefony komórkowe i inne urządzenia służą nie tylko (i nie tyle) nam, co odpowiednim służbom. Jednym słowem, poruszamy się po sieci ciągnąc za sobą niewidzialne (dla nas) nici. Pozyskane dane zawsze mogą być w pewnych okolicznościach użyte przeciwko nam. 

Życie na podsłuchu

Film dokumentuje wydarzenia, które miały związek z samą autorką, ale dotyczy nas wszystkich i jest to wizja przerażająca. Otóż po swoich dwóch poprzednich filmach Laura Poitras była wielokrotnie przesłuchiwana. Zaczęła też otrzymywać zaszyfrowane maile podpisane "Citizenfour", Ich autor pisał, że ma dowody na nielegalne podsłuchy, prowadzone na wielką skalę przez Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA), działającą we współpracy z wieloma zagranicznymi służbami.

Edward Snowden

Pięć miesięcy później Poitras poleciała do Hongkongu z dziennikarzami z "Guardiana”: Glennem Greenwaldem i Ewenem MacAskilllem. Sfilmowali tam rozmowy z mężczyzną, którego świat poznał później jako Edwarda Snowdena. Człowiek ten postanowił ujawnić pewne fakty, ryzykując swoje życie i karierę zawodową, nie kierując się żadnymi korzyściami. Właśnie to jest w tym wszystkim pocieszające, że nawet człowiek należący do systemu w pewnym momencie nie wytrzymuje ogromu nieprawości i zniewolenia i ujawnia światu prawdę.

Orwellowska utopia spełniona

Oczywiście, nie otrzyma za to medalu. Grożą mu poważne sankcje za "ujawnienie tajemnicy państwowej". Ostatecznie otrzymuje azyl w Rosji, a reżyserka filmu przenosi się do Berlina.  Dodajmy, że film Poitras  został zauważony, otrzymał w tym roku Oskara za najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny i będzie miał niedługo polską premierę.

kadr z filmu

Ten pesymistyczny thriller dokumentalny odkrywa, że żyjemy w czasach przypominających świat opisany przez Orwella w "Roku 1984". I że to dzieje się na naszych oczach, a nie w odległej przyszłości. Czy mamy tego świadomość? Czy może godzimy się na życie pod kontrolą, która nie zna granic? Film doprawdy wstrząsający, bo uświadamiający, że znajdujemy się w sieci i że nie jest to tylko przenośnia...

Data premiery: 24 października 2014 (Stany Zjednoczone)

Reżyseria: Laura Poitras

Dochód z biletów: 3 miliony USD

Nagrody: Nagroda Akademii Filmowej za najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny

Recenzja ukazała się na portalu Kulturaonline 20 maja 2015 roku.