„Polonia” Jana Styki w Muzeum Narodowym we Wrocławiu na 100-lecie Niepodległości /wystawa/

Wielkoformatowe płótno Jana Styki „Polonia” pokaże Muzeum Narodowe we Wrocławiu z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Pokazowi towarzyszą atrakcyjne wydarzenia.

Jan Styka, Polonia, MN Wrocław, fot. B. Lekarczyk-Cisek

Obraz od wielu lat nie był pokazywany we Wrocławiu. Podobnie jak wiele innych dzieł z wrocławskiej kolekcji ma on kresowy rodowód i zawiera w sobie kresowy mit. Dzieło współautora „Panoramy Racławickiej” powstało z okazji 100. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, którą świętowano we Lwowie w 1891 r. Rocznicowe uroczystości były manifestacją polskości. Nadano im widowiskową oprawę plastyczną: miasto zostało udekorowane, a biel i czerwień – polskie barwy narodowe zawładnęły przestrzenią miejską.

Jednak najważniejszym wydarzeniem obchodów okazała się prezentacja malowidła Jana Styki „Polonia”, która odbyła się 3 maja 1891 r. we lwowskim ratuszu.
„W obrazie odnajdujemy tragedię upadku Polski, męczeństwo narodu, jego walkę o wolnościowe ideały, patriotyczną postawę przywódców oraz historycznych bohaterów” – mówi Beata Stragierowicz, kuratorka wystawy. „Sama Polonia – alegoria Polski – została ukazana w tle przedstawienia. Ubrana w białą szatę niewiasta przykuta do skały pod tablicą z napisem: "Konstytucja 3 Maja«. U jej stóp leży zamordowany Naród, a pod skałą – ofiary walk o niepodległość. Kobieta patrzy na czarny proporzec z trupią czaszką i datami trzech rozbiorów”.

Jan Styka, Polonia, detal, MN Wrocław, fot. B. Lekarczyk-Cisek

Centralną postacią kompozycji jest Tadeusz Koś­ciuszko, przedstawiony w chłopskiej sukmanie, którą symbolicznie ubrał po zwycięskiej bitwie pod Racławicami. W lewej ręce trzyma chorągiew z polskim orłem, a prawą wskazuje na Polonię. Przed nim ukazani zostali przedstawiciele ludu, kosynierzy, klęczący Jan Kiliński, a za nim grupa wybitnych dowódców, m.in. Henryk Dąbrowski, ks. Józef Poniatowski i Kazimierz Pułaski.

Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki na obrazie Jana Styki "Polonia", MN Wrocław,
fot. B. Lekarczyk-Cisek

Druga ważna postać obrazu to Adam Mickiewicz przedstawiony na czele zgromadzonych wokół krzyża duchowych przywódców narodu – wieszczy i artystów. „Polonia” nasycona została egzaltowaną tematyką patriotyczno-religijną, jednocześnie prezentując spore niedoskonałości formy malarskiej. Nie przeszkodziło to jednak w tym, że malowidło Styki trafiło do zbiorowej wyobraźni, czego dowodem były pielgrzymki odbywane do lwowskiego ratusza po to, by obejrzeć obraz. Dziennie oglądało go nawet 900 osób, a jego reprodukcje sprzedawane były masowo na ziemiach polskich wszystkich trzech zaborów.

szkic Jana Styki do obrazu "Polonia", ZNiO, fot. B. Lekarczyk-Cisek

"Tegoroczna prezentacja »Polonii« Jana Styki w Muzeum Narodowym we Wrocławiu jest powodowana chęcią przypomnienia tego niezwykłego obrazu - wyjaśnia dyrektor Muzeum Narodowego, Piotr Oszczanowski. Uznaliśmy bowiem, iż nie tylko dzieło Wojciecha Kossaka i Jana Styki »Panorama Racławicka« z 1894 r., nie tylko »Poczet Królów Polskich« lub »Śluby Jana Kazimierza« autorstwa Jana Matejki – ale także inne zabytki pochodzące ze Lwowa, nad którymi sprawujemy pieczę, powinny stać się wizytówką naszej muzealnej kolekcji. Do nich należy także »Polonia«, którą w 1891 r. z okazji stulecia uchwalenia Konstytucji 3 Maja po raz pierwszy zaprezentowano w Wielkiej Sali lwowskiego ratusza. Oddajemy w ten sposób hołd z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę kresowemu patriotyzmowi, a także artyście i jego dziełu. Przypominamy, jak bardzo o tę wolność zabiegaliśmy, jak skutecznie o nią się upominaliśmy, wreszcie – jak uczyniliśmy ją obiektem naszych marzeń”.

szkic Jana Styki do obrazu "Polonia", ZNiO, fot. B. Lekarczyk-Cisek

10 listopada – 30 grudnia 2018
Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, pl. Powstańców Warszawy 5
Wstęp na wystawę jest bezpłatny

Wydarzenia wokół wystaw

10 listopada, godz. 12.00 
Patriotyczny teatr Styki z „Polonią” w roli głównej, wykład kurator Beaty Stragierowicz. Wstęp bezpłatny.

11 listopada

godz. 10.30 Szukamy bohaterów na obrazie Jana Styki „Polonia”, zajęcia dla dociekliwych w wieku 6-12 lat, prowadzenie Sławomir Ortyl. Zapisy: tel. 71 372 51 48, edukacja@mnwr.pl Wstęp z biletem za 3 zł.
godz. 12.00 Bohaterowie Niepodległej, zabawa plastyczna Grzegorza Wojturskiego dla dzieci w wieku 6-12 lat. Zapisy: tel. 71 372 51 48, edukacja@mnwr.pl Wstęp z biletem za 3 zł.
godz. 12.00 Zaśpiewajmy razem hymn! – prowadzenie Michał Pieczka
godz. 15.00 Koncert utworów o tematyce niepodległościowej w wykonaniu Chóru Kameralnego Politechniki Wrocławskiej. Wstęp bezpłatny.

8 grudnia

godz. 10.30 
Podchody z królami i książętami polskimi, zabawa dla dzieci w wieku 6-12 lat, prowadzenie Sławomir Ortyl. Zapisy: tel. 71 372 51 48, edukacja@mnwr.pl Wstęp z biletem za 3 zł.
godz. 15.00 
Wątki niepodległościowe w sztuce polskiej XVII-XX w., spacer interaktywny dla młodzieży i dorosłych po wystawie „Sztuka polska XVII- XIX”, prowadzi Grzegorz Wojturski. Wstęp bezpłatny.

29 grudnia, godz. 12.00
Oprowadzanie  kuratorskie dla dorosłych po wystawach „Polonia” Jana Styki, Plakaty z kolekcji prof. Mariana Morelowskiego. Zapisy: zapisy@mnwr.pl  Wstęp z biletem na wystawę czasową.

informacja prasowa