Manuskrypt z dziełami Marka Tuliusza Cycerona powrócił do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu!

Iluminowany łaciński manuskrypt z połowy XV wieku, zawierający dzieła Marka Tuliusza Cycerona: „De Senectute”, „De Amicitia”, „Paradoxa Stoicorum” („O starości”, „O przyjaźni”, „Paradoksy Stoików”),  trafił ponownie do Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. W 2021 r. pracownicy Biblioteki zidentyfikowali utracony manuskrypt z dziełami Marka Tuliusza Cycerona w ofercie nowojorskiego antykwariatu. Zachowana dokumentacja, w szczególności wykonany w 1954 r. mikrofilm, pozwoliła na sporządzenie dokładnej analizy porównawczej utraconego oraz odnalezionego manuskryptu.

Manuskrypt z dziełami Marka Tuliusza Cycerona, fot. Danuta Matloch

„Spotykamy się dziś, aby przekazać do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu cenny iluminowany łaciński manuskrypt z połowy XV wieku, zawierający dzieła Marka Tuliusza Cycerona. (…) To okazja, by przypomnieć, że w ciągu ostatnich 7 lat do polskich muzeów powróciło ponad 600 obiektów. Każdy z nich, nawet najmniejszy, jest cenny dla naszego dziedzictwa. Przed nami nadal jednak dużo pracy, ponieważ restytucja jest procesem, który będzie trwał przez wiele lat i który nie ulega przedawnieniu” - powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego dr Jarosław Sellin podczas uroczystości przekazania odzyskanego manuskryptu z dziełami Marka Tuliusza Cycerona do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. 

Manuskrypt, skradziony w Polsce na przełomie lat 60. i 70. XX w., został zidentyfikowany w ofercie antykwariatu z Nowego Jorku.

Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego dr Jarosław Sellin,
fot. Danuta Matloch

Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podkreślił, że w ostatnich latach resort kultury może poszczycić się wieloma sukcesami na polu restytucji dzieł utraconych. Zaznaczył, że każdy powrót dzieła stanowi okazję, by przypominać o polskich stratach wojennych.

"Polska została wyjątkowo dotkliwie spustoszona kataklizmem II wojny światowej. Wartość naszych strat spowodowanych wojną w dziedzinie kultury materialnej jest ostrożnie szacowana na prawie 52 mld zł. Liczba wszystkich utraconych w wyniku II wojny światowej dzieł sztuki oraz innych cennych dla naszego dziedzictwa zbiorów jest niemożliwa do sprecyzowania, ponieważ wiele przedwojennych kolekcji nie posiadało dokumentacji i inwentarzy" - zwrócił uwagę dr Jarosław Sellin.

Wiceszef resortu kultury przypomniał, że tuż po wojnie liczbę dóbr kultury utraconych przez Polskę oszacowano na ponad pół miliona obiektów, a w wyniku akcji rewindykacyjnej prowadzonej do początku lat 50. udało się odzyskać tylko niektóre z nich. Zwrócił uwagę, że baza strat wojennych prowadzona przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zawiera ponad 66 tys. rekordów, jednak ich liczba stale wzrasta.

"To efekt naszych działań, dzięki którym nie tylko identyfikujemy straty, ale też przywracamy je do macierzystych zbiorów. W ciągu ostatnich 7 lat do polskich muzeów wróciło ponad 600 obiektów - dodał wiceminister".

Dr Jarosław Sellin zaznaczył, że dzięki działaniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do macierzystych zbiorów powracają także obiekty skradzione po II wojnie światowej oraz współcześnie. Przypomniał, że niedawno udało się odzyskać m.in. dwie z ikon skradzionych ponad 30 lat temu ze zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie oraz pięć rysunków architektonicznych łódzkiej bożnicy skradzionych pod koniec lat 90. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi.

Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego poinformował, że przekazywany dziś do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu manuskrypt z dziełami Marka Tuliusza Cycerona został skradziony pomiędzy rokiem 1961 a 1977 i zidentyfikowany przez pracowników biblioteki w 2021 r. w ofercie antykwariatu w Nowym Jorku.

Manuskrypt z dziełami Marka Tuliusza Cycerona, fot. Danuta Matloch

Ten cenny iluminowany łaciński manuskrypt z połowy XV wieku, zawierający dzieła Marka Tuliusza Cycerona „O starości”, „O przyjaźni”, „Paradoksy Stoików”, znajdował się w zbiorach wrocławskich, w kolekcji Biblioteki Miejskiej we Wrocławiu od początku XX w., zaś po wojnie trafił do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Zachowana dokumentacja, w szczególności wykonany w 1954 r. mikrofilm, pozwoliła na sporządzenie dokładnej analizy porównawczej utraconego oraz odnalezionego manuskryptu – podkreślił wiceszef resortu kultury.

Sekretarz stanu w MKiDN podziękował dotychczasowemu posiadaczowi obiektu, antykwariuszowi Jonathanowi Hillowi, który zdecydował się na jego zwrot do Polski.

"Dzięki właśnie takim ludziom jak Pan Hill coraz więcej dóbr kultury wraca do Polski – i wierzę, że wiele jeszcze odnajdowanych na całym świecie obiektów zostanie przywróconych do swoich macierzystych kolekcji dzięki takiej postawie ich posiadaczy" – podsumował Jarosław Sellin.

Historia manuskryptu

Iluminowany łaciński manuskrypt z połowy XV wieku zawierający dzieła Marka Tuliusza Cycerona „De Senectute”, „De Amicitia”, „Paradoxa Stoicorum” („O starości”, „O przyjaźni”, „Paradoksy Stoików”) od początku XX w. znajdował się w zbiorach Biblioteki Miejskiej we Wrocławiu (Stadtbibliothek Breslau). Po wojnie trafił do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, skąd został skradziony pomiędzy 1961 a 1977 r.

W 2021 r. pracownicy Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu zidentyfikowali utracony manuskrypt z dziełami Marka Tuliusza Cycerona w ofercie nowojorskiego antykwariatu. Zachowana dokumentacja, w szczególności wykonany w 1954 r. mikrofilm, pozwoliła na sporządzenie dokładnej analizy porównawczej utraconego oraz odnalezionego manuskryptu.

Dotychczasowy posiadacz obiektu, antykwariusz Jonathan Hill, po zapoznaniu się z dokumentacją potwierdzającą proweniencję i tożsamość manuskryptu, zdecydował się na jego zwrot do zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu.

informacja prasowa ze strony gov.pl