Alfred Lenica: „Z pracowni” artysty

W dniach od 3 września do 19 października 2014 roku otwarta będzie we wrocławskim Muzeum Narodowym wystawa Alfreda Lenicy – taszysty i abstrakcjonisty. Jest to pierwsza od lat tak obszerna ekspozycja prac artysty, ukazująca rozwój jego twórczości.

Alfred Lenica, Abstrakcja, 1960

Liczący około 200 prac zbiór pochodzi w większości z byłej pracowni artysty. Zostały one zakupione przez prywatnego kolekcjonera sztuki. Wystawa obejmuje prace olejne i wykonane na papierze, reprezentujące rozwój tego wybitnego artysty, począwszy od lat 40. ub. wieku. Odnajdziemy na wystawie kolaże, akwarele, gwasze, dzieła inspirowane kubizmem i  informelem, ale przede wszystkim duże obrazy olejne, abstrakcjonistyczno – metaforyczne i surrealistyczne.

Niektóre z nich są po raz pierwszy prezentowane publicznie. Są to prace z lat 40., głównie akwarele, monotypie, gwasze i rysunki, a także wczesne abstrakcje. Inne – jak wielkoformatowe kompozycje olejne z lat 50 - 70. – były już prezentowane na znaczących wystawach w Polsce i za granicą, m.in. w Paryżu, Skopje, Genewie, Mediolanie. One to sprawiły, że Alfred Lenica uchodzi za ikonę malarstwa taszystowskiego w Polsce. Obrazy te to m.in. ”Plamy na niebie i ziemi” (1956-1958), Jutrzenka” (1957), ”Maska” (1958), ”Formy wibrujące”(1958).

Alfred Lenica, Chimery, fot. Piotr Hrehorowicz

Są to piękne kompozycje barwne o niezwykłej różnorodności form, wysmakowanych tonacjach kolorystycznych i wyrafinowanych kształtach, poetyckie – odwołujące się do literackich skojarzeń i gry wyobraźni – wyjaśniała podczas konferencji autorka katalogu wystawy, Beata Gawrońska – Oramus, która zajmuje się twórczością Lenicy od kilku lat. Sobie znanymi narzędziami i sposobami zdejmował miejscami kolor zewnętrzny obrazu i odsłaniał będące pod spodem jaśniejsze warstwy malatury, uzyskując efekt świetlistości barw – przenikania światła z wnętrza obrazu.

Alfred Lenica, Silnik biologiczny II

Słowa te możemy odnieść w szczególności do takich obrazów jak ”Silnik biologiczny” (1962) czy ”Erynie” (1962), wyróżnione przez krytykę w recenzjach z wystawy w Krzysztoforach w 1965 roku.

O tym, że Alfred Lenica jest artystą nie tylko polskim, ale europejskim, mówił inny uczestnik konferencji – znany francuski historyk i teoretyk sztuki o polskich korzeniach: prof. Andrzej Nakov. Dowodził mianowicie, że artysta zaistniał na Zachodzie już w okresie dwudziestolecia wojennego.

Alfred Lenica był artystą wielostronnie uzdolnionym. Ukończywszy konserwatorium, grał na skrzypcach, a jednocześnie pogłębiał swoje malarskie zainteresowania, studiując w Prywatnym Instytucie Sztuk Pięknych, prowadzonym przez Adama Hannytkiewicza. W latach 40. zbliżył się z krakowską awangardą i zaprzyjaźnił z Tadeuszem Kantorem. W 1948 wziął udział w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, zorganizowanej przez twórcę Teatru Cricot 2. W 1949 kierował zespołem malarzy dekorujących hotel Bazar w Poznaniu. Również rodzinne koneksje wpłynęły na rozwój malarstwa Lenicy stymulująco. Poślubił córkę malarza Piotra Kubowicza – Janinę i wychował na artystów dwoje swoich dzieci: Danutę (prywatnie żonę Tadeusza Konwickiego) i Jana.

Alfred Lenica, Kompozycja

Fakt, że był wykształconym muzykiem, wpłynął znacząco na jego malarstwo. W jego obrazach łatwo dostrzec muzyczny rytm. Zwiedzając wystawę, warto również zwrócić uwagę na charakterystyczne tytuły obrazów. Świadczą one o wrażliwości artysty również na słowo i częstokroć mają poetycki charakter: ”Biesiada i miłosna elegia” (1973), ”Zbiór przedmiotów ułomnych” (1971), ”Zakładanie wędzidła” (1959), ”Wielorakie dojrzewanie do ułomności” (1971)…

Alfred Lenica, Pejzaż fantastyczny

Piękne kolorystycznie olejne kompozycje Alfreda Lenicy tworzą niepowtarzalny klimat. Zapraszamy zatem do ”pracowni artysty” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu!

Artykuł ukazał się na portalu Kulturaonline we wrześniu 2014 roku.