W belgijskiej wytwórni Accent zostało zarejestrowane piękne nagranie "Nieszporów" oraz "Litanii na święto św. Franciszka Ksawerego" - wspaniały wybór dzieł kościelnych niemieckiego kompozytora późnego baroku - Johanna Davida Heinichena. To owoc współpracy Wrocławskiej Orkiestry Barokowej pod dyrekcją Jaroslawa Thiela z Ensemble Polyharmonique.
Johann David Heinichen - nadworny kompozytor Augusta II Mocnego
W czasach Johanna Davida Heinichen XVIII-wieczne Drezno przybrało kształt wspaniałej barokowej rezydencji, stąd przydomek „Florencja nad Łabą”. Szczególną rolę w reprezentacji władzy politycznej odgrywała wówczas muzyka, a Drezdeńska Orkiestra Dworska słynęła w całej Europie. Życie dworskie w Dreźnie miało charakter protestancki, pomimo podyktowanego polityką nawrócenia na wiarę katolicką elektora Augusta „Mocnego” i jego syna, księcia elektora Fryderyka Augusta II. Zmiana ta zaszła w związku z z małżeństwem księcia elektora z katoliczką Marią Józefą - córką cesarza Józefa I. Odtąd należało ustanowić nowy dwór i stworzyć muzykę kościelną na wzór wiedeńskiego dworu cesarskiego. W rezultacie protestancki dyrygent dworski Johann David Heinichen zaczął komponować muzykę, jakiej od niego oczekiwano. Tak powstały „Nieszpory na uroczystość św. Ksawerego”, którymi uczczono ulubionego świętego żony elektora. Maria Józefa mianowała ponadto św. Ksawerego specjalnym patronem Drezna. Na uroczystości weselne odbywające się w Dreźnie w 1719 roku Heinichen skomponował serenatę La gara degli Dei („Konkurs bogów” – wystawiony 10 września 1719) oraz Diana sull'Elba (wystawioną 18 września 1719 na bogato zdobionej nawie głównej w kształcie olbrzymiego małża. Słuchacze byli tak zadowoleni z kompozycji Heinichena, że jego pensja wzrosła o 300 do 1500 talarów 😀. W październiku tego samego roku na zamku Moritzburg została wystawiona Serenata di Moritzburg Heinichena, która miała uświetnić królewskie polowanie.
Zanim Johann David Heinichen został kapelmistrzem na dworze Augusta II Mocnego, wraz z Johannem Sebastianem Bachem (z którym był zaprzyjaźniony) pracował na dworze księcia Leopolda von Anhalt-Cöthen. W jego operze w Naumburgu wystawiono opery Heinichena: Olympia vendicata (1709) oraz Szczęśliwa zmiana miłości czyli Paryż i Helena (1710) - jedyną zachowaną w całości operę tego okresu. W tym czasie Heinichen podróżował do Włoch, gdzie poznał wielkich kompozytorów tworzących w Wenecji: Antonio Lottiego, Antonino Biffi, Tomaso Albinoniego, Alessandro Marcello, Benedetto Marcello i z pewnością także Antonio Vivaldiego, który miał największe znaczenie dla rozwoju stylu niemieckiego muzyka.
Poza operami Heinichen skomponował kilkanaście mszy oraz Requiem, a także dziesięć wersji Magnificat, trzydzieści psalmów, antyfony Maryjne, Te Deum, litanie... Można więc powiedzieć, że bardzo dobrze wywiązał się z nałożonego nań obowiązku pisania katolickiej muzyki kościelnej.
Nieszpory Drezdeńskie
Nagranie nieszporów rozpoczyna Dixit Dominus (piękne solowe głosy zespołu Ensemble Polyharmonique), które kończy podniosłe, chóralne Gloria Patri. Po czym następuje Confitebor - piękny "roztańczony" radością utwór, w którym pojedyncze głosy splatają się tworząc zarazem wspólne wyznanie wiary. Po czym słyszymy Psalm 1 Beatus vir (Szczęśliwy mąż, który nie był między złymi w radzie) - zagrany i zaśpiewany w innej tonacji ((E flat major). Po nim następuje Psalm 113 Laudate pueri (Chwalcie, słudzy Pańscy,// chwalcie imię Pana) - solo tenoru, sopranu i altu przeplatane partiami chóralnymi. Drugą część (Suscitans) wypełnia piękne solo basu (Cornelius Uhle), a kończy chóralne, podniosłe Gloria Patri (Chwała Panu). Po nich wysłuchamy cudnego, radosnego Laudate Dominum (Psalm 117, Chwalcie Pana, wszystkie narody), by wreszcie nacieszyć ucho pięknym czteroczęściowym Magnificat. Znowu na plan pierwszy wydobywają się piękne arie solowe: sopran Joovan Chung, alt Piotra Olecha, bas Matthiasa Lutze, tenor Johannesa Gaubitza.
Być może najbardziej poruszający jest Alma Redemptoris Mater - delikatnie pulsujące smyczki brzmią niczym bicie serca, dla którego kontrast stanowi układ chóralny. Nie zabrakło tu także pojedynczych przeplatających się głosów: sopranu, altu, basu (Magdalene Harer, Alexander Schneider, Matthias Lutze), tak charakterystycznych dla kompozycji Heinichena. Ostatnia Litaniæ de Sancto Xavierio to rozbudowany utwór, będący rodzajem modlitwy (litanii) do św. Franciszka Ksawerego. Skomponowany w c-moll, ma niemal mozartowski charakter, a solowe arie stanowią piękno samo w sobie, przy czym szczególnie wspaniałe duety tenoru i basu.
 |
| Ensemble Polyharmonique, fot. Christian Palm |
Ensemble Polyharmonique to zespół składający się ze śpiewaków wykonujących muzykę dawną, głównie epoki renesansu i baroku. Biorąc pod uwagę historyczną praktykę wykonawczą, zespół łączy idee niemieckiej i francusko-flamandzkiej kultury wokalnej z żywymi poetyckimi interpretacjami.
Wrocławska Orkiestra Barokowa jest zespołem działającym w ramach Narodowego Forum Muzyki pod kierownictwem Jarosława Thiela. Tworzą go znakomici muzycy grający na instrumentach historycznych. Repertuar orkiestry obejmuje utwory od wczesnego baroku do romantyzmu, zarówno kompozycje kameralne, jak i dzieła oratoryjne.
 |
| Wrocławska Orkiestra Barokowa, fot. Łukasz Rajchert/NFM |
Płyta "Dresden Vespers" z kompozycjami Johanna Davida Heinichena znalazła w tych zespołach znakomitych interpretatorów. Utwory są porywająco piękne i można ich słuchać bez końca, smakując brzmienie głosów i instrumentów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz