Eryka i Jan Drostowie - nowa wystawa czasowa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu

Prezentacja dorobku Eryki i Jana Drostów – jednego z najciekawszych tandemów projektanckich w powojennej historii wzornictwa szkła. Ich nowatorskie działania projektowe uczyniły ze szkła prasowanego nowoczesne i pełne wyrazu naczynia codziennego użytku. Wiele lat po wygaśnięciu pieców hutniczych w „Ząbkowicach” szkła te wciąż używane są w polskich domach, jednocześnie przeżywając renesans na rynkach aukcyjnych i w środowiskach kolekcjonerskich, osiągając często zawrotną wartość. Bazując na zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz kolekcjach prywatnych, wystawa stara się uchwycić ulotny moment, w którym przedmiot użytkowy awansuje do roli obiektu muzealnego i pożądanego obiektu kolekcjonerskiego.

Talerz, fason „Rotor”, 1975, projekt Jan Sylwester Drost, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Eryka i Jan Drostowie niemal całe swoje zawodowe życie związali z jednym miejscem – Hutą Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej. Przez ponad 40 lat opracowali tam niezliczoną liczbę modeli, reformowali estetyczne oblicze polskiego szkła prasowanego, tzw. prasówki, czyniąc z naczyń dawniej traktowanych jako „tani kryształ” i będących mniej wartościowym zamiennikiem szkieł kryształowych nowoczesne i oryginalne przedmioty, które przemówiły „własnym estetycznym językiem”. 

Rola projektantów w hucie nie ograniczała się do przygotowywania nowych wzorów, równolegle bowiem współpracowali z zespołem technicznym, wprowadzając innowacyjne rozwiązania technologiczne. 

Patera, fason „Smuga”, 1976, projekt Jan Sylwester Drost, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Muzeum Narodowe we Wrocławiu posiada reprezentatywną i największą w Polsce kolekcję prac Eryki i Jana Drostów – zarówno wzorów przemysłowych, jak i dzieł unikatowych. Pierwsze szkła ich autorstwa zostały zakupione w 1969 r. po zakończeniu II Ogólnopolskiej Wystawy Ceramiki i Szkła Artystycznego i Użytkowego. W 1999 r. do zbiorów MNWr trafił – jak dar wytwórni – zbiór liczący ponad 200 eksponatów. Rok później zaprezentowany został na wystawie „Wzornictwo Huty Szkła Gospodarczego »Ząbkowice«. Eryka i Jan Drostowie”. Jej komisarzem był wieloletni kustosz wrocławskich zbiorów Bogdan Górecki. Dzięki niemu w następnych latach Eryka i Jan Drostowie hojnie obdarowali wrocławskie muzeum kolejnymi swoimi pracami, tym razem głównie obiektami unikatowymi.

Wazoniki, 1969–1970, projekt Eryka Trzewik-Drost, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

„W kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu mamy wczesne projekty Eryki i Jana Drostów z lat 60. XX w., m.in. serie wazonów optycznych, które były jedną z ich pierwszych oryginalnych estetyczno-technologicznych propozycji zmiany historycznego asortymentu wyrobów huty »Ząbkowice«” – mówi dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor MNWr. „Najpełniej reprezentowana jest dekada lat 70. XX wieku, którą niewątpliwie można określić mianem »złotych lat« polskiego szkła prasowanego. To wtedy, dzięki opatentowanej przez Jana Drosta metodzie prasowania w formach otwartych, powstały nowe serie naczyń użytkowych, które wkrótce okazały się być towarem poszukiwanym w kraju i z powodzeniem także eksportowanym na Zachód. Fasony »Asteroid«, »Igloo«, »Cora« gościły w wielu polskich domach. Dziś zdajemy sobie sprawę, że ich twórców – Erykę i Jana Drostów – należy zaliczyć do wybitnych mistrzów europejskiego szkła, w niczym nieustępujących światowej sławy dizajnerom skandynawskim lub czeskim XX wieku”.

„Szkło z czasów PRL-u gościło w większości polskich domostw, a może nawet w każdym” – mówi dr Barbara Banaś, kuratorka wystawy. „Pojawiało się jako powszedni element stołowej zastawy: szklanki, salaterki, zestawy deserowe z talerzykami, pucharkami, karafki do likierów, różnego typu kieliszki. Te naczynia zapełniały szafki kuchenne, kredensy, przeszklone witryny czy barki zakamuflowane w meblościankach na wysoki połysk. Od przedmiotów najprostszych i niedekorowanych po traktowane z należną ostrożnością kryształowe zestawy. »Kryształy« cieszyły się nieprzerwaną estymą od zamierzchłych »mieszczańskich« czasów i wiodły dostojny żywot, zdobiąc meble w »salonie« w postaci wazonów, koszyczków, bombonierek i puzderek. Nieco inaczej wyglądały losy szkła kolorowego. Trafiało ono zazwyczaj do »mieszkań młodych«, do wnętrz nowocześnie kształtowanych i traktowane było nie tylko jako element dekoracyjny, ale i jako wyraz »bycia na czasie« jego właścicieli”. 

Zestaw pojemników „Conti” z guzkami (fragment zestawu), 1966-1967, projekt Eryka Trzewik-Drost, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Eryka Trzewik-Drost, ur. 19 listopada 1931 roku w Pokoju na Opolszczyźnie, w latach 1951–1957 studiowała na Wydziale Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. W latach 1957–1964 była projektantką w Zakładzie Porcelany „Bogucice” w Katowicach-Bogucicach. Zaprojektowała m.in. serwis obiadowy „Epos”, serwis do kawy „Luna”, figurkę „Pierwszy bal”. W latach 1965–1990 jako projektantka związana była z Hutą Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej. Zajmowała się głównie projektowaniem dekoracji; jest autorką ciekawych rozwiązań ornamentalnych wykorzystujących naturalne materiały w odlewach do form prasowanych, m.in. w zestawie naczyń użytkowych „Cora”.

Jan Sylwester Drost, ur. 29 grudnia 1934 roku w Kłodnicy koło Kędzierzyna-Koźla, w latach 1952–1958 studiował na Wydziale Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. W latach 1959–1960 pracował jako projektant w Śląskich Zakładach Mechaniczno-Optycznych „Opta” w Katowicach. W latach 1960–1990 związany z Hutą Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej jako projektant i kierownik ośrodka wzorcującego. Współpracował z hutą także w późniejszych latach, gdy funkcjonowała pod nową nazwą „Crystallite” (2004–2006). Zajmował się również wystawiennictwem, m.in. wspólnie z Jerzym Słuczan-Orkuszem przygotowując projekty aranżacji ekspozycji szkła na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Autor kilkuset wzorów naczyń użytkowych i szklanych form dekoracyjnych.

Wystawie towarzyszy katalog „Eryka i Jan Drostowie” autorstwa dr Barbary Banaś, będący pierwszą monografią wybitnych polskich projektantów. Książka zdobyła prestiżową nagrodę „Pióro Fredry” Wrocławskich Targów Dobrych Książek.

 

Wazon, fason „Asteroid”, 1975, projekt

Jan Sylwester Drost, Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Wydarzenia towarzyszące wystawie

Oprowadzania kuratorskie:

14.05, g. 13.00

11.06, g. 14.00

27.08, g. 13.00

22.05, g. 16.00 – Spotkanie z Eryką i Janem Drostami, prowadzenie: dr Barbara Banaś

28.05, godz. 16.00 – O pasji kolekcjonerskiej i odkrywaniu historii – spotkanie z działaczami Fundacji Fabryka Kulturalna z Dąbrowy Górniczej 

Maj – Spotkanie z konserwatorem szkła z Działu Konserwacji Sztuki MNWr

Czerwiec – Spotkanie z fotografem Gracjanem Donarskim i scenografką Paulą Grocholską, autorami sesji zdjęciowej szkieł projektu Eryki i Jana Drostów, czyli spotkanie o wszystkim, co chcielibyście wiedzieć o przygotowaniu sesji zdjęciowej, o pomysłach na efektowne aranżacje i ciekawych trikach nadających zdjęciom niepowtarzalny klimat

Sierpień – Każda książka to nowa plastyczna opowieść – spotkanie z Joanną Jopkiewicz, projektantką albumu „Eryka i Jan Drostowie. Mistrzowie szkła ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu”

 

Organizator: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Współorganizator: Muzeum Miasta Gdyni 

Partner: Fundacja Fabryka Kulturalna 

Patroni medialni: Vogue, TVP Kultura, TVP3, Radio Wrocław, Radio Ram, Wrocław.pl 

Muzeum Narodowe we Wrocławiu jest instytucją kultury prowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 

Wystawa „Eryka i Jan Drostowie” była prezentowana w Muzeum Miasta Gdyni od 4 lipca 2021 do 9 stycznia 2022 w ramach cyklu „Polskie Projekty. Polscy Projektanci”

informacja prasowa