Zwycięzcy 20. Edycji Millenium Docs Against Gravity

18 maja w warszawskim Teatrze Dramatycznym odbyła się gala wręczenia nagród jubileuszowej 20. edycji MDAG. Grand Prix - Nagroda Banku Millennium trafiła do filmu „Apolonia, Apolonia” Lei Glob. Swoje nagrody lokalne w Konkursie Głównym przyznały tego dnia także trzy inne miasta.

Wrocław (Grand Prix Dolnego Śląska powędrowało do filmu „Pustelnik z Treig”, reż. Lizzie MacKenzie), Gdynia (Nagroda Prezydenta Miasta Gdyni trafiła do filmu „Pod niebem Damaszku”, reż. Heba Khaled, Talal Derki, Ali Wajeeh ) oraz Bydgoszcz (BYDGOSZCZ ART.DOC AWARD otrzymały ex aequo filmy „Nie znikniemy”, reż. Alisa Kovalenko oraz „Niewinność”, reż. Guy Davidi). 

19 maja poznamy zwycięskie filmy podczas uroczystych gal w Katowicach oraz Poznaniu. Gala wręczenia nagród to jednak nie koniec festiwalu, który potrwa do 21 maja. Oznacza to, że w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Katowicach, Poznaniu, Łodzi oraz Bydgoszczy przed widzami_kami weekend emocjonujących filmów i wydarzeń! Edycja w Lublinie odbędzie się w dniach 19-28 maja, więc publiczność tego miasta większość emocji ma dopiero przed sobą. Reszta fanów_ek kina dokumentalnego przenosi się do online’u. W tym roku po raz kolejny MDAG ma charakter hybrydowy. Od 23 maja do 4 czerwca zdecydowana większość tytułów z tegorocznej edycji będzie dostępna na stronie festiwalu - mdag.pl.

Nagroda Banku Millennium – Grand Prix: „Apolonia, Apolonia”, reż. Lea Glob

W Konkursie Głównym 20. Millennium Docs Against Gravity o Grand Prix – Nagrodę Banku Millennium i 8 000 euro walczyło 12 filmów. Najlepszy wyłoniło jury w składzie: Jonas Rasmussen – duńsko-francuski reżyser filmowy, twórca „Przeżyć”, Grażyna Torbicka – dziennikarka i krytyczka filmowa oraz Mehrdad Oskouei – irański niezależny twórca filmów dokumentalnych.

Uzasadnienie: Grand Prix - Nagrodę Banku Millennium otrzymał film o sztuce, przyjaźni i kobiecości. Powstały na przestrzeni 13 lat film powoli pozwala nam odkryć, w jaki sposób wewnętrzne życie bohaterki i reżyserki odzwierciedlają się nawzajem. Historia pokazana w filmie staje się opowieścią o tym, jak obecność sztuki w naszym życiu może przynieść wyzwolenie. Film jest tragiczny, dramatyczny i zabawny, jednak nigdy nie manipuluje naszymi emocjami. Cieszymy się, że możemy przyznać główną nagrodę 20. edycji festiwalu Millennium Docs Against Gravity „Apolonii, Apolonii” w reżyserii Lei Glob.

Wyróżnienia: 

„Niewinność”, reż. Guy Davidi

„Pod niebem Damaszku”, reż. Heba Khaled, Talal Derki, Ali Wajeeh

Uzasadnienie: Tegoroczna edycja konkursu była pełna niezwykłych filmów, dlatego zdecydowaliśmy się przyznać dwa specjalne wyróżnienia. 

Grand Prix Dolnego Śląska (Wrocław): „Pustelnik z Treig”, reż. Lizzie MacKenzie

 

W tym roku już po raz dwunasty zostało przyznane Grand Prix Dolnego Śląska. Lokalne jury w składzie: Kamil Bałuk – reportażysta, dziennikarz, dr hab. Magdalena Barbaruk – pracująca w Instytucie Kulturoznawstwa UWr oraz Kostiantyn Pochtar - ukraiński muzyk, multiinstrumentalista i songwriter, przyznało nagrodę Marszałka Województwa Dolnośląskiego w wysokości 3000 euro dla najlepszego filmu wyłonionego spośród dwunastki startującej w Konkursie Głównym.

Uzasadnienie: Za spojrzenie, które jest esencją uważności; jedyną możliwą formą zjawiania się czasu, które udaje się w kinie, zwłaszcza dokumentalnym. Za precyzję i talent, których nie można zapisać w scenariuszu. Za obraz, który jest spektakularny, ale nie przez perfekcję kadru, lecz doskonałość wyższego rzędu biorącą formę z życia, życia właściwie przeżytego. Za wybór bohatera, który jest ekstremalnie wolny, radykalny, ale nie odpycha od siebie ludzi. Przeciwnie: nie można od niego oderwać wzroku i myśli. Za traktowanie filmu jako medium, które nie jest celem ostatecznym, bo dużo bardziej liczy się przyjaźń. Za przypomnienie, że chodzi o życie mimo wszystko.

Nagroda Prezydenta Miasta Gdyni: „Pod niebem Damaszku”, reż. Heba Khaled, Talal Derki, Ali Wajeeh 

W Gdyni została wręczona nagroda Prezydenta Miasta Gdyni w wysokości 15 000 zł przyznana przez jury w składzie: Magda Danaj – rysowniczka i ilustratorka, Karol Starnawski – reżyser, Stefan Wesołowski – kompozytor i skrzypek. 

Uzasadnienie: Za przejmujący i szlachetny wizualnie obraz współczesnych kobiet w ich dążeniu do podmiotowości i wyzwolenia spod brutalnej opresji.

 

Wyróżnienie: „Pianoforte”, reż. Jakub Piątek

Uzasadnienie: Za czułość i empatię ubraną w imponującą formę filmową.

BYDGOSZCZ ART.DOC AWARD: ex aequo „Nie znikniemy”, reż. Alisa Kovalenko i „Niewinność”, reż. Guy Davidi
 

Nagrodę Bydgoszcz ART.DOC Award 2023 o wartości 2000 Euro autorce_autorowi najlepszego filmu z Konkursu Głównego przyznało jury w składzie: Bożena Januszewska - kuratorka wystaw, aranżerka, scenografka i projektantka wnętrz,  Anna Osławska - adwokat, prowadzi kancelarię adwokacką w Bydgoszczy, Jakub Zalewski - reżyser i scenarzysta.

Uzasadnienie: W tym roku postanowiliśmy podzielić nagrodę pomiędzy dwa filmy, które pośród innych bardzo dobrych tytułów wyjątkowo nas poruszyły. Za opowiedzenie losów młodych ludzi, dzieci uwikłanych w piekło wojny, biernie poddających się brutalnym regułom stworzonym przez dorosłych i opresyjne systemy polityczne. Bliscy nam, młodzi bohaterowie tuż za naszą granicą nie utracili jeszcze marzeń, które na pewnym etapie filmu wydają się fikcją. Ich wiara i determinacja daje nam nadzieję, pomimo panującej w tle wojny „Nie znikniemy”… „Niewinność”… a właściwie jej utrata, pozostawia na długo niekończące się pytania: dlaczego? dlaczego?

Honorowe wyróżnienie Okręgowej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy dla Najlepszej produkcji dotykającej problematyki praw człowieka: „W teatrze przemocy”, reż. Łukasz Konopa, Emil Langballe

Nagroda dla Najlepszego Filmu Polskiego: „Skąd dokąd”, reż. Maciek Hamela

W Konkursie Polskim na 20. MDAG o Nagrodę dla Najlepszego Filmu Polskiego oraz 3000 euro walczyło 11 filmów. Najlepszy wyłoniło jury w składzie: Anna Tatarska – krytyczka filmowa, dziennikarka, Eric Hynes – kurator Museum of the Moving Image (MoMI) i Sirkka Möller – członkini komisji selekcyjnej sekcji Panorama na Berlinale. 

Uzasadnienie: W świecie znieczulonym przez okrucieństwo i wojnę stworzenie filmu, który nas porusza, pokazując to, co wydaje nam się, że już wiemy, okazuje się nie lada osiągnięciem. Przez umieszczenie siebie na drugim planie i skupieniu się na ocalałych osobach, Maciek Hamela daje ich historiom i cierpieniu bezpieczną przestrzeń, jaką staje się minibus, którym ewakuuje ich w nieznaną przyszłość. „Skąd dokąd” to przykład o tym jak prostymi, a zarazem efektywnymi, środkami można stworzyć film dokumentalny, który daje tak samo wiele jak bierze z opisywanej rzeczywistości. Hamela osiąga szczerość, pozostając wierny swoim bohaterom i bohaterkom – przyjmując postawę, która jest potrzeba dziś bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.

Wyróżnienie: „Prawy chłopak”, reż. Hanna Nobis

Uzasadnienie: Wyjątkowy debiut, który towarzyszy bohaterowi w trakcie poszukiwań własnej ścieżki w życiu. Ta podróż prowadzi go przez serię radykalnych transformacji. W zaledwie 84 minutach reżyserka filmu, Hanna Nobis, podąża za młodym człowiekiem przez pełną wydarzeń narrację, uchwytując zarazem różnorodność politycznego spektrum, a także szereg odcieni i kolorów dyskursu młodych ludzi w dzisiejszej Polsce.

Nagroda Smakjam za Najlepszą Produkcję w Konkursie Polskim: „Pianoforte”, reż. Jakub Piątek, producent: Maciej Kubicki

 

Filmy prezentowane w Konkursie Polskim miały szansę na Nagrodę Smakjam za Najlepszą Produkcję – 3000 euro lub równowartość tej sumy w formie usług postprodukcyjnych – przyznawaną przez studio Smakjam. Zwycięski tytuł wybrał zespół partnera. 

Uzasadnienie: Nagradzamy „Pianoforte” Jakuba Piątka, który pozwala nam zajrzeć za kulisy Konkursu Chopinowskiego. Dzięki doskonałej reżyserii świata muzycznej rywalizacji nie oglądamy z zewnątrz, ale dzielimy z uczestnikami ich emocje, stres, nadzieje i rozczarowania. Produkcyjna skala tego filmu, realizowanego w kilku krajach i poprzedzonego imponującym researchem, nie przesłania twórcom rzeczy najważniejszej: bohaterów. 

Nagroda Stowarzyszenia Kin Studyjnych w Konkursie Polskim: „Skąd dokąd”, reż. Maciek Hamela

 

Nagrodą jest wsparcie kampanii promocyjnej zwycięskiego filmu w kinach w kwocie 8 000 złotych. Zwycięzcę wybrało w jury w składzie: Magdalena Cichocka - Kino Bajka (Darłowo), Piotr Szczyszyk - Kino Pałacowe (Poznań), Rafał Mościcki - Kino Meduza (Opole).

Uzasadnienie: „Skąd dokąd” to poruszający film dokumentalny o ucieczce ludzi, którzy w jednej chwili stali się wojennymi uchodźcami. Przemierzający setki kilometrów azyl, którym w akcie bohaterskiego niesienia pomocy staje się samochód prowadzony przez reżysera filmu Macieja Hamelę, jest miejscem rozmów, zwierzeń, chwilą oddechu a nawet transportem medycznym. Staje się też ważnym uzmysłowieniem i przypomnieniem, z jaką skalą tragedii mamy do czynienia od 24 lutego 2022 roku. Film ten to uniwersalna przestroga, akt oskarżenia i niezwykle odważne świadectwo czasu wojennej pożogi, dramatu milionów osób i naszych sąsiadów. „Skąd dokąd” to skromny, precyzyjnie zrealizowany i – co najważniejsze – potrzebny obecnie film dla wszystkich widzów w Polsce, by ponad rok od rozpoczęcia rosyjskiej agresji wciąż pamiętać o Ukrainie. 

Nagroda dla Najlepszego Filmu Krótkometrażowego: „Silos”, reż. Zsófia Paczolay

Po raz drugi na festiwalu został zaprezentowany Konkurs Filmów Krótkometrażowych, których długość nie przekracza 45 minut. Dzięki swojej zróżnicowanej tematyce stanowią idealny punkt wyjścia do poznania zagadnień rozwiniętych w filmach pełnometrażowych, prezentowanych na festiwalu. Nagroda w tym konkursie ma wysokość 2000 euro, a jego patronem jest TikTok. Nagrodę przyznało jury w składzie: Beata Pacak – selekcjonerka stacji CANAL+Polska i kanału Ale kino+, Emilia Mazik – niezależna programerka filmowa oraz Veton Nurkollari – dyrektor artystyczny DokuFest w Kosowie. 

Uzasadnienie: Tajemnicza gra światłem i ciemnością oraz ciszą i muzyką gwarantuje w przypadku nagrodzonego przez nas filmu niepowtarzalne doznania. Wyjątkowe zdjęcia i nastrojowy dźwięk wciągają widza w ciemne korytarze i zakurzone przestrzenie gigantycznej budowli. Pomimo ekstremalnych warunków pracy bohater czuje się tam jak w domu i pozostaje zaskakująco spokojny. Jury ma przyjemność nagrodzić film „Silos" w reżyserii Zsófii Paczolay i Nory Ananyan. 

Wyróżnienie: „Jeszcze mnie nie znasz”, reż. Joanna Krzyżewska

 

Uzasadnienie: Niekonwencjonalne środki filmowe mogą zostać wykorzystane jako narzędzie terapeutyczne, pomagające przezwyciężyć lęki i podzielić się głęboko skrywanymi emocjami. Tak właśnie stało się w przypadku wyróżnionego przez nas filmu. Za angażujący i intymny portret rodziny wzbogacony o społeczny komentarz na temat trudów macierzyństwa. Jury z przyjemnością wyróżnia film „Jeszcze mnie nie znasz" w reżyserii Joanny Krzyżewskiej. 

Nagroda za Najlepsze Zdjęcia: „W teatrze przemocy”, reż. Łukasz Konopa, Emil Langballe, operator: Kacper Czubak

Operator filmu nagrodzonego za najlepsze zdjęcia otrzymał 2000 euro. W konkursie znalazło się 10 tytułów, które zachwycają stroną wizualną. Zwycięzcę wybrało jury w składzie: Małgorzata Szyłak – operatorka filmowa, Weronika Ławniczak – fotografka oraz Bogdan Dziworski – operator filmowy, fotograf i reżyser.  

Uzasadnienie: Za połączenie rzemiosła z wrażliwością, świadome prowadzenie kamery i znakomite wyczucie światła naturalnego, co w efekcie zatarło granice między rejestracją dokumentalną a fabularną kreacją. Nagrodę za najlepsze zdjęcia przyznajemy jednogłośnie Kacprowi Czubakowi za film „W teatrze przemocy”. 

Nagroda Amnesty International Polska: „Siedem zim w Teheranie”, reż. Steffi Niederzoll

Nagroda Amnesty International Polska w wysokości 3000 euro jest podziękowaniem dla tych, którzy swoją pracą filmową pokazują, czym są prawa człowieka. Zwycięski film spośród 12 nominowanych wybrało jury w składzie: Anna Błaszczak–Banasiak – dyrektorka Amnesty International Polska, Kacper Gwardecki – członek Zarządu Stowarzyszenia Amnesty International oraz Michał Bielawski – dziennikarz, dokumentalista. 

Uzasadnienie: Zwycięzcą w konkursie na najlepszy film dokumentalny o prawach człowieka na 20. festiwalu Millenium Docs Against Gravity jest „Siedem zim w Teheranie” w reżyserii Stefii Niederzoll. Ten głęboko poruszający obraz ukazuje okrucieństwo i niesprawiedliwość a także humanizm, człowieczeństwo i głębię ludzkich emocji. „Siedem zim w Teheranie” ukazuje wszystko, o czym współczesny świat powinien pamiętać w odniesieniu do kary śmierci, mówi o przemocy wobec kobiet, o roli wymiaru sprawiedliwości i konsekwencji jego dysfunkcji, o odpowiedzialności organów ścigania, o łamaniu praw więźniów. Reżyserce udaje się jednak opowiedzieć o najcięższych przeżyciach, nie epatując okrucieństwem. To obraz, który w przejmujący sposób portretuje także głębokie człowieczeństwo – w niezwykłej wręcz przemianie bohaterki, w postawie jej matki, w próbie dialogu podejmowanej z osobą po drugiej stronie sporu, w rozmowach postaci uwikłanych w tą dramatyczną historię.  Film Stafii Niederzoll to opowieść uniwersalna i niejednoznaczna, która pozostaje w pamięci na długo po wyjściu z seansu. Znakomita realizacja i właściwy dobór środków pozwalają zanurzyć się w historii i boleśnie doświadczyć niemocy każdej ze stron: ujrzeć jak na dłoni tragizm sytuacji i jednostek, które zmusza się do podejmowania dramatycznych decyzji. To przejmująca, wielopoziomowa historia, w której nie ma wygranych, w której każdy jest przegranym.  

Wyróżnienie: „Inwigilacja. Dla dobra ogółu”, reż. Jialing Zhang

 

Uzasadnienie: Wyróżnienie otrzymuje film „Inwigilacja. Dla dobra ogółu” w reżyserii Jialing Zhang – zatrważający obraz zniewolenia społeczeństw państwa totalitarnego za pomocą nowych technologii i Big Data. Wyróżnienie jest także formą docenienia odwagi twórców. Film Jialing Zhang podejmuje tematykę niezwykle aktualną we współczesnym świecie. To ponury obraz świata, w którym nowe technologie i Big Data stosowane są w sposób iście dystopijny, kreując nowe, sprytniejsze metody zniewolenia społeczeństw w totalitarnym reżimie Chin. Reżyserka sprawnie oddaje system stałej kontroli każdego aspektu życia obywateli przez władzę. Pokazuje duszność przyprawiającą o zawrót głowy, rzeczywistość, w której status społeczny, możliwości rozwoju, a nawet więzy społeczne regulowane są przez system punktowy, a każdego, kto chciałby iść inną drogą niż przewiduje system, spotykają represje. Widzimy zatem, jak reżim ściga, nęka i próbuje złamać prawników, dysydentów, obrońców praw człowieka, ale także jak orwellowskie metody zostają zinternalizowane, a zwykli ludzie są systemowo programowani – lub zmuszani - do obojętności. Film pokazuje także bezsilność, portretuje ludzi, którzy nie mają żadnego ruchu, a jedyną drogą ucieczki – o ile reżim na to pozwoli - jest emigracja.  Film Jialing Zhang to obraz rzeczywistości, która jeszcze niedawno wydawała się złowieszczą melodią przyszłości, koszmarnym snem, który boimy się śnić, a z którego bohaterowie nie mogą się obudzić. Tymczasem znalazła się na wyciągnięcie ręki.

Nagroda dla Najlepszego Filmu dla Młodej Widowni: „Lyra”, reż. Alison Millar

Nagroda przyznana została przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy w Warszawie i wynosi 1000 euro. Jury konkursu składało się z dyrektorki CKF Joanny Rożen-Wojciechowskiej, Katarzyny Ślesickiej oraz młodych uczestników programu SKOK w DOK:  Ady Danisz, Amelii Przybylak, Mikołaja Żukowskiego, Matyldy Konopki, Filipa Łuszczykiewicza, Hanny Kroczyńskiej oraz Natalii Kalwy.

Uzasadnienie:  Nasz werdykt był jednogłośny. Nagrodę dla Najlepszego filmu dla Młodej Widowni na festiwalu Millennium Docs Against Gravity, przyznajemy dokumentowi  „Lyra” w reżyserii Alison Millar, który wywołał w nas wiele emocji, z jednej strony pozostawiając ze smutkiem, z drugiej z poczuciem nadziei. Nasze odczucia są związane ze sposobem realizacji, samą bohaterką oraz przesłaniem filmu. To, co najbardziej zapadło nam w pamięć, to wykorzystanie retrospekcji, formuły found footage, sposobu montażu oraz świetnie dobranej muzyki, które w spójny sposób budują nastrój tego filmu. Najbardziej poruszająca jest postać głównej bohaterki, jej dramatyczne losy, które śledzimy od samego dzieciństwa i które wprowadzają nas w trudną sytuację polityczną związaną z konfliktem w Irlandii Północnej. Film „Lyra” dotyczy poszukiwania prawdy oraz tego, jak ważna jest w naszym życiu, mimo że niewygodna i trudna do osiągnięcia. Jest również oddaniem głosu każdej niesłyszanej osobie, co jest kontynuacją misji głównej bohaterki.  Dla nas, młodej widowni, ten film jest nawiązaniem do motta tegorocznego festiwalu: nie bądźmy obojętni. 

Nagroda magazynu „Newsweek Psychologia” dla Najlepszego Filmu o tematyce psychologicznej: „Siostrzeństwo świętej sauny”, reż. Anna Hints

W tym roku po raz pierwszy redakcja „Newsweek Psychologia” przyznała swoją nagrodę dla najlepszego filmu o tematyce psychologicznej w wysokości 1000 euro. Najlepszy film wybrali: Iwona Zabielska-Stadnik, Delfina Dellert, Małgorzata Osowiecka, Katarzyna Burda, Łukasz Pilip oraz Artur Stadnik.

Uzasadnienie: Za przepełnione spokojem i pewnością przypomnienie nam, w tak trudnych, skomplikowanych, nie czarno-białych czasach, czym jest wspólnota. Jaki to wielki i piękny przywilej - mieć siebie nawzajem. Bez oceniania, bez poczucia winy, bez wstydu, czyli wtedy, gdy jesteśmy naprawdę.

Nagroda za Najlepszy Debiut: „A wrony są białe”, reż. Ahsen Nadeem

Nagroda za Najlepszy Debiut wynosi 2000 euro i została przyznana przez Międzypokoleniowe Jury składające się z nastolatków oraz osób w wieku 55+. W tym roku byli to: Jędrzej Fotek, Barbara Izydorczyk, Izabela Krystosiak, Gabriela Nowina-Witkowska, Anna Starzewska oraz Franciszka Strachalska.

Uzasadnienie: Międzypokoleniowe Jury Festiwalu Millennium Docs Against Gravity w Konkursie na Najlepszy Debiut postanowiło jednogłośnie przyznać nagrodę filmowi „A wrony są białe” w reżyserii Ahsena Nadeema. Z ponadczasowym przesłaniem, w którym bohater przechodzi przemianę w trudnej dla niego rzeczywistości przy dominującej roli religii. Pokazuje, jak cenne jest życie w prawdzie i w zgodzie ze sobą. Droga, jaką przeszedł bohater dała mu siłę i odpowiedź na nurtujące go pytania. Film emanuje pozytywną energią, piękną muzyką i zdjęciami. 

Wyróżnienie: „Leon”, reż. Wojciech Gostomczyk

Uzasadnienie: Jury postanowiło również przyznać wyróżnienie filmowi „Leon” w reżyserii Wojciecha Gostomczyka za pokazanie niezwykłej osobowości głównego bohatera i przedstawienie transgresji zarówno w sztuce, jak i w życiu.

Nagroda Nos Chopina: „Apolonia, Apolonia

informacja prasowa