"Modigliani. Nowoczesne spojrzenie" - wystawa w Muzeum Barberini /relacja/

Przy okazji pobytu w Berlinie udaliśmy się do pobliskiego Poczdamu, gdzie w Muzeum Barberini można było zobaczyć wystawę prac Amedeo Modiglianiego oraz artystów jemu współczesnych. "Moderne Blicke" to pierwsza od piętnastu lat wystawa w Niemczech, na której znalazły się liczne portrety kobiet. Ambicją tej ekspozycji jest - jak czytamy na stronie muzeum: "Rewizja wizerunku Modiglianiego, dla ukazania go jako artysty, który pragnie przedstawić kobietę wyemancypowaną".  

Wystawa A. Modiglianiego w Muzeum Barberini, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Hm... Wydaje się, że taki pomysł powstał na fali modnego dziś feminizmu. Tak czy owak mogliśmy nie tylko zobaczyć liczne portrety kobiet (głównie akty), ale także poznać (dzięki fotografiom i tekstom) życie ówczesnej bohemy.

"Ostatnia retrospektywa Modiglianiego w Niemczech odbyła się w 2009 roku w Bundeskunsthalle w Bonn. Wystawy, czy to w Madrycie, Londynie, Helsinkach czy Nowym Jorku, skupiały się na paryskim otoczeniu Modiglianiego oraz jego przyjaźniach z pisarzami i kolekcjonerami. Po raz pierwszy nasza wystawa rozszerza kontekst sztuki Modiglianiego poza jego paryskie otoczenie i pokazuje odniesienia do Pauli Modersohn-Becker, Egona Schielego, Gustava Klimta, Wilhelma Lehmbrücka i Ernsta Ludwiga Kirchnera" - czytamy w zapowiedzi Ortrud Westheider i Christiane Lange – kuratorek wystawy.

Amadeo Midigliani, Akt siedzący, 1917, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Urodzony we Włoszech w żydowskiej rodzinie, Modigliani przeniósł się w 1906 roku do Paryża, gdzie dołączył do tętniącej życiem społeczności artystycznej Montmartre. Spotkał tam artystów: Pabla Picassa i Constantina Brancusiego, którzy propagowali nowe modernistyczne formy twórczości artystycznej i zawłaszczali formalne walory sztuki afrykańskiej, modnej wówczas w Paryżu. Redukcyjny charakter kompozycji Modiglianiego wynika z obu tych wpływów oraz z zachwytu artysty dla klasycznego malarstwa włoskiego renesansu, z którym zapoznał się jako student sztuki we Florencji i Wenecji. Jego modelką była najczęściej Jeanne Hébuterne (1898–1920) – młoda, początkująca artystka, która poznała Modiglianiego w marcu 1917 r. Zakochali się w sobie i przenieśli na Lazurowe Wybrzeże, gdzie Jeanne urodziła córkę. Po powrocie do Paryża w maju 1919 roku stan zdrowia Modiglianiego uległ pogorszeniu, co było następstwem nadużywania alkoholu i narkotyków, biedy oraz innych dolegliwości. Artysta zmarł 24 stycznia 1920, a Jeanne, będąca w ciąży z drugim dzieckiem, dwa dni później popełniła samobójstwo.

Amadeo Modigliani, Siedzący akt kobiecy, 1916, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Podczas trwania ich krótkiego i dramatycznego związku Modigliani przedstawiał Hébuterne ponad dwadzieścia razy, zazwyczaj podkreślając jej gęste kasztanowe włosy i niebieskie oczy. Te pełne tkliwości portrety należą do najbardziej znanych dzieł artysty. Asymetryczne kompozycje i wydłużona forma modelki świadczą o nawiązaniu przez Modiglianiego do szesnastowiecznego włoskiego malarstwa manierystycznego. Łączy te style w celu uzyskania jakiejś wyjątkowej elegancji.

Amadeo Modigliani, Leopold Zborowski, 1916, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Oprócz portretów kobiecych na wystawie można zobaczyć także męskie – przyjaciół i znajomych malarza, m. in. Pabla Picassa, zabawny portret Diego Rivery, na którym artysta jest o wiele bardziej "puszysty" niż w rzeczywistości, a także polskiego marszanda i poety Leopolda Zborowskiego, u którego mieszkał po zerwaniu z  Beatrice Hastings i który wspierał go finansowo. 

Wystawa "Modigliani. Nowoczesne spojrzenie" prezentuje 56 portretów i aktów namalowanych przez Modiglianiego oraz 33 obrazy, rysunki i rzeźby takich artystów, jak: Gustav Klimt, Jeanne Mammen, Pablo Picasso, Natalja Goncharova, Egon Schiele i Paula Modersohn-Becker. Obiekty znajdujące się na wystawie pochodzą m.in. z Albertiny w Wiedniu, Centre Pompidou w Paryżu, Musée de l'Orangerie w Paryżu, Nahmad Collection, Phillips Collection w Waszyngtonie, Pinacoteca Agnelli w Turynie, Tate w Londynie, Courtauld Institute of Art w Londynie i Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.

Wystawa potrwa do 18 sierpnia 2024 roku.