"Stwórcze ręce" - wystawa rzemiosła artystycznego w Muzeum Narodowym we Wrocławiu

Od 16 marca do 15 czerwca 2015 roku Muzeum Narodowe we Wrocławiu zaprezentuje twórczość   artystów - rzemieślników działających na Śląsku w 1. połowie XX w. Pokazanych zostanie prawie 200 dzieł sztuki – od secesji, poprzez ekspresjonizm, art déco do stylów historyzujących.

wystawa Stwórcze ręce, fot. B. Lekarczyk-Cisek

Rzadkie okazy na wystawie

Ekspozycja "Stwórcze ręce. Sztuka doby modernizmu we Wrocławiu" będzie pokazem metaloplastyki i złotnictwa 1. połowy XX w., ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych trendów - od secesji, poprzez art déco, aż do późnych nurtów okresu modernizmu. Obok dzieł sztuki sakralnej (kielichy mszalne, monstrancje, cyboria, chrzcielnice, świeczniki i inne) zostaną zaprezentowane zabytki o charakterze świeckim (kraty, figury, wyroby złotnicze). Większość z tych obiektów na co dzień nie jest dostępna dla zwiedzających. Przechowywane są w klasztornych i kościelnych skarbcach albo zdobią domy prywatne i instytucje. 

chrzcielnica Jaroslava Vonki fot. B. Lekarczyk-Cisek

Podjęliśmy pewne ryzyko sprowadzenia rzeczy, których zazwyczaj na wystawach nie można oglądać – wyjaśnia Jacek Witecki, kurator wystawy. Z jednej strony są to te obiekty, które są cały czas używane w kościołach, z drugiej strony przedmioty o bardzo dużych rozmiarach,
które trzeba było zdemontować z ich stałych miejsc i przetransportować do muzeum. Udało nam się pozyskać na przykład wielką kratę z drzwi banku w Prudniku, chrzcielnicę z kościoła św. Józefa Rzemieślnika z Wrocławia, a nawet fragment ołtarza z kościoła św. św. Zygmunta i Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie - Koźlu.

Wystawa poprzedzona została długimi badaniami naukowymi i prawie detektywistycznymi poszukiwaniami zapomnianych zabytków.

Michał Archanioł Ericha Adolfa,  foto B. Lekarczyk-Cisek

Najczęściej przy organizacji wystawy bazuje się w jakimś fragmencie na własnych zbiorach, a tym przypadku było inaczej – mówi Jacek Witecki. Wiedzieliśmy, że własnych zbiorów z tej dziedziny prawie nie mamy, podobnie inne muzea. Zabytki były rozproszone. Nasza praca przypominała pracę detektywa – mieliśmy ogólną wiedzę, pewne wskazówki, które prowadziły nas do różnych miejsc, gdzie zwykle poza zabytkami, których się spodziewaliśmy, odnajdywaliśmy jeszcze inne, nieznane.

Artyści

Wystawa będzie prezentować twórczość wybitnych przedwojennych wrocławskich artystów-rzemieślników, obecnie w większości zapomnianych.
Najważniejszymi i najobszerniej przedstawionymi twórcami będą złotnik Erich Adolf i artysta metaloplastyk Jaroslav Vonka.

Tintinabulum Ericha Adolfa foto B. Lekarczyk-Cisek

Erich Adolf pracował wyłącznie dla Kościoła katolickiego, sam przedstawiał się jako „złotnik kościelny”. Był autorem dużych projektów, obejmujących wystrój wnętrza i wyposażenie. Na wystawie pokazanych zostanie kilkadziesiąt jego dzieł, m.in. wyjątkowa figura św. Michała Archanioła z kaplicy św. Rodziny klasztoru Sióstr Boromeuszek w Kamieńcu Ząbkowickim.

Jaroslav Vonka, mistrz metaloplastyki artystycznej, pochodzący z Czech, autor wielu dzieł kowalstwa artystycznego: ozdobnych krat i detali na budynkach Politechniki Wrocławskiej, zdobień bram elektrowni wodnej na Odrze, elementów wystroju wnętrza wrocławskiego Ratusza.
Jego prace utrzymane są w nurcie secesji, ekspresjonizmu i art déco, inspirowane baśniami, legendami, mitami. Przedstawiane przez niego sceny i tajemnicze postaci kryją mnóstwo zagadek, które czekają na rozwiązanie.

 

krata kuta Jaroslava Vonki, fot. Barbara Lekarczyk-Cisek

Inni pokazywani na wystawie artyści to m.in. Albert Greiner, konkurent i rywal E. Adolfa na polu złotnictwa sakralnego; Tillmann Schmitz, czołowy przedstawiciel wrocławskiego złotnictwa doby secesji; Gebhard Utinger, malarz, architekt i wybitny projektant, autor m.in. projektu kraty (do bazyliki św. Rodziny w Branicach) uznanej za arcydzieło rzemiosła artystycznego w skali światowej.

Neptun Vonki, foto B. Lekarczyk-Cisek

Katalog

Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog zawierający opisy wszystkich prezentowanych zabytków oraz trzy eseje: dr. hab. Piotra Oszczanowskiego na temat środowiska artystów-rzemieślników w przedwojennym Wrocławiu, Katarzyny Bożek "Erich Adolf, wrocławski mistrz złotniczy” i Jacka Witeckiego "Jaroslav Vonka i jego kuźnia wyobraźni”.

Artykuł ukazał się na portalu Kulturaonline 8 marca 2015 r.