sobota, 31 marca 2018

Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie w grafice i rzeźbie

Zmartwychwstanie, rycina z serii „Życie i Pasja Jezusa Chrystusa”, wzór: Maerten de Vos  (1532-1603),miedzioryt  z akwafortą ze zbiorów Gabinetu Grafiki Muzeum Książąt Lubomirskich, ZNiO

Zmartwychwstanie

Scena Zmartwychwstania nie została właściwie opisana w ewangeliach kanonicznych. Odnajdziemy ją  natomiast w apokryficznej Ewangelii św. Piotra. Ewangeliści opisują kobiety zdążające do Grobu Pańskiego.

Natomiast de Vos przedstawia tę scenę jako moment przed nadejściem niewiast (widać je w pewnej odległości), kiedy to  strażnicy są świadkami Zmartwychwstania. Jedni jeszcze śpią, inni rzucają się do ucieczki albo próbują zaatakować powstałego z martwych. Chrystus stoi na płycie zapieczętowanego sarkofagu, który jest równocześnie kamieniem odsuniętym od grobu i rodzajem ołtarza. Stoi triumfalnie w otoczeniu  obłoków  oraz promieniując światłem  (Chrystus jako słońce świata). W ręku trzyma krzyż  jako sztandar zwycięstwa. Prawa wskazuje na niebo, ponieważ Chrystus wypełnił wolę Ojca i od Boga płynie Jego moc. Na kamiennej płycie siedzi anioł Pański z uniesionymi rękami i rozpostartymi skrzydłami. Podobne przedstawienie Zmartwychwstania odnajdziemy na ołtarzu z Isenhaeim autorstwa Grünewalda.

Matthias Grünewald, fragment Ołtarza z Isenheim

Wniebowstąpienie

Chrystus ukazywał się jeszcze uczniom przez 40 dni, po czym powrócił do Ojca, zsyłając Pocieszyciela – Ducha Świętego. Opisał to św. Łukasz w swojej Ewangelii i w „Dziejach apostolskich”.

Wniebowstąpienie Jezusa Chrystusa, Philippo Andrea Kiliano,
Historiam Veteris Testamenti a Mose ad Prophetes, XVIII w

W średniowiecznej sztuce Zachodu ma miejsce aktywne wznoszenie się Chrystusa ku niebu. Najczęściej Maria i apostołowie stoją wpatrzeni w unoszącą się nad nimi postać Jezusa na obłoku. Jedno z najstarszych przedstawień, częste w średniowieczu, ukazywało tylko stopy Chrystusa oraz ich ślady pozostawione na skale.  Takie właśnie  Wniebowstąpienie zobaczymy na miniaturze pochodzącej w Mszału łacińskiego z XIV w. w centrum obrazu widzimy Maryję, którą otaczają  apostołowie w aureolach wokół głowy. Na górze obrazu widać tylko stopy i poły płaszcza Chrystusa, od których promieniuje niebiańskie światło.

Wniebowstąpienie Chrystusa, Mszał  łaciński, XIV w., Dział Rękopisów ZNiO

jw. sama miniatura

Scena wniebowstąpienia na bocznym lewym portalu zachodniej elewacji katedry w Chartres (ok. 1150) jest otoczona znakami zodiaku i przedstawieniami miesięcy: Chrystus unoszony do nieba jest Panem kosmosu i czasu; nadejdzie On na końcu świata, wtedy nastąpi Sąd Ostateczny. Na jednym z najbardziej znanych przedstawień – na fresku Giotta z Capella Della Arena w Padwie, Chrystus unosi się nad obłokami w towarzystwie zbawionych sprawiedliwych ze Starego Testamentu (zstąpienie Chrystusa do otchłani). Po obydwu stronach „mężów w białych szatach” klęczy wraz z apostołami Maryja.

Wniebowstąpienie, Giotto, ok. 1305, Padwa, Baptysterium Katedry/Wikipedia



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

NFM I Rezonanse Sztuki XV - SOLO I W DUECIE l 15.11.2024–23.02.2025

29.listopada.2024 o godz. 17.30  w foyer NFM odbędzie się wernisaż wystawy Rezonanse Sztuki XV - SOLO I W DUECIE. Wielogłos Artystycznych Po...

Popularne posty