poniedziałek, 6 maja 2019

Orson Welles – filmowy Don Kichot

Kiedy w 2010 roku zainaugurowano AFF, można było zobaczyć na dużym ekranie genialnego ”Obywatela Kane”. W tym roku  Orson Welles będzie bohaterem retrospektywy.


Podczas 5. American Film Festival zobaczymy m.in.  "Obywatela Kane", thriller ”Dama z Szanghaju”, czarny film ”Dotyk zła”, kryminały: ”Intruz” i ”Pan Arkadin oraz  sagę rodzinną ”Wspaniałość Ambersonów”.
Po przeglądach filmów Johna Cassavetesa, Billy Wildera i Jerry Schatzberga przyszła kolej na najwybitniejszego bodaj twórcę amerykańskiego kina: Orsona Wellesa.

"Dama z Szanghaju"

Zobaczymy głośną ”Damę z Szanghaju (1947) - wspaniale zrealizowany thriller, pełen erotycznych niedopowiedzeń, ze znakomitą kreacją femme fatale Rity Hayworth. Film zostanie zaprezentowany z odnowionej cyfrowo kopii. Kolejny: ”Dotyk zła” powstał w 1958 roku i uważany jest za pożegnanie z nurtem tzw. kina noir.   W kryminale, którego akcja rozgrywa się w niewielkim miasteczku pod meksykańską granicą, główne role grają Charlton Heston, Janet Leigh i oczywiście sam Welles. Najistotniejsze w tym filmie są nieodłączne cechy tego gatunku. Mamy zatem mroczny i niepokojący nastrój, wykreowany za sprawą charakterystycznych środków wizualnych: wyrazistych cieni, mocnych kontrastów, nisko lub wysoko umieszczonych świateł kluczowych, agresywnego montażu. Celowo unika się planów pełnych, aby widz czuł się zdezorientowany.


"Dotyk zła"

Festiwal przypomni również filmy, które są w Polsce mniej znane lub niesłusznie zapomniane. Należy do nich zrealizowany tuż po II wojnie światowej wytrawny kryminał ”Intruz”, pełen politycznych podtekstów, opowiadający o śledztwie funkcjonariusza tropiącego zbrodnie wojenne (w tej roli legendarny Edward G. Robinson), który próbuje odnaleźć nazistowskiego kata (granego przez Orsona Wellesa).

"Wspaniałość Ambersonów"

Innym, nieco zapomnianym filmem, jest ”Wspaniałość Ambersonów”(1942). Zrealizowany tuż po ”Obywatelu Kane”, jest rodzinną sagą nakręconą na podstawie popularnej powieści Bootha Tarkingtona. Spora część filmu została wycięta przez producentów, zaś całość przemontowana, ale i w tej nieco spłaszczonej wersji widać  błysk geniuszu reżysera. Głównie za sprawą montażu i niekonwencjonalnej pracy kamery, będącej integralnym elementem budowania dramaturgii.

"Pan Arkadin"

W przeglądzie znalazł się także ”Pan Arkadin”(1955), kryminał w Orsonem Wellesem w roli tytułowej. Jest to opowieść o ekscentrycznym milionerze Gregorym Arkadinie , który cierpi na amnezję. To jeden z najbardziej tajemniczych filmów w historii kina. Warto go obejrzeć przede wszystkim dla obrazu – hipnotyzującego i niezwykle dynamicznego. Już w tym niewielkim projekcie, który miał być uzupełnieniem sztuki teatralnej na Broadwayu, widać charakterystyczne cechy fascynującego stylu mistrza amerykańskiego kina.

"Nowatorskie pomysły Wellesa – pisze o swoim mistrzu polski reżyser Grzegorz Królikiewicz – jego indywidualizm i despotyczny charakter, spowodowały konflikty z producentami, które zaważyły na przebiegu jego dalszej kariery reżyserskiej i aktorskiej. Wellesowi nie udało się już nigdy zrealizować w pełni swych twórczych koncepcji i zamierzeń. Jedynym filmem, w którym odzyskał względną swobodę twórczą, był zrealizowany w 1966 roku ”Falstaff”.

Podobno najambitniejszym przedsięwzięciem tego oryginalnego artysty był nieukończony ”Don Kichot”. Wiele filmów pozostało na etapie projektów. Tragicznie osamotniony, niezrozumiany artysta w skomercjalizowanym świecie. Filmowy Don Kichot…
Tym bardziej cieszy, że American Film Festival przypomni jego sylwetkę i filmy.


5 American Film Festival odbędzie się od 21 do 26 października we wrocławskim Kino Nowe Horyzonty

Tekst został opublikowany pierwotnie na portalu Kulturaonkline w październiku 2014 r.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Szkicownik Stanisława Witkiewicza zabytkiem miesiąca w Muzeum Podlaskim w Białymstoku

Zabytkiem miesiąca w maju jest Szkicownik Stanisława Witkiewicza, Obiekt do końca miesiąca można oglądać w białostockim Ratuszu.  Z tych pra...

Popularne posty