"American dream. Pierwsza wielka podróż Henryka Sienkiewicza" w Muzeum Narodowym w Kielcach

Muzeum Narodowe w Kielcach, Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku zaprasza na wystawę prezentującą pierwszą podróż Henryka Sienkiewicza do Ameryki. Celem wystawy "American dream. Pierwsza wielka podróż Henryka Sienkiewicza" jest więc pokazanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej przez pryzmat miejsc, które pisarz odwiedził podczas trwającej dwa lata wyprawy. Narrację ekspozycji tworzą fragmenty listów dotyczące miast, ludzi oraz amerykańskiej przyrody.

Henryk Sienkiewicz w towarzystwie Juliusza Sypniewskiego – ziemianina z Wielkopolski 19 lutego 1876 roku wyruszył z Liverpoolu na pokładzie statku Germanik do Nowego Jorku. Pisarz w swą pierwszą wielką podróż udał się jako korespondent „Gazety Polskiej”, na łamach której były publikowane jego amerykańskie reportaże.

Fajka pokoju Indian Crow, Muzeum Etnograficzne Warszawa

Pomysł podróży za ocean zrodził się w domu Heleny Modrzejewskiej, podczas organizowanych przez aktorkę słynnych wtorków – spotkań kulturalnych, na których Sienkiewicz był częstym gościem. Grupa artystów, do której należeli m.in. Modrzejewska z mężem Karolem Chłapowskim, Juliusz Sypniewski, Lucjan Paprocki, Albert Chmielowski oraz Stanisław Witkiewicz, znudzona stosunkami panującymi w Warszawie, postanowiła utworzyć w Ameryce osadę rolniczą na wzór fourierowskiej Brook Farm. Plan powiódł się tylko częściowo. Kilkoro przyjaciół w ostatniej chwili zrezygnowało z podróży, a utrzymanie farmy – wybranej i zakupionej przez Sienkiewicza w kalifornijskim mieście Anaheim – wymagało doświadczenia, którego polscy artyści nie mieli.

American Dream, eksponaty

Przedsięwzięcie upadło, ale jego pokłosiem są napisane niezwykle barwnym językiem – choć nie zawsze doceniane – reportaże. Przez lata stanowiły one dla Polaków jedno z najważniejszych źródeł opisujących Amerykę 2. połowy XIX wieku. Dawały wyobrażenie o tym ogromnym i szybko rozwijającym się kraju, gdzie życie toczyło się zupełnie niespotykanym w Europie rytmem, a panujące obyczaje wzbudzały wielką ciekawość.       

Skórzana torba myśliwska, Muzeum Narodowe w Kielcach

Celem wystawy "American dream. Pierwsza wielka podróż Henryka Sienkiewicza" jest więc pokazanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej przez pryzmat miejsc, które pisarz odwiedził podczas trwającej dwa lata wyprawy. Narrację ekspozycji tworzą fragmenty listów dotyczące miast, ludzi oraz amerykańskiej przyrody.

List Henryka Sienkiewicza do Edwarda Leo, redaktora Gazety Polskiej, Biblioteka Narodowa

Sienkiewicz po dotarciu do Nowego Jorku udał się – koleją dwóch oceanów – do Kalifornii. Po drodze zwiedził kilka większych miast, w tym Chicago, Detroit i San Francisco, spotkał przedstawicieli różnych nacji zamieszkujących kontynent – Indian, Meksykanów, Chińczyków, Irlandczyków oraz Żydów. Podziwiał zapierające dech w piersiach krajobrazy – stepy, kaniony i góry, zetknął się z dzikimi zwierzętami, takimi jak bizony, mustangi, niedźwiedzie, grzechotniki i kojoty. Miał okazję oglądać wodospad Niagara oraz kopalnie srebra w Virginia City. Poznał wielu wspaniałych ludzi, z których kilkoro posłużyło mu w późniejszym czasie jako wzorce literackie. Jednym z nich był polski szlachcic kapitan Rudolf Piotrowski herbu Korwin – pierwowzór Zagłoby.

Gazeta Polska, Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego

Pokłosiem amerykańskiej wyprawy stała się też cała seria znakomitych utworów, które na stałe weszły do kanonu polskiej i światowej literatury, m.in.: Latarnik, Wspomnienie z Maripozy, Przez stepy, W krainie złota, Komedia z pomyłek, Za chlebem, Orso czy Sachem.

Kurator wystawy: Łukasz Wojtczak

9 kwietnia - 27 października 2019, Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach

Mokasyny, Muzeum Etnograficzne w Krakowie

informacja prasowa