"Blask fantastyczny" - koncert Christopha Eschenbacha z NFM Filharmonią Wrocławską /zapowiedź/

13 grudnia 2024 o 19.00, podczas pierwszego koncertu Christopha Eschenbacha z NFM Filharmonią Wrocławską w tym sezonie artystycznym maestro zaprezentuje pełne blasku kompozycje napisane w epoce romantyzmu. Będzie to jednocześnie spojrzenie na dwa aspekty muzyki pisanej w tym właśnie czasie. Koncert skrzypcowy Antonína Dvořáka, w którym partię solową wykona holenderski artysta Niek Baar, należy bowiem do dzieł muzyki absolutnej i nie zawiera żadnych pozamuzycznych odniesień, natomiast Symfonia fantastyczna Hectora Berlioza jest jednym z najbardziej znanych utworów twórczości programowej.

Christoph Eschenbach, fot. Manu Theobald

Jako pierwszy zabrzmi lekki i pogodny Koncert skrzypcowy a-moll Antonína Dvořáka, jedno z nieco rzadziej grywanych dzieł tego gatunku napisanych w epoce romantycznej. Ten piękny utwór już od momentu powstania wydawał się prześladować pech. Czeski kompozytor powziął pomysł napisania go po spotkaniu ze znakomitym niemieckim skrzypkiem Josephem Joachimem. Rok później zadedykował mu nową kompozycję i chciał, aby wirtuoz został jej pierwszym wykonawcą. Ale konserwatywnemu Joachimowi nie przypadły do gustu niektóre rozwiązania formalne zastosowane przez Dvořáka i nigdy nie wykonał jego koncertu. Takich oporów nie miał za to krajan twórcy, František Ondříček, który prawykonał dzieło w Pradze w 1883 roku. Pierwsze ogniwo kompozycji jest najbardziej dramatyczne, pozostałe dwie części to już muzyka utrzymana w tonacjach durowych, jasna i obrazująca wielki talent melodyczny czeskiego twórcy. 

Nick Baar, fot. ze strony Music Reviews

Wysłuchamy także Symfonii fantastycznej Hectora Berlioza. Leonard Bernstein nazwał ją „pierwszą psychodeliczną symfonią w historii muzyki”, a to ze względu na wydarzenia opisane dźwiękami przez francuskiego kompozytora.  Przedstawił w niej wyimaginowaną historię miłosną, której podłożem była jego własna obsesja na punkcie irlandzkiej aktorki Harriet Smithson. 

Pierwsze z ogniw przedstawia spokój odczuwany przez artystę przed spotkaniem ukochanej. Nastrój diametralnie zmienia się z chwilą poznania kobiety – pojawia się charakterystyczny temat muzyczny, określony mianem idée fixe, muzyka staje się gwałtowna i namiętna. W przepysznie orkiestrowanej części drugiej twórca widzi Harriet na balu wśród tańczących walca par. W trzeciej części wędruje samotnie przez pola, słuchając zawołań dwóch pasterzy, ale natrętnie powracające myśli o ukochanej mącą jego spokój. Jego nastrój znajduje odzwierciedlenie w otoczeniu. Nadciąga burza, a zawołania pierwszego z pasterzy pozostają bez odpowiedzi. Odrzucony artysta w wywołanym przez opium śnie roi, że zamordował swoją ukochaną i wśród okrzyków tłumu prowadzony jest na szafot. Myśl o jego miłości przerywa dopiero uderzenie ostrza gilotyny. Finał przedstawia Sabat czarownic, które przybyły na pogrzeb bohatera. Instrumenty imitują ich śmiechy i jęki, idée fixe zmienia się w skoczną melodię taneczną, słyszymy bicie żałobnych dzwonów, parodię średniowiecznej sekwencji Dies irae, a smyczki uderzające drzewcami o struny naśladują odgłos tańczących kościotrupów. Brawurowa, wirtuozowska i nowatorska orkiestracja w połączeniu z otaczającą dzieło aurą skandalu obyczajowego zszokowała paryżan w 1830 roku i… przyniosła Berliozowi oraz jego kompozycji wielką sławę.

Program:

A. Dvořák Koncert skrzypcowy a-moll op. 53

***

H. Berlioz Symfonia fantastyczna op. 14

Wykonawcy:

Christoph Eschenbach – dyrygent

Niek Baar – skrzypce

NFM Filharmonia Wrocławska

Czas trwania:

120 minut

informacja prasowa

Niek Baar, A. Dvorak, Romance for Violin and Orchestra, Concertgebouw Chamber Orchestra, 20.09.2020 

Urodzony w Rotterdamie w 1991 roku Niek naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku ośmiu lat. W wieku dwunastu lat został przyjęty do programu przygotowawczego w Królewskim Konserwatorium w Hadze, gdzie studiował pod kierunkiem Mireille van der Wart i Petera Brunta, uzyskując dyplom z wyróżnieniem w 2012 roku. Następnie kontynuował naukę w Hochschule für Musik „Hanns Eisler” w Berlinie pod kierunkiem prof. Stephana Picarda, uzyskując tytuł magistra z wyróżnieniem w 2016 roku. Od tego czasu Niek kontynuuje naukę w Monachium z prof. Christophem Poppenem. Inni wpływowi mentorzy to Mihaela Martin i holenderska wiolonczelistka Anner Bylsma.

W ostatnich latach holenderski skrzypek Niek Baar dał się poznać jako charyzmatyczny i poważny muzyk, urzekający publiczność zarówno w kraju, jak i za granicą. Występował w renomowanych salach koncertowych, takich jak Philharmonie Berlin, Concertgebouw Amsterdam, Gewandhaus Leipzig, Oriental Centre Shanghai i Gasteig w Monachium. Niek zadebiutował solowo z Orkiestrą Filharmonii w Rotterdamie w wieku zaledwie 16 lat i od tego czasu jest stałym solistą takich orkiestr, jak Deutsche Radio Philharmonie, Concertgebouw Chamber Orchestra, Holenderska Orkiestra Filharmonii Radiowej i Residentie Orkest w Hadze. Niek gra na skrzypcach „ex Vornbaum”, wykonanych przez Carlo Bergonziego w Cremonie w 1729 roku. Instrument ten, będący własnością Fundacji Tjardus Greidanus w Amsterdamie, jest mu wypożyczany od 2014 roku.