Pierwsza retrospektywa filmów Susan Sontag w Polsce podczas 19. MDAG

Zarówno pierwsze filmy dokumentalne Susan Sontag, uznanej amerykańskie eseistki i ikony popkultury, jak i jej realizacje fabularne po raz pierwszy tak szeroko zostaną przedstawione publiczności w Polsce w ramach 19. Millennium Docs Against Gravity.

Susan Sontag 1979 ©Lynn Gilbert

Wznowienia najważniejszych pozycji eseistycznych Susan Sontag (1933-2004), jak chociażby „O fotografii”, „Przeciw interpretacji i innych esejów”, wydanie „Widoku cudzego cierpienia”, a także ukazanie się polskiego przekładu dzienników amerykańskiej intelektualistki, wspomnień o niej oraz biografii świadczą o ciągłym zainteresowaniu jej twórczością i bezkompromisową postawa. 

Bogata i różnorodna twórczość filmowa Susan Sontag, korespondująca z jej pisarstwem, pozostaje w Polsce nadal niemal nieznana. W ramach 19. Millennium Docs Against Gravity chcemy wypełnić tę lukę i zaprezentować filmy eseistki i miłośniczki kina.

Widzowie festiwalu zobaczą wyreżyserowany przez Susan Sontag film dokumentalny „Ziemie obiecane” („Promised Lands”, 1974), realizowany w październiku 1973 roku w Izraelu, odpierającym atak koalicji Syrii i Egiptu podczas trwającej dwadzieścia dni wojny Yom Kippur. Film uważany jest za jedno z jej najbardziej docenionych dzieł. W „Ziemiach obiecanych”, nad którym Sontag pracowała wraz z Nicole Stéphane, odpowiadającą za jego produkcję, zintegrowane zostały obrazy wojny i wypowiedzi, w których dominują opozycyjne izraelskie stanowiska reprezentowane przez Yorama Kaniuka, pisarza i przyjaciela autorki, oraz Juwala Ne’emana, fizyka, wojskowego, późniejszego ministra ds. Nauki i Rozwoju Izraela. Oddają złożoną rzeczywistość ziemi, którą obiecano zbyt wielu ludziom. Sontag zrealizowała „Ziemie obiecane”, przerywając intensywną pracę nad jej najbardziej znaną książką „O fotografii”, wydaną finalnie w 1977 roku.

Brat Carl

W 1993 roku Sontag zdecydowała się na wyjazd do Sarajewa w odpowiedzi na sugestię swego syna Davida Rieffa, który przebywał w mieście, skąd wysyłał relacje wojenne. Jak podkreślała autorka w wywiadach, w wyniku konsultacji z lokalną społecznością zdecydowała się wyreżyserować sztukę teatralną „Czekając na Godota” Samuela Becketta. Widzowie 19. MDAG będą mogli zobaczyć film „Czekając na Godota… w Sarajewie” („Waiting for Godot... in Sarajevo”), współreżyserowany przez Sontag wraz z Nicole Stéphane, będący antywojennym gestem i hołdem złożonym mieszkańcom miasta. W programie retrospektywy ujęty także został zrealizowany w Wenecji film „Zwiedzanie bez przewodnika” („Unguided Tour”, 1993), inspirowany jej książką „I, Etcetera”, który wymyka się jasnym rozróżnieniom na kino faktów i kino fikcji. 

Widzowie będą mogli zobaczyć filmy, jak określiła sama autorka, inspirowane twórczością Ingmara Bergmana - „Duet dla kanibali” („Duet for Cannibals”), debiut filmowy zrealizowany w 1969 roku w Szwecji i jej kolejne dzieło „Brat Carl” („Brother Carl”) z 1971 roku. 

Aby dopełnić kontekst twórczości Sontag w programie zaprezentujemy także między innymi film „Town Bloody Hall” Donna Alana Pennebakera i Chrisa Hegedusa (1979), będący utrzymaną w duchu direct cinema rejestracją debaty, która miała miejsce 30 kwietnia 1971 w nowojorskim ratuszu między feministkami i krytyczkami kultury Germaine Greer, Jill Johnston, Jacqueline Ceballos, Dianą Trilling i zgryźliwym Normanem Mailerem, wpisującą się w historię drugiej fali feminizmu. Spotkaniu przysłuchiwała się Susan Sontag. Uzupełnieniem programu będzie także biograficzny film „W sprawie Susan Sontag” („Regarding Susan Sontag”) Nancy Kates, który przybliża historię życia bohaterki naszej retrospektywy.

Program retrospektywy twórczości Susan Sontag jest pierwszą tak szeroką prezentacją filmowego dorobku amerykańskiej eseistki w Polsce i jedną z pierwszych w Europie Środkowo-Wschodniej. W ubiegłym roku jej twórczość filmowa była prezentowana w ramach Ji.hlava International Documentary Film Festival, które jest wraz z Millennium Docs Against Gravity członkiem federacji europejskich festiwali filmowych Doc Alliance.

Festiwal Millennium Docs Against Gravity odbędzie się w dniach 12-22 maja w ośmiu miastach - Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Lublinie, Bydgoszczy oraz po raz pierwszy w Łodzi! Od 24 maja do 5 czerwca odbędzie się część online na stronie mdag.pl. 

informacja prasowa