Cinema, mon amour / przegląd w kinach studyjnych na 130. lecie kina / 28 grudnia 2025

28 grudnia 1895 roku w Salonie Indyjskim (Salon Indien du Grand Café) przy bulwarze Kapucynów w Paryżu bracia Lumière po raz pierwszy zaprezentowali światu ruchome obrazy. Wynalazek, który początkowo był ciekawostką i jarmarczną rozrywką, finalnie zrewolucjonizował podejście do sztuki. Od tego momentu kino stało się jednym z najważniejszych elementów kultury – miejscem spotkania emocji, refleksji i wspólnego przeżywania historii.

Tegoroczny jubileusz ma dla nas wymiar szczególny: w roku 2025 świętujemy również 100.lecie działalności Instytutu Francuskiego w Polsce. To doskonała okazja, by podkreślić jego rolę w tworzeniu relacji polsko-francuskich przez całe stulecie – w sztuce, literaturze, a przede wszystkim w kinie. Francuzi nie tylko kino wymyślili, ubiegając wynalazek Kazimierza Prószyńskiego, ale dzięki eksperymentom formalnym, a jednocześnie ciągłemu podważaniu znaczenia tego medium, przyczynili się do jego rozwoju oraz ugruntowania roli społecznej i pozycji wśród sztuk.

Z tej podwójnej okazji 28 grudnia 2025 Stowarzyszenie Kin Studyjnych wraz z Instytutem Francuskim zapraszają do kin studyjnych w całej Polsce na wyjątkowy przegląd „Cinema, mon amour”, w którym zaprezentujemy trzy filmy stanowiące kamienie milowe w rozwoju kinematografii w wymiarze światowym a także pokazujące siłę wyobraźni i kreacji.

W programie:

🎬 Stworzenia (reż. Agnès Varda, 1966)

Surrealistyczna opowieść o relacji między artystą a jego dziełem, kobietą a mężczyzną, rzeczywistością a wyobraźnią. Jeden z najbardziej intrygujących filmów Vardy – medytacja o tworzeniu i destrukcji.

🎬 Królowa Margot (reż. Patrice Chéreau, 1994)

Barwny, intensywny fresk historyczny o miłości i przetrwaniu w czasach religijnych wojen. Isabelle Adjani w roli królowej rozdartej między uczuciem a obowiązkiem – kino o pasji, krwi i wolności.

🎬 Pan od muzyki (reż. Christophe Barratier, 2004)

Ciepła, pełna emocji historia nauczyciela, który przez muzykę przywraca sens i wiarę swoim uczniom. Wzruszający hołd dla sztuki jako źródła nadziei i wspólnoty.

Trzy niezwykłe obrazy, jeden temat: twórcza energia, która napędza człowieka i kulturę.

W rocznicę narodzin kina i w roku przyjaźni polsko-francuskiej zapraszamy do wspólnego świętowania sztuki, która od 130 lat zmienia sposób, w jaki patrzymy na świat.

Pokazów szukajcie w najlepszych kinach studyjnych!

ORGANIZATOR: Stowarzyszenie Kin Studyjnych

WSPÓŁORGANIZATOR: Instytut Francuski w Polsce

WSPÓŁFINANSOWANIE: Polski Instytut Sztuki Filmowej

PARTNERZY: Alliance Française, Mk2

PATRONI MEDIALNI: Filmweb, Pełna Sala, Kultura Wokół Nas

LISTA KIN:

Forum, Bolesławiec - Pan od muzyki

Łydynia, Ciechanów -Królowa Margot

OKF Iluzja, Częstochowa - Pan od muzyki

Światowid, Elbląg - Stworzenia, Pan od muzyki

ECK, Ełk - Pan od muzyki

Kameralne, Gdańsk - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

60 krzeseł, Gorzów Wielkopolski - Królowa Margot

Pod kopułą, Gostyń - Pan od muzyki

Centrum, Kalisz - Pan od muzyki

Światowid, Katowice - Stworzenia

Kinoteatr Rialto, Katowice - Pan od muzyki

Kosmos, Katowice - Królowa Margot

Dom Kultury, Kęty - Pan od muzyki

Bajka, Kluczbork - Królowa Margot, Pan od muzyki

Kino Pod Baranami, Kraków - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

Kika, Kraków - Stworzenia, Pan od muzyki

Agrafka, Kraków - Królowa Margot

Paradox, Kraków - Stworzenia, Królowa Margot

Mikro, Kraków - Królowa Margot, Pan od muzyki

Astra, Oborniki Śląskie - Królowa Margot

Pałacowe, Poznań - Stworzenia

Rialto, Poznań - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

Zorza, Rzeszów - Królowa Margot, Pan od muzyki

SCK, Stargard - Królowa Margot

Pionier 1907, Szczecin - Królowa Margot

ŚDK, Świebodzin - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

Muranów, Warszawa - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

Kinoteka, Warszawa - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

Kultura , Warszawa - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

U-jazdowski, Warszawa - Stworzenia

Stacja Falenica, Warszawa - Pan od muzyki

Wejherowskie Centrum Kultury, Wejherowo - Królowa Margot

Muza, Włoszczowa - Pan od muzyki

Nowe Horyzonty, Wrocław - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

DCF, Wrocław - Stworzenia, Królowa Margot, Pan od muzyki

Roma, Zabrze - Królowa Margot, Pan od muzyki

Miejsce, Zakopane - Pan od muzyki

Świt, Zwoleń - Królowa Margot

OPISY FILMÓW:

Stworzenia (Les créatures) reż. Agnès Varda, Francja/Szwecja 1966, 80 min.

Obsada : Catherine Deneuve, Michel Piccoli, Eva Dahlbeck

Po wypadku samochodowym Milène, żona Edgara, traci głos. Para przenosi się na wyspę Noirmoutiers, do domu, z którego rzadko wychodzi. Edgar zamierza wykorzystać ten pobyt, aby popracować nad swoją powieścią. Podczas spacerów spotyka różne niezwykłe postacie, które inspirują go do napisania fantastycznej opowieści. Podczas gdy mieszkańcy wsi zachowują się dziwnie, czasami wybuchając gwałtownie, Edgar odkrywa mężczyznę zamkniętego w wysokiej wieży. Ten senny i bardzo dopracowany wizualnie film Agnès Vardy, utrzymany w gotyckiej czerni i bieli, łączy na ekranie Catherine Deneuve i Michela Piccoli, rok przed filmem „Panienki z Rocherfort”.

Królowa Margot (La Reine Margot) reż. Patrice Chéreau, Francja/Niemcy/Włochy 1994, 159 min.

Obsada : Isabelle Adjani, Daniel Auteuil, Jean-Hugues Anglade, Virna Lisi

Sierpień 1572 roku: Małgorzata de Valois, siostra króla Karola IX, jest piękną młodą katoliczką. Aby wzmocnić pozycję Francji, jej matka Katarzyna Medycejska zmusza ją do poślubienia protestanta Henryka z Nawarry. W przededniu masakry św. Bartłomieja poświęcona dla dobra państwa Margot, dzięki innemu protestantowi poznaje smak miłości..

Film uhonorowany pięcioma Cezarami, Nagrodą Jury za Najlepszy film Patrice Chéreau w Cannes oraz Złota Palma dla najlepszej aktorki drugoplanowej.

Pan od muzyki (Les choristes) reż. Christophe Barratier, Francja/Szwajcaria 2004, 95 min.

Obsada : Gérard Jugnot, François Berléand, Jacques Perrin

W 1948 roku Clément Mathieu, bezrobotny nauczyciel muzyki, przyjmuje stanowisko wychowawcy w internacie dla trudnej młodzieży. Na miejscu okazuje się, że szkoła jest zarządzana żelazną ręką dyrektora Rachina. Jego brutalne metody wychowawcze wzbudzają sprzeciw pana Mathieu, który próbuje pomóc dzieciom wprowadzając je w świat muzyki. Szkolny chór zmieni życie ich wszystkich.

Europejska Nagroda Filmowa - Najlepszy europejski kompozytor roku Bruno Coulais.

informacja prasowa

Wieczór Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie i Centrum Nauki Kopernik

Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie wspólnie z Centrum Nauki Kopernik przygotowała wieczór pełen wykładów, koncertów, spektakli i doświadczeń, które pozwolą spojrzeć na świąteczny czas z zupełnie nowej perspektywy. Zapraszamy 18 grudnia do Centrum Nauki Kopernik. Początek o godzinie 19.00.

Wieczór dla Dorosłych: „Przy wspólnym stole”

18 grudnia 2025, 19:00 - 22:00 | Centrum Nauki Kopernik

Święta potrafią łączyć, ale i dzielić. Dla jednych są czasem radości, dla innych - źródłem napięcia czy samotności. Jak sprawić, by rozmowy przy wspólnym stole były spokojniejsze, głębsze i bardziej życzliwe? Jak unikać nieporozumień i naprawdę usłyszeć drugiego człowieka?

Odpowiedzi poszukamy podczas grudniowego Wieczoru dla Dorosłych „Przy wspólnym stole”, który 18 grudnia zamieni Centrum Nauki Kopernik w przestrzeń muzyki, nauki, rozmowy i uważności. Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie wspólnie z Centrum Nauki Kopernik przygotowała wieczór pełen wykładów, koncertów, spektakli i doświadczeń, które pozwolą spojrzeć na świąteczny czas z zupełnie nowej perspektywy.

To wydarzenie zaprojektowane jest tak, by poruszyć wiele zmysłów i zaprosić uczestników do tworzenia własnej ścieżki przeżyć: między audytorium, planetarium, strefami rozmów, wystawami, a przestrzeniami z muzyką na żywo.

EMPATIA, zdolność dostrzegania - WYKŁADY, KTÓRE POMOGĄ CI NA CO DZIEŃ

Czy mnie słychać?

19:15, Audytorium

Która z dziedzin sztuki jest najbardziej empatyczna? Czy chodzić na koncerty warto nie tylko dla piękna, ale też dla relacji międzyludzkich?

Na te pytania odpowie Kajetan Prochyra, kurator, dziennikarz muzyczny oraz dyrektor Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie, która w kameralnym składzie kwartetu smyczkowego będzie mu towarzyszyć podczas wykładu. 

Jak prowadzić lepsze rozmowy z bliskimi podczas świąt?

20:15, Audytorium

Rozmowy przy stole bywają powierzchowne, trudne albo pełne napięcia. Psycholog społeczna Olga Białobrzeska (Uniwersytet SWPS) pokaże, jak prowadzić je tak, by zbliżały zamiast dzielić oraz poda praktyczne wskazówki do zastosowania już podczas tegorocznych świąt.

Mózg w sieci empatii

21:15, Audytorium

Co dzieje się w naszym mózgu, gdy czujemy czyjś ból? Dlaczego jedni silniej współodczuwają, a inni reagują słabiej?

Neuronaukoznawczyni prof. Kamila Jankowiak-Siuda opowie o najnowszych odkryciach dotyczących empatii, jej zmienności i możliwości… trenowania.

MUZYKA, KTÓRA ŁĄCZY NAS Z INNYMI

Muzyka w wykonaniu Orkiestry Polskiego Radia pojawi się w miejscach, w których zwykle króluje nauka: przy powietrznej fontannie, w planetarium, w audytorium i salach konferencyjnych. To okazja, by zobaczyć, jak dźwięk otwiera przestrzeń, reguluje emocje i zbliża ludzi.

Symfonia nr 41 „Jowiszowa” Mozarta

21:00, Sale konferencyjne

Jedno z najdoskonalszych dzieł muzyki klasycznej, pełne światła, proporcji i czystej radości. Orkiestrę Polskiego Radia poprowadzi Julia Kurzydlak.

Mini koncerty ambientowe przy fontannie powietrznej

20:00, 21:00

Transowa, hipnotyczna muzyka w wyjątkowej przestrzeni. Obój, harfa, metalofony i kojąca muzyka Erica Satie, Samuela O. Pratta w wykonaniu kameralistów OPRW.

Spektakl improwizowany „Fale emocji”

19:10, 19:50, 20:30, 21:10 – Lektorium

Improwizatorzy grupy Parsque du hehe i muzycy OPRW sprawdzą, jak świąteczne emocje mogą stać się komedią - niekiedy czułą, a czasem wzruszająco absurdalną.

DOŚWIADCZENIE WSPÓLNOTY - „TUNING MEDITATION” PAULINE OLIVEROS

21:45, przestrzeń przy Wahadle

Finał Wieczoru to rzadkie i niezwykle poruszające przeżycie: wspólne wykonanie utworu Pauline Oliveros, w którym publiczność staje się zespołem. Kilkaset osób tworzy falujące pasmo głosów, stopniowo dostrajających się do siebie.

To nie jest koncert - to praktyka empatii w czasie rzeczywistym, oparta na słuchaniu i oddychaniu razem.

PLANETARIUM, WYSTAWY, VR - INNE SPOSOBY SŁUCHANIA

Koncert w Planetarium + Pokazy „Wspólne niebo”

19:10, 19:45, 20:20, 20:55, 21:30

Niezwykłe połączenie muzyki na żywo i kosmicznych obrazów. Podróż do gwiazd, która uczy, jak bardzo wszyscy jesteśmy połączeni. Pokazom o 19.10 i 19.45 towarzyszyć będzie muzyka Claud’a Debussego, Jacques’a Iberta i Wojciecha Kilara w wykonaniu kwintetu dętego OPRW.

Świąteczne spotkania - strefa rozmów

19:00–22:00, Niebieskie krzesła

Przestrzeń dla tych, którzy chcą po prostu pobyć, porozmawiać, posłuchać lub dać się usłyszeć.

Przy wspólnym stole - o emocjach i odżywianiu

19:00–22:00, Pomarańczowe krzesła

Psycholog Paulina Bartosik i dietetyczka Paula Nagel pokażą, jak troszczyć się o siebie podczas świątecznych posiłków - bez presji, bez wyrzutów, z łagodnością.

Wystawy „Przyszłość jest dziś” i „Lustra”

O emocjach, algorytmach, tożsamości i patrzeniu na siebie z innej strony.

VR – empatia międzygatunkowa

19:00–22:00, Hol

Immersyjne filmy, które pozwalają wejść w położenie innych istot.

Pokazy w Teatrze Wysokich Napięć, quizy i laboratoria

Od dźwięków generowanych prądem po doświadczenia chemiczne i naukowe zagadki.

DLACZEGO WARTO PRZYJŚĆ?

Bo wyjdziesz z praktycznymi wskazówkami, jak przeżyć święta spokojniej i z większą bliskością.

Bo doświadczysz muzyki w miejscach, w których nigdy jej nie słyszałeś.

Bo w świecie pełnym hałasu ten wieczór daje szansę na zatrzymanie się i usłyszenie innych i siebie samego.

Informacje praktyczne
Data: 18 grudnia 2025
Godzina: 19:00–22:00
Miejsce: Centrum Nauki Kopernik

Więcej informacji: https://www.kopernik.org.pl/wydarzenia/wieczory-dla-doroslych

Bilety: https://bilety.kopernik.org.pl/

Na wybrane wydarzenia liczba miejsc jest ograniczona - decyduje kolejność przybycia.

Wydarzenie realizowane jest w ramach przedsięwzięcia „Szkiełko i ucho” – wspólne działania Centrum Nauki Kopernik i Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie, prowadzonego przez Stowarzyszenie Muzyków Orkiestry Polskiego Radia dzięki dofinansowaniu z Krajowego Planu Odbudowy (Inwestycja A2 5.1).

informacja prasowa

 

Premiera audioserialu "Znachor" - prezent na święta od Polskiego Radia

Polskie Radio przygotowało wyjątkowy prezent na zbliżające się święta. Słuchacze radiowej Jedynki będą mieli okazję, by posłuchać w tym szczególnym czasie nowego audioserialu „Znachor” w mistrzowskiej obsadzie: Michał Żurawski (w roli tytułowego Znachora), Danuta Stenka, Michalina Łabacz, Sławomir Pacek, Przemysław Bluszcz, Adam Ferency, Józef Pawłowski i inni. Przewodniczką po świecie dawnych kresów będzie Krystyna Czubówna. Emisja odcinków na antenie Programu 1 Polskiego Radia od czwartku, 25 grudnia do niedzieli, 28 grudnia. Początek o godz. 11.00.

Audioserial na podstawie kultowej powieści Tadeusza Dołęgi – Mostowicza „Znachor” to wyjątkowy prezent dla słuchaczy radiowej Jedynki. To powrót do dawnych opowieści, klasycznych narracji zrealizowanych w najlepszych studiach nagraniowych Polskiego Radia.  U podstaw projektu stoją: świetny scenariusz, dynamiczna akcja i wyśmienita obsada. W rolę tytułowego Znachora wcieli się Michał Żurawski, pozostałe postaci zagrają m. in.: Danuta Stenka, Michalina Łabacz, Sławomir Pacek, Przemysław Bluszcz, Adam Ferency oraz Józef Pawłowski. Przewodniczką po świecie dawnych kresów stanie się Krystyna Czubówna, która podglądać będzie bohaterów i relacjonować ich poczynania.

- Z myślą o naszych słuchaczach, postanowiliśmy na ten zbliżające się Święta Bożego Narodzenia, przygotować produkcję wyjątkową. Niech nasz Znachor umili ten wyjątkowy czas, a jego mistrzowska obsada będzie źródłem wielu emocji i wzruszeń – mówi Paweł Majcher, redaktor naczelny Polskiego Radia. 

Korzystając z medium radia, twórcy serialu uczynili z niego kolejnego bohatera opowieści. Radio stanowi ramę dramaturgiczną „Znachora”, dzięki czemu powstaje nowa perspektywa, znana  wszystkim historii. Słuchacze będą mogli zagłębić się w zbudowany przez Dołęgę - Mostowicza świat, korzystając z własnej kreatywności. Teatr radiowy pozwala zbudować tę rzeczywistość na nowo, przeżywać go głębiej, skupić się wyłącznie na słuchaniu, by otworzyć się na nowe doświadczenie. 

- W Święta na pewno warto zrobić dwie rzeczy : zatrzymać się na chwilę i sprawić sobie przyjemność. Po to właśnie przygotowaliśmy Znachora w Jedynce - mówi Paulina Stolarek-Marat, dyrektorka- redaktorka naczelna Programu 1 Polskiego Radia. Chcielibyśmy, żeby nasi słuchacze mogli odpocząć przy radiu, uruchomić wyobraźnię i przeżyć dobre emocje. Cztery odcinki radiowego audioserialu w gwiazdorskiej obsadzie mogą towarzyszyć słuchaczom w świątecznych przygotowaniach i podróżach. Dzięki radiowemu teatrowi ta kultowa, znana wszystkim z wersji filmowych powieść, zyskuje nowe życie, życie audio, w Pierwszym Programie i w podcastach Polskiego Radia.

Obsada: 

WILCZUR / ZNACHOR  Michał Żurawski, DOBRANIECKI Artur Barciś, SEKRETARKA Katarzyna Anzorge, SŁUŻĄCA Barbara Zielińska, PIJAK Adam Ferency, ZŁODZIEJ Kamil Mularz, POSTERUNKOWY KANIA Krzysztof Satała, PROKOP Sławomir Pacek, ZONIA Magdalena Smalara, WASIL Arkadiusz Brykalski, PAWLICKI Grzegorz Falkowski, MICHALESIA Ewa Konstancja Bułhak, MARYSIA Michalina Łabacz, ZENON Krzysztof Szczepaniak, LESZEK Józef Pawłowski, SIERŻANT SOBEK Łukasz Borkowski, ELEONORA Danuta Stenka, SĘDZIA Włodzimierz Press, PROKURATOR Przemysław Bluszcz, KORCZYŃSKI Krzysztof Satała, NARRATORKA Krystyna Czubówna, SPIKERKA RADIOWA Krystyna Czubówna.

Twórcy i realizatorzy: 

scenariusz na podstawie powieści Tadeusza Dołęgi – Mostowicza:  Małgorzata Maciejewska 

reżyseria: Julia Mark; 

reżyseria  dźwięku: Andrzej Brzoska, Anna Balcewicz; 

muzyka: Mateusz Dębski; 

kierownictwo produkcji:  Beata Jankowska; 

asystentka reżyserki: Zuzanna Socha.

Julia Mark – nagradzana reżyserka teatralna, która zrealizowała ponad trzydzieści spektakli teatralnych, aktywna zawodowo w Polsce, w Niemczech i w Czechach. To doświadczona twórczyni radiowa, laureatka nagrody Don Kichota za najlepszy debiut, a także nagrody za najlepsze słuchowisko radiowe Festiwalu Sztuki Reżyserskiej Interpretacje. 

Małgorzata Maciejewska - dramatopisarka, laureatka konkursu „Dramatopisanie” oraz Nagrody Dramaturgicznej im. Tadeusza Różewicza za dramat „Feblik” (zrealizowany w Teatrze Narodowym w 2024 roku). Jej „Trylogia na smutne czasy” znalazła się w finale Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Jest felietonistką Notatnika Teatralnego. 

Mateusz Dębski - pianista i kompozytor, wykładowca warszawskiej Akademii Teatralnej.  Dębski współpracuje z wieloma warszawskimi teatrami, m. in. Ateneum, Capitol, Baj, Teatr Polski, Polonia, Collegium Nobillium. Na stałe współpracuje z Teatrem Polskiego Radia, realizując muzykę do wielu słuchowisk.

Audioserial dostępny będzie na polskieradio.pl i w serwisach streamingowych oraz na YouTube. 

informacja prasowa

Wydarzenia w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i jego oddziałach /16-21.12.2025/

 Oprowadzanie kuratorskie z tłumaczeniem na polski język migowy po nowej wystawie czasowej „Mikroświaty”, prezentującej najmniejsze prace ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, to pierwsza z propozycji weekendowych wydarzeń w Gmachu Głównym MNWr. Można również wybrać się na jeden z trzech wykładów. Justyna Chojnacka w cyklu „Jakie to amerykańskie!” opowie o Anselu Adamsie – twórcy ikonicznych fotografii krajobrazowych i jednym z najważniejszych orędowników ochrony amerykańskiej przyrody. Agata Stasińska w trakcie wykładu z cyklu „Kurs historii sztuki” omówi architekturę i rzeźbę gotycką. Z kolei wykład dr Beaty Lejman dotyczyć będzie trójki wybitnych malarzy – Rubensa, Rembrandta i Willmanna.

Mikroświaty, fot. A. Podstawka

Muzeum Etnograficzne zaprasza na warsztaty rodzinne, w trakcie których będzie można wykonać świąteczne ozdoby z wiórów.

W Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej zaplanowano wydarzenia towarzyszące Ogólnopolskiemu Przeglądowi Sztuki Książki. II Wrocławskiemu Triennale, wśród nich: wykład dra Jakuba Łubockiego o miejscu książki artystycznej w sztuce wydawniczej, oprowadzanie kuratorskie, comiesięczne spotkanie dla seniorów oraz warsztaty integracyjne– z audiodeskrypcją i z tłumaczeniem na polski język migowy.

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

20.12, g. 12:00

Śladami Ansela Adamsa: parki narodowe w USA. Wykład Justyny Chojnackiej w ramach cyklu „Jakie to amerykańskie!”

Pierwsze zdjęcia Ansel Adams (1902–1984) wykonał w Yosemite National Park w Kalifornii w 1916 aparatem Kodak „Brownie”, który otrzymał od ojca. To wydarzenie zapoczątkowało drogę artysty jako twórcy ikonicznych fotografii krajobrazowych i jednego z najważniejszych orędowników ochrony amerykańskiej przyrody.

W 1927 roku powstało jego pierwsze portfolio, zawierające słynny Monolit, Half Dome z parku Yosemite. W kolejnych latach Adams utrwalił na negatywach jedne z najpiękniejszych i najbardziej zróżnicowanych parków narodowych USA, wśród nich m.in.: Yellowstone, Grand Canyon, Grand Teton, Glacier, Rocky Mountain, Zion, Mesa Verde, Carlsbad Caverns, Death Valley i Crater Lake w Oregonie.

Wyruszymy śladami Adamsa, przyglądając się miejscom, które fotografował – ich wyjątkowej topografii oraz przyrodniczemu bogactwu i różnorodności. Omówimy także, w jaki sposób można je odkrywać i doświadczać osobiście, dzięki czemu całość stanie się jednocześnie praktycznym przewodnikiem po wymienionych parkach narodowych USA.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

20.12, g. 13:00

„Mikroświaty. Obrazy w małych formatach ze zbiorów MNWr” – oprowadzanie kuratorskie [PJM]. Prowadzenie: Anna Jezierska, Małgorzata Macura, tłumaczenie na polski język migowy: Elżbieta Resler

Niewielki format – to cecha, która łączy wszystkie obrazy pokazywane na wystawie „Mikroświaty…” – żaden nie przekracza wymiarów 40 × 40 cm! Zazwyczaj ukryte przed okiem widzów, w większości przechowywane są w magazynach ze względu na swoiste „niedopasowanie” do koncepcji galerii wystaw stałych. Jednocześnie wiele z tych dzieł prezentuje doskonały poziom artystyczny oraz zaskakuje rozbudowaną, a nawet monumentalną kompozycją zamkniętą w niewielkim formacie.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Zapisy: edukacja@mnwr.pl lub 71 372 51 48

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

21.12, g. 11:00

Architektura i rzeźba gotycka – w pogoni za światłem. Wykład Agaty Stasińskiej w ramach cyklu „Kurs historii sztuki”

Grube i przysadziste mury, a może strzeliste wieże i wielkie witrażowe okna… ale, czy tylko? Wykład będzie okazją do przyjrzenia się różnym obliczom średniowiecznej architektury, poznanie jej najważniejszych cech oraz pokrótce prześledzenia towarzyszącym rozwojowi zmianom. Omawiane budowle staną się również tłem dla historii rzeźby – zaprezentowane zostaną bowiem wybitne przykłady średniowiecznej rzeźby kamiennej integralnie związane z architekturą, jak też dzieła snycerskie stanowiące jej nierzadko niezwykle bogate wyposażenie.

Bilety w cenie 15 zł

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

21.12, g. 15:00

Rubens – Rembrandt – Willmann. Wykład dr Beaty Lejman na pożegnanie wystawy „Rubens na Śląsku” oraz w szóstą rocznicę wernisażu „Willmann. Opus magnum”

Sława i powodzenie Rubensa skłoniły wielu artystów do naśladowania jego metod pracy i organizacji warsztatu. W ślady mistrza z Antwerpii poszedł w Amsterdamie Rembrandt van Rijn, a na Śląsk przeniósł te wzory Michael Willmann. Na czym polegała ta znakomita, nośna recepta na sukces w zawodzie malarza?

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Ozdoby z wiórów, fot. B. Caturian

Muzeum Etnograficzne

21.12, g. 12:00

Przedświąteczna tajemnica – ozdoby z wiórów. Warsztaty rodzinne dla dzieci w wieku 6–12 lat w ramach cyklu „Etno w południe”, prowadzenie: Barbara Caturian

Zapraszamy dzieci na chwilę wytchnienia w przedświątecznym zgiełku! Wspólnie zanurzymy się w ciszy, pozwolimy wyobraźni popłynąć i stworzymy wyjątkowe choinkowe ozdoby z drewnianych wiórów – delikatne, lekkie i pełne uroku. Warsztaty to idealny czas, by na moment zatrzymać się i poczuć magię grudniowego wyciszenia. Każde dziecko zabierze ze sobą własnoręcznie wykonany drobiazg, który wprowadzi w dom odrobinę świątecznej atmosfery.

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja@muzeumetnograficzne.pl lub 71 344 33 13

Miejsce: Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

16.12, g. 14:00

Narracje bez słów. Integracyjne warsztaty z audiodeskrypcją w ramach cyklu „Dotknij Muzeum”, prowadzenie: Kinga Łaska

Z pewnością będą to wyjątkowe zajęcia, podczas których odkrywać będziemy książkę artystyczną jako przestrzeń do opowiadania historii poprzez dotyk. Uczestnicy warsztatów poznają różnorodne faktury, materiały i kształty, a następnie wykorzystają je do stworzenia własnych dotykowych „stron”, które można czytać palcami – bez użycia słów i obrazów.

Bilety w cenie 20 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

19.12, g. 11:00

Przystanek: Pawilon. Przedpołudniowe warsztaty dla seniorów, prowadzenie: Justyna Oleksy

Leporello, kodeks, zwój. Żywe rośliny, interaktywne instalacje, kartki z kalendarza. Ile mieści się w formule książki? Grudniowe warsztaty będą wyjątkowe. Zapraszamy Uczestniczki i Uczestników, by przynieśli ze sobą książkę. Książkę ważną, ulubioną, wielokrotnie przeczytaną lub przeciwnie – przeczytaną raz i noszoną w pamięci jak skarb. A może taką, której forma graficzna wyjątkowo przyciąga? A może taką, z którą wiąże się ważne wspomnienie? Wyposażeni w istotne dla nas publikacje wejdziemy na wystawę Ogólnopolskiego Przeglądu Sztuki Książki. II Wrocławskiego Triennale, która niezwykłymi artystycznymi publikacjami wypełnia dziedziniec Pawilonu Czterech Kopuł. Przyglądając się pracom, podejmiemy dyskusję o formach książki i o tym, jak wypełniają one przestrzeń i naszą wyobraźnię.

Bilety w cenie 15 zł, z Wrocławską Kartą Seniora – 3 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

20.12, g. 12:00

Miejsce książki artystycznej w sztuce wydawniczej. Wykład dr. Jakuba M. Łubockiego w ramach wydarzeń towarzyszących wystawie Ogólnopolskiego Przeglądu Sztuki Książki. II Wrocławskiego Triennale

Wciąż otwarte pozostaje pytanie o granice między „tylko” pięknie wydaną książką tradycyjną (sztuką książki, art of the book) a książką jako wypowiedzią artystyczną, czyli książką artystyczną (sztuką książkową, book art). Pojęcie sztuki wydawniczej, mimo upływu półwiecza od jego powstania, także nadal toruje sobie drogę do pełnego obywatelstwa w nauce o sztuce (historii sztuki) i nauce o książce (księgoznawstwie). Dlatego z pomocą muzealiów ze zbiorów Działu Sztuki Wydawniczej Muzeum Narodowego we Wrocławiu w trakcie wykładu spróbujemy ustalić, czym są te rodzaje sztuki, a następnie stworzyć inwentarz podobieństw, by móc spisać protokół ewentualnych rozbieżności.

Wstęp wolny

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

Ogólnopolski Przegląd Sztuki Książki, fot. A. Podstawka

20.12, g. 13:00

Ogólnopolski Przegląd Sztuki Książki. II Wrocławskie Triennale – oprowadzanie kuratorskie. Prowadzenie: dr hab. Magdalena Wosik, prof. ASP (ASPWr), dr Jakub M. Łubocki (MNWr)

O tym, czym może być książka i jak różne formy przybiera, przekonają się widzowie wystawy, na którą złożyły się najnowsze realizacje polskich twórców książek artystycznych, uczestników II Wrocławskiego Triennale. Obok tradycyjnych kodeksów, harmonijek i zwojów, zwiedzający obejrzą np. książkę-budowlę, „rękopis” wyszyty nićmi, a nawet przestrzenny ogród zen… Przez cały czas trwania ekspozycji widzowie mogą oddawać głosy na ich zdaniem najlepsze prace, laureat nagrody publiczności ogłoszony zostanie 17 lutego 2026 r.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

20.12, g. 13:00

Niewyczerpane [PJM]. Integracyjne warsztaty sensoryczne w ramach cyklu „Ramię w ramię” z audiodeskrypcją oraz tłumaczeniem na polski język migowy. Prowadzenie: Kinga Łaska, tłumaczenie PJM: Agata Mazieńczuk

Twórcze spotkanie będzie okazją do samodzielnie wykonania autorskich arkuszy, które mogą stać się początkiem książki artystycznej, ilustracji, listu lub małego dzieła sztuki. Uczestnicy warsztatów spróbują różnych technik zdobienia: barwienia, zatapiania roślin czy drobnych elementów strukturalnych, które nadadzą papierowi wyjątkowy charakter. To doskonała okazja, by doświadczyć, jak z pozornie prostych składników powstaje coś absolutnie unikatowego. Spotkanie dostępny dla każdego – nie wymaga wcześniejszego doświadczenia, wystarczy chęć eksperymentowania, odrobina cierpliwości i otwartość na proces, który łączy tradycję z artystyczną swobodą. Każdy uczestnik będzie mógł zabrać do domu własnoręcznie wykonane arkusze – gotowe do dalszych twórczych działań lub jako samodzielne piękne obiekty.

Bilety w cenie 20 zł, bilet specjalny 3 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

20.12, g. 16:00

Pomiędzy ostrą kreską, cienką linią i płynącą farbą. Spotkanie w formule autorskiego oprowadzania po wystawie „Waldemar Cwenarski. Czułość. Powroty i poszukiwania”, prowadzenie: Barbara Przerwa

Obrazy Cwenarskiego mają niesamowitą fakturę, przestrzenną, chropowatą, pulsującą życiem. Artysta pracował pełnymi rozmachu ruchami pędzla, czasami nakładał też farbę dłońmi i pozwalał jej spływać w dowolnym kierunku, czasami pocierał po papierze prawie już suchym pędzlem, tworząc ślady malarskie pełne emocji. Przyjrzymy się także, jak nakładali farbę Witold Wojtkiewicz, Tadeusz Makowski, Marek Oberlander, Jan Lebenstein, Anka Mierzejewska czy Hubert Bujak. Zapraszamy do podziwiania faktury obrazów, przenikających się plam barwnych, ostrych kresek i płynnych linii, gestu malarskiego pełnego ekspresji.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

informacja prasowa

Trzy rzeźby Jaroslava Vonki ponownie we Wrocławiu

Do Wrocławia powracają ze Stanów Zjednoczonych trzy rzeźby Jaroslava Vonki! Jedna nich – Klęczący mężczyzna z lunetą – pochodzi z budynku poczty przy ul. Krasińskiego, skąd została skradziona po 1945 r. Pojawiła się na aukcji w Nowym Jorku we wrześniu 2025 r. i dzięki działaniom restytucyjnym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego została odzyskana. Dwie pozostałe figurki oferowane na tej samej aukcji i pochodzące z prywatnej kolekcji zostały zakupione przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Pozyskane figurki i te, które już wcześniej znajdowały się w naszych zbiorach można oglądać od dziś na wystawie „Sztuka śląska XVI-XIX w.” (ostatnia sala). W soboty można je obejrzeć bezpłatnie.

Jaroslav Vonka, Klęczący mężczyzna z lunetą, MNWr.

Figura klęczącego mężczyzny z lunetą trafiła za Ocean Atlantycki z niemieckiej aukcji internetowej jako dzieło anonimowe i określone mianem „vintage” z lat 20. XX w. 

„Gdy zobaczyłem tę ofertę, od razu skojarzyłem ją z dekoracją krat budynku pocztowego przy dzisiejszej ul. Z. Krasińskiego we Wrocławiu” – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. „To jedyny przedwojenny gmach, który realizował sen wrocławian o wieżowcach wzorowanych na chicagowskich drapaczach chmur. Swego czasu był on drugim pod względem wysokości (43 m) budynkiem na wschód od Berlina, ustępujący pierwszeństwa tylko warszawskiej siedzibie PAST-y. Wybudowany w latach 1926–1929 stał się sztandarowym przykładem architektury ceglanego ekspresjonizmu. 

Jarosłav Vonka wykonał ok. 1929 r. wszystkie kraty do tego budynku oraz ich dekoracje. Kraty klatki schodowej ozdobione zostały – od kilkudziesięciu lat już nieobecnym w tym miejscu – zespołem 22 pełnoplastycznych figur prezentujących różne indywidualności i typy ludzkie. Oferowana do sprzedaży w USA rzeźba pochodziła właśnie z tego zespołu. Została ona skradziona po 1945 r. Zaświadczają o tym ślady montowania figury w pocztowej kracie.

Rzeźba klęczącego mężczyzny z lunetą mimo swoich niepozornych rozmiarów jest dziełem wysokiej klasy, świadczącym o niezwykłej sprawności technicznej i wyczuciu formy przez Jaroslava Vonkę, a także jego pełnej świadomości ówczesnych trendów stylistycznych. Przebija w niej ogromna wrażliwość artysty i zdolność uważnej obserwacji życia, od bardzo prozaicznych jego aspektów (przedstawionych z dystansem i humorem) po zagadnienia metafizyczne. 

Jaroslav Vonka, Mężczyzna z gałązką, MNWr

Z kolei dwa pozostałe nabytki Muzeum Narodowego we Wrocławiu – figury mężczyzn z prosięciem (ok. 1929 r.) oraz z gałązką (ok. 1925 r.) , wspaniałe rzeźby odlane z brązu autorstwa Jaroslava Vonki – wiążą się z wybitnymi osobistościami naukowymi związanymi z Wrocławiem. Są pamiątką po przyjaźni pomiędzy Vonką a Heinrichem baronem Rausch von Traubenberg (1880–1944), wybitnym fizykiem eksperymentalnym.

Znajomość fizyka z najwybitniejszymi naukowcami tamtych czasów, m.in. z wrocławianinem i przyszłym laureatem nagrody Nobla prof. Maxem Bornem ocaliła jego rodzinę. 

Rausch von Traubenberg we wrześniu 1920 r. poślubił Marie Hilde (1889–1964), która była Żydówką. To sprawiło, że w 1937 r., w wieku niepełna 56 lat, został przez nazistów przedwcześnie przeniesiony na emeryturę i zmuszony do przeprowadzki do Berlina-Charlottenburga. Świadomość nieuchronnie zbliżającej się wojny i coraz większa skala represji wobec Żydów sprawiły, że Rausch von Traubenberg oraz jego żona zdecydowali się na to, aby ich nastoletnie córki – Dorothea Antonia Julia (1921–2007) i Helena Maria Elisabeth (1924–1999) – opuściły w 1939 r. Niemcy w ramach akcji ratunkowej zwanej transportem dzieci. Dziewczynki wyjechały do Szkocji, gdzie pod swój dach przyjęli je prof. Max Berg i jego żona Helena. One zaś zabrały ze sobą z Berlina dwie rzeźby Jaroslava Vonki, które najprawdopodobniej podarował ich rodzinie sam artysta.

Jedna z córek – Dorothea Antonia Julia w 1943 r. wyszła za mąż za absolwenta wrocławskiego gimnazjum św. Jana i uniwersytetu w Cambridge matematyka Wolfganga Fuchsa (1915–1997). Razem z nim w 1948 r. przeprowadziła się do Stanów Zjednoczonych, gdzie zabrała ze sobą figury Vonki. Dopiero ich córka – a wnuczka Heinricha barona Rauscha von Traubenberg – zdecydowała się w 2025 r. na sprzedaż tych dwóch rzeźb. 

Jaroslav Vonka, Mężczyzna z prosięciem, MNWr.

„Nie mieliśmy najmniejszych wątpliwości przy podejmowaniu decyzji, że te rzeźby powinny wrócić do Wrocławia – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Ich bezpośredni związek z tak wieloma ważnymi osobami dla tego miasta nie pozwalał na cokolwiek innego”. 

Jedna z tych rzeźb – Mężczyzna z prosięciem – to kolejny egzemplarz figury, która zdobiła jedną z krat budynku pocztowego przy dzisiejszej ul. Z. Krasińskiego we Wrocławiu. Vonka świadom jej walorów plastycznych dokonał jej multiplikacji i zdecydował o ponownym jej odlewie w brązie. 

Z kolei Mężczyzna z gałązką to jedna z rzeźb, która pierwotnie zdobiła zaprojektowany przez Vonkę ok. 1925 r. żyrandol sali sesyjnej Nowego Ratusza we Wrocławiu. Również i ta rzeźba – ulubiona przez Vonkę – została wykonana w kilku egzemplarzach. Dzisiaj znane są jej trzy wersje – ta pozyskana obecnie przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu, rzeźba z Muzeum Miedzi w Legnicy i ta, która od 2024 r. znajduje się w posiadaniu Muzeum Miejskiego Wrocławia (egzemplarz z oryginalnego żyrandola). 

Dzieła Vonki znajdują się w czterech muzeach polskich – dziewięć rzeźb w kolekcji Muzeum Miedzi w Legnicy, w Muzeum Miejskim we Wrocławiu (trzy rzeźby i wielki ich wybór w Ratuszu), sześć dzieł w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz krata z Piwnicy Świdnickiej będąca własnością Muzeum Narodowego w Warszawie.  

Obchodzona w tym roku 150. rocznica urodzin Jaroslava Vonki, który na świat przyszedł 29 marca 1875 r. w czeskich Hořicach, ale na stałe wpisał się w krajobraz kulturowy i artystyczny przedwojennego Wrocławia, jest szczególnym wydarzeniem. Cieszymy się, że okazji tej rocznicy odzyskaliśmy kolejny fragment „dawnego” Wrocławia.

Więcej na temat pozyskanych rzeźb w tekście Piotra Oszczanowskiego „Odzyskane i pozyskane. Nowe dzieła Jaroslava Vonki w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu” na stronie internetowej MNWr.

informacja prasowa

Baroque Revisited Better Together - koncert NFM Leopoldinum w Narodowym Forum Muzyki /zapowiedź/

13 grudnia o 18.00 w ramach serii koncertów NFM Orkiestry Leopoldinum usłyszymy kolejny "Better together", którego cechą jest współpraca szczególnego rodzaju – w jej ramach muzycy sięgają po utwory na orkiestrę i kilku solistów, a więc koncerty, które można nazwać „wielokrotnymi”. Podczas grudniowego wydarzenia solistami będą muzycy samej orkiestry: skrzypkowie Karolina Podorska, Magdalena Ziarkowska-Kołacka, Agata Kasperska i Christian Danowicz oraz altowiolista Michał Micker 

Podczas koncertu zostaniemy poprowadzeni przez najważniejsze ośrodki muzyczne epoki baroku. Choć Antonio Vivaldi uznawany jest za weneckiego mistrza koncertu solowego, tworzył również w innych odmianach tego gatunku. Ze zbioru L’estro armonico op. 3 usłyszymy Koncert d-moll nr 11 oraz Koncert h-moll op. 10. W tym pierwszym przed orkiestrą stanie dwoje skrzypków i wiolonczelista, a w drugim liczba skrzypków wzrośnie aż do czterech! W programie nie mogło zabraknąć najsłynniejszego Koncertu z op. 6 Arcangela Corellego, zwanego „bożonarodzeniowym”. To klasyczne rzymskie concerto grosso powstało na dwoje skrzypiec, wiolonczelę oraz grupę orkiestrową zwaną ripieni. 

Koncert na altówkę Georga Philipa Telemanna pojawi się jako wyjątek, atrakcyjny nie tylko ze względu na swoje walory estetyczne, ale i na to, że stanowi najstarszy znany przykład koncertu na ten instrument. Za domknięcie niemieckiej części odpowiadał zaś będzie Johann Sebastian Bach. Z arcydzielnych Koncertów brandenburskich wrocławscy artyści wybrali trzeci i szósty, którym najbliżej do concerto grosso. Muzyka ta przypomina piękną orkiestrową materię, tkaną przez instrumenty wymieniające się solowymi wątkami tematycznymi. Wart uwagi jest fakt, że w drugim z prezentowanych koncertów Bach pozwolił sobie na zaskakujący krok: zrezygnował ze skrzypiec, oddając brzmieniowe pierwszeństwo altówkom i violom da gamba!

Program:

A. Vivaldi Koncert d-moll RV 565, op. 3 nr 11 ze zbioru L’estro armonico

G.Ph. Telemann Koncert na altówkę G-dur

J.S. Bach III Koncert brandenburski G-dur BWV 1048

***

J.S. Bach VI Koncert brandenburski B-dur BWV 1051

A. Corelli Concerto grosso g-moll op. 6 nr 8 „Fatto per la notte di Natale”

A. Vivaldi Koncert h-moll na czworo skrzypiec op. 3 nr 10, RV 580 ze zbioru L’estro armonico

Wykonawcy:

Alexander Sitkovetsky – skrzypce solo, kierownictwo artystyczne NFM Orkiestry Leopoldinum

Christian Danowicz, Karolina Podorska, Magdalena Ziarkowska-Kołacka, Agata Kasperska – skrzypce

Michał Micker – altówka

Marcin Misiak – wiolonczela

Aleksandra Rupocińska – klawesyn

NFM Orkiestra Leopoldinum

Czas trwania: 90 minut

Lokalizacja: NFM, Sala Czerwona

plac Wolności 1, 50-071 Wrocław

informacja prasowa. 

Misteria Paschalia 2026 – ogłaszamy program!

Nadchodząca 23. edycja Festiwalu Misteria Paschalia to 8 dni bliskich spotkań z muzyką renesansu i baroku. Pomiędzy 29 marca a 5 kwietnia 2026 roku w Krakowie zabrzmią dzieła Bacha, Händla, perły włoskiego i francuskiego dziedzictwa muzycznego, a także rzadko wykonywane, niezwykłe kompozycje z La Platy epoki kolonialnej (dzisiejsza Boliwia).

Festiwal Misteria Paschalia sprowadza do Krakowa cenionych artystów wykonujących muzykę dawną, specjalizujące się w wykonawstwie historycznym. Podczas najbliższej edycji wystąpią zespoły m.in. z Francji, Belgii, Włoch, Czech oraz Polski: Le Poème Harmonique, Le Concert de la Loge, Ensemble Alkymia, Vox Luminis, Collegium Vocale 1704 i Wrocławska Orkiestra Barokowa.

Bliżej muzyki dawnej – co przed nami?

Misteria Paschalia to zaproszenie do doświadczenia muzyki dawnych epok w jej naturalnym kontekście – zarówno w przestrzeniach sakralnych, jak i w najważniejszych krakowskich salach koncertowych. W programie znajdują się dzieła eksponujące ludzki aspekt misterium Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy, a jednocześnie pozwalające na refleksję nad sacrum, na czele z Pasją według św. Jana Johanna Sebastiana Bacha w Wielki Piątek i młodzieńczym oratorium La Resurrezione Georga Friedricha Händla, które zwieńczy festiwal w Niedzielę Wielkanocną.

„Misteria Paschalia 2026 to podróż z północy na południe, pozwalająca publiczności odkrywać i porównać stylistyki z tej samej epoki, a jednak tak od siebie różne: głębię, powagę i kunsztowny kontrapunkt repertuaru niemieckiego (Bach, Buxtehude) z blaskiem pełnej temperamentu muzyki z Ameryki Łacińskiej oraz dziełami kompozytorów z południa Europy. Jakąż podróż odbędziemy: od otwierającego festiwal Membra Jesu nostri Buxtehudego w kościele św. Katarzyny aż po boliwijską muzykę ku czci Najświętszej Marii Panny w sobotę w Kopalni Soli Wieliczka!”

Vincent Dumestre, dyrektor artystyczny festiwalu

String Days w Pałacu Potockich!

Program koncertów głównych pasma Grands Concerts zostanie uzupełniony przez String Days! – wystawę w przestrzeni Pałacu Potockich prezentującą cenne instrumenty smyczkowe z XVII i XVIII wieku, ich współczesne rekonstrukcje oraz odtworzone praformy instrumentów smyczkowych.

Bilety na Grands Concerts będą dostępne od 16 grudnia w aplikacji KBF: PLUS i 17 grudnia na stronie KBF: BILETY.

Więcej informacji o programie znajdziecie na stronie festiwalu.

Organizatorzy: Miasto Kraków i Krakowskie Biuro Festiwalowe

Zadanie publiczne jest finansowane ze środków Miasta Krakowa.

informacja prasowa

Księżycowa Salome /recenzja "Salome" w Operze Wrocławskiej/

Jedną z najbardziej znaczących inscenizacji tego sezonu artystycznego w Operze Wrocławskiej jest z pewnością "Salome" Richarda Straussa w reżyserii Mariusza Trelińskiego. Opera była z pewnością wyzwaniem dla wszystkich twórców tego spektaklu: dla solistów, orkiestry, realizatorów, a także dla... widzów. Rezultaty przerosły nasze wyobrażenia: "Salome" Richarda Straussa uwiodła nas bez reszty.

"Salome", Opera Wrocławska, fot Karpati & Zarewicz

Biblijna historia Jana Chrzciciela i Salome jako popularny motyw w literaturze i sztuce

Historię ścięcia głowy proroka Jana Chrzciciela na życzenie Salome, córki Herodiady, znamy z Nowego Testamentu. Wspominają o niej Ewangeliści: Mateusz i Marek. 

Otóż, kiedy obchodzono urodziny Heroda, tańczyła córka Herodiady wobec gości i spodobała się Herodowi. Zatem pod przysięgą obiecał jej dać wszystko, o cokolwiek poprosi. A ona przedtem już podmówiona przez swą matkę: «Daj mi - rzekła - tu na misie głowę Jana Chrzciciela!» Zasmucił się król. Lecz przez wzgląd na przysięgę i na współbiesiadników kazał jej dać. Posłał więc [kata] i kazał ściąć Jana w więzieniu. Przyniesiono głowę jego na misie i dano dziewczęciu, a ono zaniosło ją swojej matce. (Mt 14, 6-11).

W tej relacji postać dziewczyny przedstawiona została neutralnie, a ścięcie głowy Jana Chrzciciela zostaje dokonane de facto na życzenie Herodiady, prorok bowiem wypominał Herodowi to małżeństwo (Nie wolno ci mieć żony swego brata, Mk 6, 18 b). Dodajmy, że aby połączyć się z Herodem Antypasem, który był zarazem jej wujem, Herodiada odeszła od swego męża (również wuja) Heroda Filipa I, z którym miała córkę Salome. Wykorzystała jej zmysłową urodę dla zniewolenia Heroda i zmuszenia go do pozbycia się Jana Chrzciciela. 

Opowieść ta poruszyła wyobraźnię wielu artystów. Motyw uczty Heroda, tańca Salome, a przede wszystkim makabrycznego finału pojawiał się w historii europejskiego malarstwa przez wieki. Sięgali po nią najwięksi. Na obrazach Tycjana czy Caravaggia Salome nadal pozostaje niewinną istotą, narzędziem w rękach bezwzględnej matki. Ale z czasem to się zmienia. Przedstawienia Salome ewoluują – z niewinnej dziewczyny staje się postacią co najmniej dwuznaczną, świadomą swego ciała i erotycznego powabu femme fatale. Szczególnie w epoce modernizmu artyści z upodobaniem ukazywali kobiety – niszczycielki, kobiety – modliszki, kobiety – wampiry. 

Do najbardziej znanych literackich wersji opowieści o Salome należy dramat Oscara Wilde’ a, który ukazał się w 1894 roku w Anglii, z ilustracjami Aubrey`a Beardley’ a i przedstawiał judejską księżniczkę jako satanistyczny symbol rozkoszy. W jego interpretacji Jan nie jest ofiarą, ale kusicielem. W centrum dramatu znajduje się Salome, której urodę i okrucieństwo pisarz wręcz celebruje. Oscar Wilde napisał swój jednoaktowy dramat prozą po francusku, z myślą o wielkiej tragiczce Sarze Bernardt. W 1896 roku sztuka odniosła wielki sukces w Paryżu, ale w Anglii cenzura  – ze względów obyczajowych i religijnych  – do 1931 roku nie zezwalała na jej wystawienie. 

"Salome" Richarda Straussa – zmiana estetyki w muzyce

"Salome" zawładnęła także wyobraźnią Richarda Straussa, głównie za sprawą słynnego Maxa Reinhardta – reformatora teatru i autora wizjonerskich inscenizacji. To jego spektakl zafascynował go do tego stopnia, że skomponował nie tylko muzykę do tej sztuki, ale również napisał (w oparciu o tłumaczenie sztuki Wilde`a) własne libretto. Zapewne dostrzegł w tej historii wielki potencjał – możliwość przekazania w muzycznej formie skomplikowanych emocji, które stają udziałem postaci dramatu. To było prawdziwe wyzwanie – nie tylko móc odmienić estetykę muzyki, ale także ukryć w niej tajemnicze konteksty pomiędzy słowami i zdaniami. Mariusz Treliński mówi w jednym z wywiadów, że ekspresja tej muzyki robi równie silne wrażenie, jak historia, która jej towarzyszy. Mamy tu do czynienia w podwójnym szokiem – estetycznym i etycznym. Rzadko zdarza się, żeby muzyka w tak doskonały sposób opisywała stan wewnętrzny bohatera. (...) Jest jednocześnie konkretna, mięsista i uduchowiona.

Prapremiera opery Straussa miała miejsce 9 grudnia 1905 roku w Semperoper w Dreźnie. W następnym roku można ją było zobaczyć w mediolańskiej La Scali, a wkrótce potem – na wielu scenach Europy, także w Warszawie. Wcześniej, już 28 lutego 1906 roku zaprezentowano "Salome" w reżyserii Hugo Kirchnera i pod dyrekcją kapelmistrza Juliusa Prüwera, w Teatrze Miejskim w niemieckim wówczas Wrocławiu (Breslau). Pojawił się także sam kompozytor (początkowo sceptyczny wobec wersji scenicznej z pomniejszonym składem orkiestry), lecz ku jego zdumieniu aplauz publiczności był jeszcze bardziej gorący niż w Dreźnie. Po głośnej premierze Richard Strauss nie tylko wysoko ocenił grającą w mniejszym składzie orkiestrę, ale wyrazy wielkiego uznania skierował pod adresem wykonawczyni roli Salome, sopranistki Franchette Verhunk, która jako pierwsza nie tylko zaśpiewała, ale także zatańczyła słynny taniec siedmiu zasłon (w Dreźnie solistka odmówiła jego wykonania), czym porwała zgromadzoną w teatrze publiczność. Spektakl odniósł niekwestionowany wielki sukces! Chociaż więc recenzenci od początku krytykowali "Salome" z powodu obsceniczności tematu i atmosfery skandalu, która towarzyszyła inscenizacjom, to jednak opera cieszyła się niezmiennie wielkim zainteresowaniem widzów. Może właśnie dlatego 😊

Zdjęcie słoweńskiej sopranistki Fanchette Verhunk jako Salome w operze Richarda Straussa, wykonane w zakładzie fotograficznym Marie Müller przy Tauentzienstrasse (obecnie T. Kościuszki 32) ok. 1910 roku, źródło: Polska-org.pl

 

"Salome" Mariusza Trelińskiego

W marcu tego roku miałam okazję obejrzeć "Salome" w Teatro di Napoli w Neapolu, w adaptacji i reżyserii Luca De Fusco i był to spektakl pozbawiony głębszej myśli, wyrazistej, nośnej koncepcji – naturalistyczny i płaski jak Dolina Mazowiecka. Wyszłam z teatru zmęczona i zniesmaczona, toteż przyznam, że kolejna "Salome", tym razem w Operze Wrocławskiej, była dla mnie sporym wyzwaniem. Szczególnie, że reżyser mówił na konferencji prasowej o ponadczasowej wymowie tej opery, którą on z kolei przedstawiał jako opowieść o dysfunkcyjnej rodzinie. Po obejrzeniu "Domu dobrego" Wojtka Smarzowskiego mogłam mieć jednoznaczne konotacje. Poza tym to teraz taki modny temat... A jednak już próba medialna sprawiła, że moje obawy okazały się płonne. Okazało się bowiem, że Mariusz Treliński pokazuje świat o wiele bardziej złożony, nie jest nieznośnie dosłowny i pozostawia widzowi miejsce na wyobraźnię. Przedstawienie premierowe jako całość przeszło moje najśmielsze oczekiwania – było znakomite! 

Owa klarowna koncepcja "Salome" nie jest bynajmniej nowa – powstała ponad dziesięć lat temu, w 2014 roku, i zaprezentowana została w Pradze, a następnie w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w Warszawie. Po premierze w Czechach (spektakl powstał w koprodukcji z Teatrem Narodowym w Pradze) określono go "genialnym thrillerem psychologicznym". Brzmi to jak zachęta dla każdego widza, który lubi przeżyć w teatrze (filmie) dreszczyk emocji i sporo w tym racji. Przedstawienie daje się interpretować w pryzmacie psychologicznym czy raczej psychoanalitycznym, ale poprzestać na tym byłoby dużym uproszczeniem. Zamysł reżysera był wprawdzie taki, aby spojrzeć na tytułową bohaterkę nie jak na zimną i okrutną ze swej natury kobietę, lecz spróbować zrozumieć, jak to się stało, że stała się właśnie taka. Znakomita scenografia Borisa Kudlički, z którym Treliński współpracuje od lat, podobnie jak kostiumy Marka Adamskiego, choreografia Tomasza Jana Wygody, reżyseria świateł Bogumiła Palewicza, a także oprawa multimedialna Bartka Maciasa – tworzą bogatą wielowymiarową opowieść, pełną ukrytych znaczeń, niczym w malarstwie holenderskim XVII wieku. Niebagatelna jest również rola samej muzyki Straussa, która we Wrocławiu znalazła znakomitego, wrażliwego interpretatora w osobie dyrygenta młodego pokolenia:  Yaroslava Shemeta. 

SALOME Opera Wrocławska, fot Karpati & Zarewicz

Księżycowa Salome, odrealniony Johanaan

Wrocławski spektakl wieńczy odrealniony obraz przedstawiający tytułową bohaterkę, której sylwetka została niejako wpisana w okrągły kształt przypominający księżyc w pełni albo wielką bańkę, w której została uwięziona i przez którą daremnie usiłuje się przebić. Symbolizuje niemożność wydobycia się z przeżytych traum i swojej historii.  Księżyc i noc odgrywają w tym spektaklu rolę znaczącą, symboliczną. Księżyc jest symbolem  kobiecości, a urodę Salome porównuje zakochany w niej Narraboth do piękna księżycowego światła. Retrospekcje zaś, które również rozgrywają się nocą, przedstawiają w scenie tańca siedmiu zasłon seksualną przemoc i zbrodnię. Pomysł, aby pokazać w tańcu trudną przeszłość bohaterki, pozwala na wgląd w głęboko skrywane traumy i ich wpływ na jej postępowanie. Dzięki identycznym kostiumom (czarne sukienki, białe pensjonarskie podkolanówki i maski) postać głównej bohaterki zwielokrotnia się w pantomimicznych obrazach, niczym lustrzane odbicia. 

Równie interesująco przedstawiono postać Jochanaana: przede wszystkim jako napominający surowy głos (sumienia?), a zarazem czarną, prawie niewidoczną sylwetkę wysokiego ascetycznego mężczyzny, która tak pociąga Salome. W takim kontekście nie jest to wyłącznie fizyczne pożądanie, lecz tęsknota za miłością i niewinnością. Słowa wyznania, które Salome kieruje do niego, kojarzyły mi się z Pieśnią nad Pieśniami, gdzie Oblubienica również tęskni za Oblubieńcem, a ich dialog jest pełen zmysłowości. Jochanaan jednak nie odwzajemnia uczuć Salome, lecz nakazuje jej nawrócenie – radykalną przemianę życia. Dla niej jednak jest to równie niezrozumiałe, co niemożliwe, traktuje więc odpowiedź Jochannaana jako osobiste upokorzenie i odrzucenie. W świetle retrospekcji, w których bohaterka "fantazjuje" na temat obcięcia głowy mężczyźnie, który ją skrzywdził, jej żądanie od Heroda głowy proroka, wydaje się być psychologicznie uprawnione. W rezultacie dialog z głową Jochannana przypomina monolog szaleńca, a ostateczne zamknięcie w "bańce" – staje się logiczną konsekwencją popełnionego czynu. To trochę tak jak w ostatniej scenie "Psychozy" Alfreda Hitchcocka, kiedy główny bohater uśmiecha się, żeby zmylić policję, podczas gdy już tkwi mentalnie w ciele własnej nieżyjącej już matki. 

Tak poprowadzona przez Mariusza Trelińskiego narracja "Salome" rozgrywa się w czasach nam współczesnych, w mieszczańskim salonie, w którym istotną część przestrzeni wypełnia wielka lodówka (symbol konsumpcji), została zwizualizowana nie tylko przez Borisa Kudličkę, ale także zyskała na głębi i wieloznaczności dzięki projekcjom multimedialnym Bartka Maciasa i reżyserowi świateł Bogumiłowi Palewiczowi, albowiem światło i mrok (z przewagą tego drugiego) odgrywają w tej inscenizacji znaczącą rolę. 

Natalia Rubiś jako Salome, Opera Wrocławska, fot Karpati & Zarewicz

Mariusz Treliński stworzył i wyreżyserował konsekwentnie pełnowymiarowe postaci, a także (wespół z Tomaszem Koniecznym) zadbał o właściwą obsadę. W tytułowej roli – kluczowej i wymagającej – obsadził dwie młode artystki o dużym doświadczeniu scenicznym: Natalię Rubiś i Kingę Krajnik. W przedstawieniu premierowym mogłam zobaczyć tę pierwszą, której kariera wyraźnie nabrała tempa od premiery "Czarnej maski" Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, gdzie rola Benigny zelektryzowała publiczność. Artystka wystąpiła też w spektaklu Opery Krakowskiej: "Ariadna na Naxos" Richarda Straussa, w reżyserii Ido Ricklina, gdzie również stworzyła znakomitą, złożoną postać Na deskach Opery Wrocławskiej pokazała prawdziwą kreację! Postać Salome nie tylko wspaniale zaśpiewała, oddając złożone emocje granej przez siebie bohaterki, ale także okazała się utalentowaną aktorką, która w gestach, spojrzeniu, mowie ciała niezwykle wiarygodnie wykreowała tę skomplikowaną rolę. 

Michał Ciećka (Jochanaan), Opera Wrocławska, fot Karpati & Zarewicz

Interesującym zamysłem było także obsadzenie roli Jochanaana przez dwóch mężczyzn: Oleksandr Pushniak, dysponujący głębokim mocnym bas-barytonem, był głosem, zaś Michał Ciećka zagrał  postać proroka. W roli Heroda wystąpił austriacki tenor o niewielkiej posturze i wyglądzie poczciwca: Norbert Ernst. Rozmemłany, chodzący w gaciach i rozpiętym szlafroku, "śliniący się" do Salome mężczyzna to także trafna obsada, zło bowiem, jak wiadomo, często jest banalne... Barbara Bagińska (mezzosopran) jako Herodiada, z jej bujnym biustem, dominująca nad małym i drobnym Herodem, to pomysł na babsztyla, który swoją postawą, a zarazem potrzebą zachowania status quo, bez względu na dobro najbliższych – to także postać świetnie przez śpiewaczkę poprowadzona, zarówno wokalnie, jak i aktorsko. 

Chór Żydów kłócących się o to, czy Mesjasz już przyszedł, czy też nie, świetnie rozładowywał napięcie gęstniejące  pomiędzy trojgiem głównych bohaterów. Natomiast oniryczne sceny z tancerkami w retrospektywach wprowadzały nastrój grozy. 

Norbert Ernst (Herod) i Natalia Rubiś (Salome), Opera Wrocławska, fot Karpati & Zarewicz

Nie sposób pominąć współtworzącego spektakl operowy dyrygenta Yaroslava Shemeta, który walnie przyczynił się do jego sukcesu. To genialny artysta, który rozpoczął swoją edukację muzyczną w wieku trzech lat (!), a po ukończeniu szkoły muzycznej pierwszego stopnia, gdzie uczył się śpiewu, gry na fortepianie i klarnecie, kontynuował edukację w jednej z czterech ukraińskich szkół talentów przy Charkowskim Konserwatorium, w klasie dyrygentury chóralnej. W trakcie nauki został laureatem wielu międzynarodowych konkursów pianistycznych i wokalnych, m.in. w Mediolanie. Z wyróżnieniem ukończył dyrygenturę symfoniczną w Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu.  Występuje ze znaczącymi orkiestrami na całym świecie. W Operze Wrocławskiej zaprezentował muzykę Richarda Straussa znakomicie. W wywiadzie dla Opery Wrocławskiej, udzielonym przed premierą "Salome", powiedział znamienne słowa:

"Teraz otwierają się przede mną kolejne drzwi, których – moim zdaniem – nie da się dostatecznie otworzyć bez bagażu symfonicznego. (...) To wielkie i fascynujące wyzwanie".

Sądzę, że takim wyzwaniem była "Salome" dla wszystkich twórców tego spektaklu, dla solistów, orkiestry, a także dla... widzów. Rezultaty przerosły nasze wyobrażenia: opera Richarda Straussa uwiodła nas bez reszty.

Wydarzenia w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i jego oddziałach 9-14.12.2025

W nadchodzący weekend Muzeum Narodowe we Wrocławiu świętować będzie 150-lecie urodzin Jaroslava Vonki – artysty kutego żelaza i mistrza pracy w metalu. Z tej okazji Jacek Witecki przygotował okolicznościowy wykład, którym przypomni twórczość artysty i najnowsze odkrycia z nim związane. 

Wykład dot. Jaroslava Vonki, fot. A Podstawka

Michał Pieczka opowie o Marii Sibylli Merian, niemieckiej artystce i przyrodniczce, która połączyła naukową obserwację owadów z mistrzowskim malarstwem. Dr Jacek Witkowski przybliży słuchaczom zagadnienia sztuki romańskiej podczas wykładu z cyklu „Kurs historii sztuki”. Z kolei tematem wykładu dr Karoliny Rybickiej z cyklu „Mroczne oblicze Dolnego Śląska” będzie życie i praca katów (wyłącznie dla osób dorosłych). Jest też propozycja dla dzieci – gwiazdkowa podróż po muzeum dla dzieci 6–12 lat z Aleksandrą Tęgowską. Najmłodsi odkryją bożonarodzeniowe motywy w dziełach sztuki i stworzą własne ozdoby świąteczne.

Muzeum Etnograficzne zaprasza na oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Jan Giejson. Od nowa” oraz na warsztaty rodzinne z Różą Biczan, która zmieni uczestników w prawdziwych artystów, dekorujących gotowe pierniki kolorowym lukrem i tworzących na nich własne, niepowtarzalne wzory

W Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej odbędzie się spotkanie z Anką Mierzejewską – malarka, rysowniczka, autorka murali podzieli się swoimi wrażeniami z wystawy „Waldemar Cwenarski. Czułość. Powroty i poszukiwania”. Zaplanowano także oprowadzania po tej ekspozycji – kuratorskie Anny Chmielarz i w języku niemieckim, prowadzone przez Nicole Ullrich. Natomiast Agata Warszewska-Kołodziej przybliży zagadnienia konserwatorskie malarstwa Cwenarskiego, a w cyklu „Kurs historii sztuki. Klasycy nowoczesności” Adam Pacholak opowie o różnych obliczach abstrakcji. Dla publiczności o specjalnych potrzebach przygotowano warsztaty – z audiodeskrypcją oraz dostosowane do potrzeb osób w spektrum. Nie zabraknie też zajęć dla maluszków do 2 roku życia oraz trochę starszych w wieku 3–5 lat.

Muzeum Narodowe we Wrocławiu

13.12, g. 11:00

Gwiazdkowa podróż po muzeum. Warsztaty plastyczne Aleksandry Tęgowskiej dla dzieci w wieku 6–12 lat w ramach z cyklu „Z rodziną do muzeum”

Grudzień to idealny czas na świąteczną przygodę wśród aniołów, gwiazdek i… dzieł sztuki! Podczas wspólnego zwiedzania wystaw poznamy historie i tajemnice ukryte w muzealnych dziełach. Jak artyści przedstawiali narodziny Jezusa? Gdzie ukryli anioły, gwiazdy i pasterzy? Podczas świątecznego spaceru po muzeum razem odkryjemy bożonarodzeniowe motywy w dziełach sztuki, poznamy ich znaczenie i symbole. W części warsztatowej stworzymy własne świąteczne ozdoby i kartki bożonarodzeniowe.

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja@mnwr.pl lub 71 372 51 48

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

13.12, g. 15:00

Życie i praca katów. Wykład dr Karoliny Rybickiej w ramach cyklu „Mroczne oblicze Dolnego Śląska” (wyłącznie dla osób dorosłych)

Kat był jedyną osobą, która mogła odbierać życie w imię prawa. Jednak ta profesja zaliczana była do niegodnych, niehonorowych i nieczystych. Każdy kontakt z katem mógł prowadzić do utraty honoru, np. jeśli zasiadano z nim do jednego stołu. Z tego powodu kat oraz jego rodzina byli wyłączeni poza nawias społeczeństwa i tworzyli swego rodzaju kastę. Obok swoich typowych zadań kaci wykonywali także pracę hycla, pełnili funkcje chirurgów i weterynarzy, zakopywali samobójców, byli nadzorcami więzień oraz remontowali szubienice i pręgierze. Z uwagi na wykonywanie wielu różnych zadań byli dobrze sytuowaną grupą społeczną…

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

14.12, g. 11:00

Sztuka romańska – w kręgu Romy i Barbarii. Wykład dr. Jacka Witkowskiego w ramach cyklu „Kurs historii sztuki”

Słuchacze dowiedzą się, w jaki sposób i w ilu odmianach sztuka późno-antyczna Rzymu wkroczyła w realia estetyki ludów barbarzyńskich, tworzących kraje europejskie w epoce średniowiecza. Scharakteryzowana zostanie sztuka romańska i ukazana jej ewolucja od XI do połowy XIII wieku. Przedstawiając sztandarowe przykłady z dziedziny architektury, rzeźby i malarstwa w najważniejszych ośrodkach romanizmu w Italii, południowej Francji, Hiszpanii, Niemiec, prelegent ukaże ich wpływy na kształt sztuki w Europie środkowej i północnej sięgający połowy XIII wieku.

Bilety w cenie 15 zł

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

14.12, g. 13:00

Jaroslav Vonka w 150-lecie urodzin. Nowe fakty i odkrycia. Wykład Jacka Witeckiego

Vonka, artysta kutego żelaza, mistrz pracy w metalu, znający wszystkie tajemnice tego trudnego materiału i potrafiący uczynić go posłusznym, delikatnym tworzywem, które w ogniu pozwala się formować i przekształcać, oddając kowalowi duszę… Czy nazwa tego zawodu, kojarzonego z wymagającą siły fizyczną pracą, służącą utylitarnym potrzebom, rzeczywiście oddaje to, kim był ten drobny i szczupły mężczyzna o niewielkich dłoniach – ujmujących z taką samą wrażliwością ołówek, by na papierze tworzyć fantastyczne wizje kształtów żywych istot, roślin i ornamentów, jak i ciężki młot, by celnymi, wymierzonymi uderzeniami wydobywać z kęsów żelaza twory swej niezwykłej wyobraźni? 150. rocznica urodzin artysty jest świetną okazją, by przypomnieć jego twórczość oraz opowiedzieć o najnowszych okryciach.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

14.12, g. 15:00

Metamorfozy piękna. Maria Sibylla Merian i jej niezwykły, malarski świat owadów. Wykład Michała A. Pieczki w ramach cyklu „Ze sztuką przez świat”

Maria Sibylla Merian (1647–1717) była niemiecką artystką i przyrodniczką (pionierką entomologii), która połączyła naukową obserwację z mistrzowskim malarstwem. W pracach takich jak Metamorphosis insectorum Surinamensium (1705) uwieczniała cykle życia owadów, prezentując gąsienice i motyle w ich naturalnym środowisku wraz z roślinami, na których żerują. Ta pod każdym względem wyjątkowa kobieta oprócz talentów artystycznych posiadała wyjątkowy dar wnikliwej obserwacji przyrody – wykład będzie okazją do zapoznania się z jej pracami malarskimi ukazującymi piękno i różnorodność flory i fauny egzotycznych rejonów Ziemi.

Wstęp wolny

Miejsce: Muzeum Narodowe we Wrocławiu

Jan Giejson. Od nowa, fot. W. Rogowicz 

Muzeum Etnograficzne

13.12, g. 12:00

„Jan Giejson. Od nowa” – oprowadzanie kuratorskie. Prowadzenie: Emilia Jeziorowska

Jan Giejson to rzeźbiarz związany z Bardem, w którego twórczości dominują tematy religijne, głównie sceny biblijne i postaci świętych czy aniołów, często pojawiają się także sceny rodzajowe. Artysta jest laureatem konkursów i przeglądów, od wielu lat prowadzi autorską galerię, stanowiącą jeden z najbardziej charakterystycznych punktów na mapie miasta. Wystawa w Muzeum Etnograficznym prezentuje rzeźby artysty z kolekcji ME, a także najnowsze prace zrealizowane w ramach stypendium Województwa Dolnośląskiego.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Zapisy: edukacja@muzeumetnograficzne.pl lub 71 344 33 13

Miejsce: Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu

14.12, g. 12:00

Lukrem malowane. Warsztaty rodzinne dla dzieci w wieku 6–12 lat w ramach cyklu „Etno w południe” , prowadzenie: Róża Biczan

W trakcie spotkania dzieci poznają krótką historię pierników oraz sekretne składniki, które sprawiają, że pierniki są tak aromatyczne i wyjątkowe. Następnie zamieniają się w prawdziwych artystów, dekorując gotowe pierniki kolorowym lukrem i tworząc na nich własne, niepowtarzalne wzory. Warsztaty pozwalają łączyć tradycję, zabawę i kreatywność w wyjątkowej atmosferze muzeum, która sprzyja odkrywaniu piękna tradycji piernikarskich. Dla miłośników dekorowania!

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja@muzeumetnograficzne.pl lub 71 344 33 13

Miejsce: Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu

Waldemar Cwenarski, fot. W. Rogowicz

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

9.12, g. 14:00

Narracje bez słów. Integracyjne warsztaty z audiodeskrypcją w ramach cyklu „Dotknij Muzeum”, prowadzenie: Kinga Łaska

Z pewnością będą to wyjątkowe zajęcia, podczas których odkrywać będziemy książkę artystyczną jako przestrzeń do opowiadania historii poprzez dotyk. Uczestnicy warsztatów poznają różnorodne faktury, materiały i kształty, a następnie wykorzystają je do stworzenia własnych dotykowych „stron”, które można czytać palcami – bez użycia słów i obrazów.

Bilety w cenie 20 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

12.12, g. 16:00

O czwartej pod Kopułami. Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Waldemar Cwenarski. Czułość. Powroty i poszukiwania”, prowadzenie: Anna Chmielarz

A może by tak zacząć weekend od spotkania ze sztuką? Pawilon Czterech Kopuł zaprasza na oprowadzanie po wystawie poświęconej legendarnemu malarzowi i rysownikowi Waldemarowi Cwenarskiemu (1926–1953), zorganizowanej w 100. rocznicę urodzin artysty oraz 70. otwarcia Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Plastyki „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale (1955), gdzie prace artysty spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem. Twórczość Cwenarskiego zasługuje na najwyższe uznanie nie tylko jako przykład niezależnej sztuki powojennej, wyjątkowo przejmujący zapis dramatycznych czasów pokolenia naznaczonego piętnem II wojny światowej, ale również jako uniwersalna, pełna emocji opowieść o potrzebie bliskości, miłości, ochrony tego, co w życiu najcenniejsze.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

13.12, g. 12:00

Różne oblicza abstrakcji. Wykład Adama Pacholaka w ramach cyklu „Kurs historii sztuki. Klasycy nowoczesności”

Abstrakcja geometryczna, organiczna czy antymimetyczna? Czym różni się action painting od taszyzmu? W trakcie wykładu słuchaczki i słuchacze dowiedzą się, kto zapoczątkował abstrakcję oraz dlaczego estetyka kinetyczna jest tak ważna przy odbiorze tego rodzaju sztuki.

Bilety w cenie 15 zł

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

13.12, g. 14:00

Mój sen ukryty w przedmiotach. Integracyjne warsztaty rodzinne dostosowane do potrzeb osób w spektrum. Prowadzenie: Marta Bańkowska

Będzie to magiczna wyprawa do świata, w którym sen miesza się z rzeczywistością, a ciemność staje się miękkim płótnem dla wyobraźni. Na warsztatach stworzycie własne senne obrazy, pełne kształtów, tajemniczych sylwetek i delikatnych świateł. Razem odkryjemy, jak wykorzystać formy i materiały – tkaniny, papier, stare przedmioty – by tchnąć w nie nową historię. To okazja, by dać się ponieść fantazji, szukać ukrytych znaczeń i pokazać, że sen może być kolorowy, miękki i pełen zaskoczeń.

Bilety w cenie 3 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

13.12, g. 16:00

Cwenarski. Wątki, konteksty, nawiązania – Anka Mierzejewska. Spotkanie w formule wykładu w oparciu o dzieła prezentowane na wystawie „Waldemar Cwenarski. Czułość. Powroty i poszukiwania”

Zapraszamy na spotkanie z Anką Mierzejewską – wrocławską malarką, rysowniczką, autorką murali, ekspresjonistką. To wyjątkowa okazja, by posłuchać o ewolucji procesu tworzenia oraz spojrzeć na wystawę oczami artystki, którą zachwyca ekspresja, rozmach i wizja artystyczna Waldemara Cwenarskiego.

Wstęp z biletem na wystawę czasową

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

14.12, g. 11:00

Składana historia. Rodzinne warsztaty Mai Kwiecińskiej dla rodziców i dzieci w wieku do lat 2, wydarzenie w ramach cyklu #muzealniaki_pod_kopułą

Zabierzemy Maluszki do magicznego świata książki artystycznej! Zobaczymy książki bez tekstu, bez ilustracji oraz takie, których karty nie są z papieru. Wykonamy także wspólnie własne książki: składane, sensoryczne, odpowiadające o nas. Bez wątpienia artystyczne!

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

14.12, g. 11:00

„Waldemar Cwenarski. Zärtlichkeit. Rückkehr und Suche“ [DE]

Eine Führung in deutscher Sprache durch die Sonderausstellung „Waldemar Cwenarski. Zärtlichkeit. Rückkehr und Suche“, durchführung: Nicole Ullrich

Eine große Ausstellung, die dem legendären Maler und Zeichner Waldemar Cwenarski (1926–1953) gewidmet war, wurde anlässlich des 100. Geburtstags des Künstlers und des 70. Jahrestages der Eröffnung der Nationalen Ausstellung Junger Kunst im Arsenal in Warschau (1955) organisiert, wo Cwenarskis Werke mit großem Enthusiasmus aufgenommen wurden.

Eintritt mit einer Eintrittskarte für die Sonderausstellung.

14.12, g. 13:00

Uwaga! To książka. Rodzinne warsztaty Mai Kwiecińskiej dla rodziców i dzieci w wieku 3–5 lat w ramach cyklu „Sztuczki w Pawilonie”

Uwaga, uwaga, nadstawcie uszu! Będziemy oglądać leporella, kodeksy i zwoje – czyli po prostu niezwykle ciekawe książki, które są także dziełami sztuki. Sami również stworzycie własne książki artystyczne, składane leporella, które zabierzecie do domu i tam… dopiszecie dalszą część historii.

Bilety w cenie 10 zł

Zapisy: edukacja.pawilon@mnwr.pl lub 71 712 71 81

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

14.12, g. 16:00

Zagadnienia konserwatorskie malarstwa Waldemara Cwenarskiego. Wykład Agaty Warszewskiej-Kołodziej w ramach wydarzeń towarzyszących wystawie „Waldemar Cwenarski. Czułość. Powroty i poszukiwania”

Obrazy Cwenarskiego są niezwykłe nie tylko pod kątem artystycznym, ale mają również bardzo ciekawą budowę. Uczestnicy wykładu dowiedzieć się będą mogli, w jaki sposób artysta malował, jakich materiałów używał. Usłyszą ponadto, co działo się z obrazami na przestrzeni czasu, jaki był i jaki jest obecnie stan ich zachowania oraz jakie prace wykonali przy nich konserwatorzy Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Wstęp wolny

Miejsce: Pawilon Czterech Kopuł

informacja prasowa

Najpiękniejsza szopka betlejemska 2025 / nowa wystawa czasowa w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu

 W Muzeum Etnograficznym (Oddziale Muzeum Narodowego) we Wrocławiu od 6 grudnia można oglądać wystawę „Najpiękniejsza szopka betlejemska 2025”. Szopka zrobiona z drewnianej szachownicy, starego pianina czy artykułów pasmanteryjnych, szopka w dużej walizce i małej buteleczce, szopka w formie mozaiki, makramy i świecznika, to tylko niektóre z realizacji prezentowanych na pokonkursowej wystawie szopek betlejemskich w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu. Ich autorami są dzieci i młodzież z Dolnego Śląska, uczestniczki i uczestnicy XXXIII edycji Wojewódzkiego Konkursu Rzeźbiarskiego organizowanego przez Galerię Twórczości Plastycznej Młodych działającą w Młodzieżowym Domu Kultury Śródmieście we Wrocławiu.

Maja Wojtasik, Szkoła Podstawowa w Siedlcu, Mirków, fot. Magdalena Lorek

W Muzeum Etnograficznym prezentowane są szopki wykonane przez uczestników konkursu z wrocławskich i dolnośląskich szkół, placówek wychowawczych oraz domów kultury. Młodzi artyści jak co roku zmierzyli się z tematem przedstawienia miejsca Narodzenia Pańskiego, po raz kolejny udowadniając, że ich wyobraźnia i twórcza kreatywność nie mają granic.

„W tym roku wyjątkowo wiele szopek wykonanych jest z elementów dzianinowych. Chętnie sięgano po tkaniny, nici, sznurki oraz ich różnorodne faktury, urozmaicające prace plastyczne. Ponadto, jak zwykle, przeważają realizacje tradycyjne, urzekające prostotą kompozycji” – mówi Joanna Burda z Galerii Twórczości Młodych przy MDK Śródmieście.

Prezentowane szopki wykonane są w różnych technikach i z różnych materiałów. Większość stanowią surowce naturalne, takie jak drewno, kamienie, kasztany, żołędzie, ale też muszle, orzechy i suszone kwiaty. Nie brakuje szopek rzeźbionych w glinie, modelinie czy masie solnej. Niektóre prace zaskakują, jak np. szopka mozaika, futurystyczna szopka ze srebrnych materiałów recyclingowych czy zwiewna szopka w formie makramy.

Zuzanna Płonka i Franciszek Płonka, Szkoła Podstawowa, Żerniki Wrocławskie,
fot. Magdalena Lorek

„Wybór nagrodzonych szopek nie był prosty. Prace dzieci i młodzieży odznaczały się bardzo wysokim poziomem artystycznym, dlatego przyznano aż 7 nagród równorzędnych, 17 wyróżnień, 2 nagrody specjalne ufundowane przez organizatorów wystawy, 6 nagród dodatkowych od Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Nagrodę przyznał również Zespół Produkcji Wystaw MNWr. Tym samym doceniliśmy starania wielu uczestników” – dodaje Joanna Kurbiel z Muzeum Etnograficznego.

Na wystawie pokonkursowej można oglądać 111 prac plastycznych, wykonanych przez 145 autorów z 33 dolnośląskich szkół i pracowni plastycznych. 

W tym roku zwiedzający po raz kolejny będą mogli wybrać laureata nagrody publiczności dla najpiękniejszej szopki betlejemskiej 2025 spośród autorów prezentowanych prac. Więcej informacji i regulamin głosowania dostępne są na stronie mnwr.pl.

Wystawę „Najpiękniejsza szopka betlejemska” oglądać można do 18 stycznia 2026.

Oliver Krajcer, Katolicka Szkoła Podstawowa Caritas Archidiecezji Wrocławskiej, Kotowice, Święta Katarzyna, fot. M. Lorek

Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu: 

"Kolejny raz we wrocławskim Muzeum Etnograficznym zagoszczą wspaniałe szopki betlejemskie, tym piękniejsze, gdyż stworzone przez dzieci i młodzież. To ich wyobraźnia i pomysłowość sprawiają, że te dzieła ciągle nas zaskakują, cieszą i wzbudzają szczery podziw. Różnorodność formy i materiału to coś, do czego nas już przyzwyczaili uczestnicy organizowanego od wielu lat przez nasze muzeum oraz MDK Śródmieście konkursu, którego uczestnicy rekrutują się z wrocławskich i dolnośląskich szkół, placówek wychowawczych oraz domów kultury. Każda nowa odsłona tego konkursu jest dla nas zawsze pewną niespodzianką, a dla jury wskazanie jego zwycięzców nie lada wyzwaniem. Wszak wybrać szopkę najpiękniejszą z najpiękniejszych nie jest wcale łatwo. Jednak w tym roku ponownie to się udało. Gratuluję laureatom konkursu i szczerze dziękuję wszystkim jego uczestnikom".