Skarby epoki Piastów. Wystawa w 700. rocznicę koronacji Władysława Łokietka

Zamek Królewski na Wawelu zaprasza na wyjątkową wystawę "Skarby epoki Piastów". Wśród obiektów zobaczyć można m. in. wspaniałe kielichy z XIII i XIV w., relikwiarz św. Zygmunta z XIV w. czy krzyż z diademów pochodzący z XIII wieku. Ekspozycji towarzyszą liczne wydarzenia: wykłady, zwiedzanie z kuratorem. Wystawa potrwa do 19 kwietnia 2020 roku.

Wystawa upamiętnia siedemsetną rocznicę koronacji Władysława Łokietka dokonanej na Wawelu 20 stycznia 1320 roku. Wydarzenie to otwarło nową kartę w dziejach Polski. Zakończył się ostatecznie okres rozbicia dzielnicowego i urzeczywistniło się długo oczekiwane odrodzenie Królestwa. Wobec okoliczności politycznych, szczególnie czeskich pretensji do polskiego tronu, książę Władysław zmienił dotychczasową tradycję i wybrał na miejsce sakry królewskiej nie Gniezno, lecz Kraków. Od tego czasu kościołem koronacyjnym stała się katedra na Wawelu – miejsce kultu św. Stanisława; poza kilkoma wyjątkami większość polskich monarchów oraz ich małżonek przyjęło koronę w jej murach.

Relikwiarz św. Zygmunta, herma, Kraków (?) 1370, Płock, Muzeum Diecezjalne, fot. materiały
Zamku Królewskiego na Wawelu

Jak wiadomo ze źródeł, w XIII stuleciu w skarbcu wawelskiej świątyni przechowywano insygnia władzy królewskiej, wśród nich włócznię św. Maurycego, którą w roku 1000 otrzymał Bolesław Chrobry od cesarza Ottona III przy gnieźnieńskim grobie św. Wojciecha. Ta wyjątkowa relikwia zachowała się do dzisiaj i jest eksponowana na wystawie. Towarzyszy jej miecz zwany Szczerbcem, użyty podczas Łokietkowej koronacji. Sporządzone na tę okazję korona, berło i jabłko przepadły w późniejszych wiekach.

Szczerbiec, fot. Wikipedia

Rocznica pierwszej wawelskiej koronacji dała okazję do sprowadzenia i pokazania szerokiej publiczności wybitnych zabytków złotnictwa oraz klejnotów pochodzących z okresu panowania dynastii Piastów. Poza zbiorami Zamku Królewskiego na Wawelu i katedry krakowskiej zachowały się one w historycznych kościołach, głównie małopolskich, wielkopolskich, a także mazowieckich. Najstarsze z nich datowane są na wiek X, najpóźniejsze pochodzą z wieku XIV. Spośród dzieł najcenniejszych trzeba wymienić krzyż zestawiony z dwóch złotych koron z połowy XIII stulecia, należący do najwybitniejszych osiągnięć złotnictwa europejskiego, oraz zespół pamiątek po św. Kindze zachowanych w starosądeckim klasztorze klarysek.

Kielich, Kraków 1363, skarbiec Kolegiaty Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny,
fot. materiały Zamku Królewskiego na Wawelu

Prawdziwym wydarzeniem jest prezentacja w Krakowie najcenniejszych klejnotów tak zwanego skarbu ze Środy Śląskiej: wspaniałej złotej korony kobiecej ozdobionej orłami oraz zapony (Muzeum Narodowe w Wrocławiu). Najwyższy poziom artystyczny reprezentują fundacje Kazimierza Wielkiego, ostatniego Piasta na polskim tronie. Obok siebie znalazły się kielichy z Trzemeszna, Stopnicy i Kalisza oraz hermy (popiersia) św. Marii Magdaleny ze Stopnicy i św. Zygmunta z katedry w Płocku.

Oprawa Ewangeliarza Anastazji, warsztat nadmozański lub Polska, ok. 1170,
Warszawa Biblioteka Narodowa, fot. materiały Zamku Królewskiego na Wawelu

Wydarzenia towarzyszące

wykłady

godz. 17.00, Centrum Wystawowo-Konferencyjne, wstęp wolny
23 stycznia "Sztuka na dworze Kazimierza Wielkiego"
dr hab. Marek Walczak, prof. UJ (Instytut Historii Sztuki UJ)
25 lutego "Średniowieczne koronacje królewskie Piastów i Jagiellonów w katedrze wawelskiej"
prof. dr hab. Krzysztof Ożóg (Instytut Historii UJ)
31 marca "O koronach rozmaitych"
Dariusz Nowacki (Zamek Królewski na Wawelu)

Skrzyneczka z kości słoniowej, Paryż, ok. 1330-1350, skarbiec Katedry n Wawelu,
fot. materiały Zamku Królewskiego na Wawelu

zwiedzanie z kustoszem

godz. 13.00, obowiązuje rezerwacja*
26 stycznia, 16 lutego, 29 marca
spotkania dla rodzin z dziećmi
godz.10.30, czas trwania: ok. 2,5 godz.; obowiązuje rezerwacja*
opłaty: dziecko 10 zł, opiekun 5 zł
22 lutego "Zacznijmy od początku – Piastowie i koronacje"
dla dzieci 7-12 lat
część merytoryczna, warsztat i prowadzenie: Magdalena Gacek, Agnieszka Pytel
miejsce: sale wystawy czasowej, sale edukacyjne w bud. nr 7
7 marca "Na wagę złota"
dla dzieci 8-12 lat
część merytoryczna, warsztat i prowadzenie: Magdalena Gacek, Agnieszka Pytel
miejsce: sale wystawy czasowej, wybrane sale Skarbca Koronnego, sale edukacyjne w bud. nr 7
18 kwietnia Święci – patroni i patronki czasów panowania dynastii Piastów
dla dzieci 9–12 lat
opłaty: dziecko 5 zł, opiekun 5 zł
prowadzenie: Bożena Litewka i Robert Adamczak oraz studenci Instytucji Historii UJ z udziałem Zespołu Muzyki Dawnej Floripari, który zaprezentuje wybrane pieśni ze swojego programu Śpiewają Wieki czyli historia Polski pieśnią opowiedziana miejsce: sale wystawy czasowej, sale edukacyjne w budynku nr 7 , rezerwacja: zgłoszenia przyjmowane od poniedziałku poprzedzającego spotkanie, tel. 12 422-51-55 wew. 290, poniedziałek-piątek: 9.00-12.00, 14.00-15.00

informacja prasowa