Dzieła Mistrzów Renesansu w grafice od XV do XVIII wieku, ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu

Muzeum Architektury we Wrocławiu posiada w swoich zbiorach ponad 160 tysięcy prac, które stara się sukcesywnie prezentować. Przyszedł czas na kolejną odsłonę – przez niemal dwa miesiące będzie można oglądać fragment gromadzonej od ponad pół wieku kolekcji nowożytnych grafik o tematyce architektonicznej. Wystawa potrwa od 16 kwietnia do 9 czerwca 2019 roku, wernisaż: poniedziałek, 15 kwietnia 2019 roku, g. 18:00

Michał Anioł, przekrój Bazyliki św. Piotra
Muzeum Architektury we Wrocławiu

Na wystawie eksponujemy 56 miedziorytów i akwafort z naszej kolekcji, które powstały w XVI–XVIII wieku, m.in. na podstawie dzieł mistrzów włoskiego renesansu, a wykonane zostały przez znakomitych rysowników i rytowników, pracujących dla renomowanych wydawnictw. Zabiorą nas one w swego rodzaju podróż do renesansowego Rzymu, ale też do Mediolanu, Loreto i Vicenzy. Na wstępie prezentujemy cenne widoki dawnego Rzymu – panoramę miasta z końca XV wieku i plan z końca stulecia następnego – które, gdy im się przyjrzymy dokładniej, pozwolą dostrzec zmiany jakie na przestrzeni 100 lat dokonały się w mieście. Widoki rzymskich starożytności – również w formie starannych rysunkowych rekonstrukcji – tak pilnie przecież studiowanych przez wszystkich artystów renesansu przypomną, jak ważne było to źródło inspiracji dla ich twórczości. Mediolan i Loreto odwiedzimy za sprawą jednego z najwybitniejszych architektów dojrzałego renesansu – Donata Bramantego. Prawdziwą “perełką” na wystawie jest jedyna w zbiorach polskich rycina jego autorstwa, przedstawiająca prawdopodobnie projekt scenografii teatralnej, która powstała u schyłku mediolańskiego okresu działalności artysty.

Bramante, projekt budowli teatralnej, Muzeum Architektury we Wrocławiu

Niezwykle cenny jest też zespół grafik odnoszących się do projektów bazyliki św. Piotra w Rzymie (którą, po rozebraniu przez Bramantego z woli papieża Juliusza II, zaczęto wznosić od podstaw w 1505 r.): dwie ukazują niezrealizowany projekt Antonia da Sangallo Młodszego, odtworzony graficznie na podstawie drewnianego modelu, a trzy – projekty Michała Anioła, opracowane na podstawie oryginałów przez wybitnego rysownika i rytownika – Stefana Duperaca, który również utrwalił w technice miedziorytu łączonego z akwafortą projekt Michała Anioła na zabudowę Placu na Kapitolu. Inne miedzioryty przedstawiają kolejny, niezachowany w oryginale projekt Michała Anioła na ostatnie budowane za jego życia dzieło, bramę miejską Rzymu – Porta Pia oraz widoki pałacu Farnese, w którego projektowaniu ten wielki architekt też miał swój udział. Tę część wystawy kończy widok wnętrza pierwszego nowożytnego budynku teatralnego – Teatro Olimpico w Vicenzy, zaprojektowanego przez Andreę Palladia.

Pałac Farnese, Muzeum Architektury we Wrocławiu

Druga część wystawy przenosi widzów do renesansowej włoskiej willi – nowego typu rezydencji powiązanej z ogrodem, który narodził się w XV wieku w Italii, a w stuleciu następnym w wielkiej liczbie opanował także wzgórza Rzymu i jego okolice. Te zachwycające założenia pałacowo-ogrodowe były częstym tematem graficznych przedstawień. Na wystawie możemy obejrzeć plan i widok nimfeum w Villi Giulii – jednej z najważniejszych dla rozwoju nowożytnej architektury rezydencjonalnej (projektowanej przez zespół znakomitych architektów pod kierunkiem Giorgia Vasariego), XVI-wieczny miedzioryt przedstawiający Villę Medici, autorstwa znakomitego, wywodzącego się z Florencji rysownika i rytownika – Antonia Tempesty, XVII-wieczne akwaforty z wydanego w 1693 roku albumu Li Giardini di Roma z widokami wspomnianej Villi Medici, sąsiadującej z nią na Monte Pincio Villi Borghese i Villi Mattei położonej na Monte Celio.

Villa Medici, miedzioryt Antonia Tempesty/Muzeum Architektury we Wrocławiu

Miedzioryty z końca XVIII wieku, autorstwa Domenica Prontiego ukazują słynne renesansowe ogrody tarasowe – Orti Farnesiani na Palatynie i ogrody książąt Colonna na Kwirynale. Prawdziwym rarytasem jest niewielka rycina autorstwa Giacoma Lauro z albumu Antique Urbis Slendor wydanego w 1641 r., drobiazgowo opisująca jedno z najciekawszych założeń ogrodowych, Villę Lante w Bagnaia nieopodal Viterbo – perłę manieryzmu zaprojektowaną przez Jacopa Barozzi da Vignola.

Amor i Psyche, fresk Rafaela na sklepieniu ogrodowej loggii w Villi Farnesinie
Muzeum Architektury we Wrocławiu

Na zakończenie – prawdziwa uczta dla oczu: ryciny pochodzące z dwóch cykli graficznych, które powstały w oparciu o wspaniałe dekoracje malarskie autorstwa Rafaela i jego uczniów. Pierwszy to urzekająca historia miłości Amora i Psyche zilustrowana w formie fresków przez Rafaela na sklepieniu ogrodowej loggii w Villi Farnesinie, tu odtworzona po mistrzowsku w technice akwaforty przez Nicolasa Dorigny’ego. Drugi powstał w oparciu o wspaniałe ornamentalne, groteskowe dekoracje Loggii Rafaela w Pałacu Watykańskim. Autorami tych znakomitych graficznych interpretacji rafaelowskich fresków są wybitni rzymscy artyści działający w 2. połowie XVIII wieku: Pietro Camporese, Gaetano Savorelli i Giovanni Ottaviani.

Te piękne, eksponowane na wystawie ryciny, pozwalają nam z jednej strony podziwiać talent czy wręcz geniusz twórców renesansowej architektury, założeń ogrodowych i dekoracji malarskich, a z drugiej – doceniać kunszt tych artystów, którzy utrwalili ich dzieła w formie rysunków przeniesionych z wielką maestrią technikami graficznym na miedziane płyty, dzięki którym często też możemy zajrzeć do projektowej “kuchni” wielkich architektów renesansu.

prof. Olgierd Czerner, fot. Stefan Arczyński/skan książki "Mój wiek XX"

Wernisaż towarzyszy obchodom jubileuszu 90-lecia urodzin Profesora Olgierda Czernera.

Kuratorka: Beata Fekecz-Tomaszewska
Patronat Honorowy Prezydenta Wrocławia

informacja prasowa