Precjoza wrocławskich bractw strzeleckich - nowa wystawa czasowa

Jednemu z najciekawszych i najcenniejszych zespołów zabytków, jaki przechowywany był do II wojny światowej we wrocławskich zbiorach muzealnych, poświęcona jest ta wystawa. Po raz pierwszy pokazane zostaną zachowane dzieła z kolekcji złotniczej należącej do dawnych wrocławskich bractw strzeleckich. 

Puchar wrocławskiego Bractwa Strzeleckiego z Zwingeru
ufundowany przez mistrza krzyżowców z czerwoną gwiazdą: 
Johanna Heintza, Veit Koch, Wrocław, 1604,  Muzeum Narodowe we Warszawie

Przechowywane do II wojny światowej w zbiorach Śląskiego Muzeum Przemysłu Artystycznego i Starożytności precjoza wrocławskich konfraterni strzeleckich tworzyły jedną z największych zwartych kolekcji wrocławskiego muzealnictwa, mającą oprócz wartości artystycznej także ogromne znaczenie dla historii miasta. Ponad 300 zabytków, w większości wysokiej klasy dzieł jubilerskich i złotniczych powstałych w czasach renesansu, manieryzmu i baroku, było przedmiotem dumy dawnych wrocławskich muzealników.

Niestety, okrucieństwo ostatniej wojny nie ominęło także tego imponującego zbioru, z którego tu na miejscu we Wrocławiu do dziś nie zachowało się prawie nic.

„O wielkości strat, jakich doświadczył ten zbiór w ostatnich miesiącach wojny, świadczy niewielka liczba pochodzących z niego obiektów, które zachowały się do czasów obecnych w zbiorach muzealnych – mówi Jacek Witecki, współkurator wystawy. „To właśnie na ich podstawie możemy zyskać wyobrażenie o unikatowym charakterze całej kolekcji”.

Na wystawie pokazanych zostanie większość zachowanych dzieł. Zwiedzający zobaczą m.in. wieniec z 1685 r. autorstwa słynnego wrocławskiego złotnika Christiana Mentzla starszego, noszony na przedramieniu przez króla strzelców bractwa z Zwingeru, złocony puchar wykonany przez Veita Kocha z Wrocławia w 1604 r., a także słynny puchar ofiarowany przez cesarza Rudolfa II Habsburga w 1577 r.

Los cennych zawieszek, określanych też jako medaliony czy klejnoty, ufundowanych przez wrocławskich królów kurkowych, był nieznany aż do połowy lat 60. XX w., kiedy Muzeum Narodowe we Wrocławiu zakupiło do zbiorów pierwsze klejnoty od prywatnego oferenta. Okoliczności rozproszenia cennego zbioru nie zdołano niestety wyjaśnić. 

Puchar tzw. cesarski wrocławskiego Bractwa Strzeleckiego z Zwingeru, 
Hans Hocke, Wrocław, 1577 r., Muzeum Narodowe w Warszawie

Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu:

„Fascynujące, urokliwe, wyrafinowane – oto fragmenty najcenniejszej na świecie kolekcji dawnych wrocławskich bractw strzeleckich. Na takie miano w powszechnej opinii zasługiwały precjoza tutejszych strzelców – prezenty, jakie otrzymywali od hojnych protektorów i miejscowych darczyńców.

Srebrne i pozłacane puchary, kufle, kubki, patery, ozdoby stołu to spektakularne dary cesarza, margrabiego brandenburskiego, biskupów wrocławskich, marszałka wielkiego litewskiego i pruskiego następcy tronu. Z kolei liczne zawieszki to niewielkich rozmiarów wyroby fundowane przez zwycięzców zawodów strzeleckich. Arcydzieła dawnej sztuki złotniczej i jubilerskiej będące chlubą przedwojennego muzeum wrocławskiego. 

A wśród nich korona w formie wieńca kupieckiego bractwa strzeleckiego z Zwingeru strzelającego z kuszy. Niezwykła, bo bynajmniej nie zakładana na głowę przez triumfatora zawodów strzeleckich, ale noszona na … ramieniu. To jakże ‘nieoczywiste’ dzieło sztuki złotniczej wykonał w 1685 r. jeden z najwybitniejszy wrocławski złotników czasów nowożytnych – Christian Mentzel starszy. 

Kres tej jakże jednorodnej kolekcji pamiątek po wrocławskich bractwach strzeleckich położyła II wojna światowa. Rozproszone, rozkradzione, zagubione, utracone. Dzisiaj tylko pojedyncze zabytki – renesansowe, manierystyczne i barokowe – zaświadczają o randze tego zbioru. Te, które prezentujemy na wystawie przygotowanej przez Roberta Hesia i Jacka Witeckiego, są zatem wspomnieniem jednego z najwartościowszych fragmentów spuścizny artystycznej dawnego Wrocławia. Bezcennym”.

Wystawa jest efektem prac badawczych prowadzonych przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu, mających na celu opracowanie zabytkowej spuścizny wrocławskich organizacji strzeleckich. W tym roku ukaże się również poświęcona temu tematowi publikacja pod redakcją dr. hab. Piotra Oszczanowskiego.

Na wystawie pokazywane są dzieła ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Warszawie i Muzeum Miejskiego Wrocławia. 

informacja prasowa