piątek, 9 czerwca 2023

Marcin Józef Żebrowski –"Vesperae in Visitatione Beatae Mariae Virginis” z Fryderykiem 2023! /recenzja płyty/

Andrzejowi Kosendiakowi wraz z  Baroque Ensemble udało się nie tylko oczarować słuchaczy piękną muzyką, ale także dowieść, jak znakomitym kompozytorem był Marcin Józef Żebrowski. Nic zatem dziwnego, że płyta otrzymała Nagrodę Muzyczną "Fryderyk", a obecnie nominowana jest w kilku kategoriach do nagród OPUS KLASSIK 2023 - prestiżowych wyróżnień przyznawanych w dziedzinie muzyki poważnej przez niemieckie Verein zur Förderung der Klassischen Musik (Stowarzyszenie Krzewienia Muzyki Klasycznej). 

21 października 2022 roku miała swoją premierę druga monograficzna płyta poświęcona twórczości Marcina Józefa Żebrowskiego. był to kolejny krążek wydany w ramach cyklu prezentującego twórczość mistrzów polskiego baroku, nagrany przez znakomitych solistów oraz Chór NFM i Wrocławską Orkiestrę Barokową pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka. Koncert został nagrany 19 września 2018 r. w Sali Koncertowej Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Jana Paderewskiego podczas koncertu "Polski Barok" w ramach 56. Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego. Miałam szczęście wysłuchać tej pięknej muzyki na żywo podczas 53. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans. Na niezwykle piękny koncert "Duchowa stolica Polski", pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka, złożyły się kompozycje mało dziś znanego, a przecież wybitnego polskiego kompozytora XVIII wieku, Marcina Józefa Żebrowskiego. 

Na owej pierwszej płycie utrwalono Rorate coeli, Magnificat oraz Missa Pastorita. Wszystkie kompozycje mają charakter kantatowy - tekst liturgiczny został w nich podzielony na części, opracowane przez kompozytora jako samodzielne utwory, zróżnicowane pod względem nastroju, obsady wokalno-instrumentalnej, a także stylu. Płyta piękna i ze wszech miar zasługująca na uwagę i wielokrotne słuchanie. A jednak kiedy posłuchałam najnowszej, "Vesprae..." wydały mi się jeszcze piękniejsze. Wykonawcom - zarówno muzykom, jak i śpiewakom - udało się osiągnąć szczyty mistrzostwa. Nie dziwi zatem, że płyta otrzymała w tym roku prestiżową Nagrodę Muzyczną "Fryderyk". 

Marcin Józef Żebrowski - najświetniejszy kompozytor klasztoru na Jasnej Górze

Marcin Józef Żebrowski - śpiewak, skrzypek, kompozytor i nauczyciel muzyki. Wiadomości na jego temat są nader skąpe, wiadomo jednak, że kształcił się za granicą (o czym świadczy odnaleziony w Londynie autograf Concerto grosso), a zachowane dokumenty wskazują, że w latach 1748–1765 był zatrudniony w kapeli jasnogórskiej jako świecki muzyk i nauczyciel. Z ksiąg rachunkowych wynika ponadto, że jego pensja należała do najwyższych wśród muzyków kapeli, co świadczyłoby o dużym uznaniu, którym się najwidoczniej cieszył, a także o wszechstronnym wykorzystaniu jego umiejętności. Wiemy także, że wystąpił wraz z żoną, śpiewaczką Marią Elżbietą, na koncercie z okazji imienin króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, 8 maja 1768 roku w Warszawie. 

Marcin Józef Żebrowski był czołowym kompozytorem swoich czasów, przedstawicielem stylu galant w muzyce sakralnej, co jest najbardziej widoczne w ornamentyce jego linii melodycznych. Jednak w niektórych jego kompozycjach można zauważyć cechy typowe dla późnego baroku, takie jak użycie polifonii (w tym podwójnego kontrapunktu) czy techniki koncertującej. Nawiązywał ponadto do polskiego folkloru muzycznego, np. wykorzystując cechy krakowiaka lub cytując polskie pieśni religijne. 

W zbiorach Biblioteki Jasnogórskiej przechowywanych jest 31 jego utworów. Największa część jego dorobku znajduje się w archiwum oo. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie: trzydzieści wpisów pod dwudziestoma jeden sygnaturami. Ponadto fragmenty  znajdują się w zbiorach parafialnego zakładu muzycznego w Szalowej oraz zakładu muzycznego Ojców Dominikanów w Gidle.

Pod względem ilości zachowanych dzieł Żebrowski należy więc do najwybitniejszych znanych dziś kompozytorów polskich XVIII wieku. Dotyczy to nie tylko muzyki wokalno-instrumentalnej, ale także czysto instrumentalnej: jego Sonatae pro processione są niezwykle cenną częścią dziedzictwa polskiej muzyki instrumentalnej okresu przedklasycznego. Porównując twórczość Żebrowskiego z zachowanym dorobkiem innych kompozytorów współczesnych widać, że przewyższa on im w opanowaniu warsztatu kompozytorskiego, a przede wszystkim w pomysłowości i kreatywności w kształtowaniu linii melodycznej.

Marcin Józef Żebrowski - Vesprae  in Visitatione Beatae Mariae Virginis

Poza tytułowym "Vesprae...", będącym utworem procesyjnym skomponowanym na uroczyste wejście i wyjście procesji ku czci NMP z kościoła (utwór był prawdopodobnie wykonywany na Jasnej Górze podczas świąt maryjnych na rozpoczęcie i zakończenie nieszporów), na płycie został także utrwalony "Magnificat", antyfona "Salve Regina" oraz sequuentia "Mittit ad Virginem".

Utwory są przepięknie zagrane i zaśpiewane! Słuchałam tej płyty co najmniej siedem razy i ciągle mam niedosyt... Przeplatanie śpiewu gregoriańskiego z chorałami i śpiewem solowym stanowi rodzaj modlitewnej konstrukcji, w której śpiew wspólnoty inkrustują polifoniczne głosy, a w niektórych partiach - głosy solowe. W towarzyszącym głosowi instrumentarium dominują trąbki, oboje  i skrzypce, rzadziej viola da gamba czy czy pozytyw, ale tym bardziej pozostają w pamięci. Ich współbrzmienie jest znakomite, a momentami zachwycające. 

Dość wspomnieć Hymn AVE MARIS STELLA  (WITAJ GWIAZDO MORZA), który rozpoczyna pięknie brzmiąca trąbka, do której dołącza orkiestra i wspaniały bas solo (Tomáš Král) albo Quia respexit (Bo wejrzał na uniżenie Służebnicy swojej) z MAGNIFICAT , w którym czystemu, przejmującemu sopranowi Aldony Bartnik partnerują skrzypce i viola da gamba. Takich pięknych momentów jest na tej płycie znacznie więcej, jest ona bowiem całością doskonałą. Andrzejowi Kosendiakowi wraz z  Baroque Ensemble udało się nie tylko oczarować słuchaczy piękną muzyką, ale także dowieść, jak znakomitym kompozytorem był Marcin Józef Żebrowski. Nic zatem dziwnego, że płyta otrzymała Nagrodę Muzyczną "Fryderyk", a obecnie nominowana jest w kilku kategoriach do nagród OPUS KLASSIK 2023, prestiżowych wyróżnień przyznawanych w dziedzinie muzyki poważnej przez niemieckie Verein zur Förderung der Klassischen Musik (Stowarzyszenie Krzewienia Muzyki Klasycznej). 


Marcin Józef Żebrowski – Vesperae in Visitatione Beatae Mariae Virginis/Narodowe Forum Muzyki

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Aśki Borof (nie)codziennik /relacja z wystawy " "Aśka Borof. Powszednie misterium"/

Od 27 kwietnia we wrocławskim Muzeum Etnograficznym można oglądać absolutnie unikalną wystawę prac Aśki Borof – artystki, która opisuje świa...

Popularne posty