Wczasy. Krajobrazy wypoczynku – nowa wystawa w Muzeum Architektury we Wrocławiu

Muzeum Architektury we Wrocławiu zaprasza na nową, swojsko brzmiącą wystawę: "Wczasy. Krajobrazy wypoczynku".  To sentymentalna opowieść o ponad stuletniej historii polskiej architektury wypoczynkowej. Znalazły w niej swoje miejsce obiekty tak znane, jak choćby schroniska górskie nad Morskim Okiem czy w Dolinie Pięciu Stawów oraz kameralne, usytuowane z dala od popularnych kurortów domki hyttee.

Sanatorium Adama Gurewicza, 1906-26, projekt: nieznany,
rekonstrukcja:  Grupa5 Architekci, lokalizacja: Otwock,
fot. Jakub Certowicz

Na wystawie prezentowanych jest dwadzieścia jeden obiektów zrealizowanych w ciągu XX i pierwszych dwóch dekad XXI wieku. Różnią je style, skale i okoliczności powstania. Łączy je wiele więcej - wszystkie miały służyć wypoczynkowi, rekreacji, regeneracji sił i zdrowia. Wszystkie były wyjątkowe pod względem jakości architektonicznej i powstały w niezwykle pięknym otoczeniu. Część z nich nie przetrwała do naszych czasów lub zostały przebudowane tak, że w niczym nie przypominają dzieł oryginalnych. Prezentujemy je w formie modeli, które w lakonicznej formie oddają ich walory architektoniczne, i współczesnych fotografii, które przywołują ducha miejsca, nawet gdy czerpiąca z niego architektura przestała istnieć.

Domek „Brda”, od 1975 roku, projekt: Biuro projektowe ZSB Stolbud-Bydgoszcz,
fot. Jakub Certowicz

Człowiek ma prawo do wypoczynku – głoszą ustawy, konwencje i konstytucje. W ciągu ostatnich stu lat w całej Polsce (w poprzednich i obecnych granicach) powstały tysiące obiektów mających tę ideę wspierać. Schroniska górskie nad Morskim Okiem i w Dolinie Pięciu Stawów, uzdrowiskowa dzielnica Ustroń-Zawodzie, popularna Brda, Ośrodek Centralnego Zjednoczenia Spółdzielczości Pracy Harnaś, domy Baby Jagi, w Potoczku i Hyttee: to właśnie między innymi o nich – najciekawszych, zaskakujących, niestandardowych budynkach i zespołach wypoczynkowych – opowiada wystawa Wczasy. Krajobrazy wypoczynku, którą Muzeum Architektury we Wrocławiu prezentować będzie przez całe wakacje. 

Pływalnia solankowo-termalna, 1931-32, projekt: Romuald Gutt,
Aleksander Szniolis, Zygmunt Hellwig (projekt zieleni),
lokalizacja: Ciechocinek, fot. Jakub Certowicz

Architektura ośrodków wypoczynkowych, sanatoriów, domów wczasowych, górskich schronisk, wodnych stanic i urlopowych kurortów jest przykładem niezwykłej różnorodności stosowanych rozwiązań: od tradycji i form historyzujących po awangardę i niestandardowe podejście do projektowania wzajemnych relacji na linii człowiek – architektura – natura. Niezależnie od czasu, stylu i estetyki — łączy je więź z naturalnym krajobrazem.

Poszukująca coraz to nowych form, wraz z kolejnymi przełomami politycznymi i gospodarczymi — czerpiąc z tradycji regionalnej i historycznej, uzyskując harmonię z otoczeniem poprzez upodobnienie, czy operując kontrastem, abstrakcyjnymi kompozycjami brył, płaszczyzn i barw — architektura miała być odpowiedzią na zmieniającą się rzeczywistość i potrzeby społeczne. 

Ze względu na swoją specyfikę, często wymykała się ona normatywom ograniczającym swobodę twórczą, co umożliwiło powstawanie założeń oryginalnych i niepokornych wobec unifikacji.

Wystawa "Wczasy. Krajobrazy wypoczynku" (pod ang. tytułem Landscapes of Leisure) prezentowana była od 16 do 31 marca 2022 roku na EXPO 2020 w Dubaju. W ciągu zaledwie 14 dni obejrzało ją ponad 300 tysięcy zwiedzających. 

Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, 1949-56, 
projekt: Anna Gorska, Jan Olaf Chmielewski, Gerard Ciołek, Jędrzej Czarniak,
Jerzy Mokrzyński, lokalizacja: Tatrzański Park Narodowy, fot. Jakub Certowicz

Wczasy. Krajobrazy wypoczynku

23.06 – 01.10.2023

Organizatorzy: Muzeum Architektury we Wrocławiu i Instytut Adama Mickiewicza

Zespół kuratorski: Małgorzata Devosges-Cuber, Michał Duda, Adrian Krężlik, Joanna Majczyk, Daria Dorota Pikulska, Barbara Szczepańska

Architektura wystawy: Dominika Janicka

Fotografie: Jakub Certowicz

Makiety: Onimo – makiety architektoniczne

Instalacja dźwiękowa: Piotr Ceglarek, Jan Dybała, Zuzanna Waltoś (Biuro Dźwięku Katowice)

Identyfikacja wizualna: Marian Misiak, Kalina Soska

Produkcja: Wiktoria Litwinowicz 

informacja prasowa