"Spartakus", czyli walka o wolność w muzyce - koncert w Narodowym Forum Muzyki /zapowiedź/

 Pod batutą Jurka Dybała NFM Filharmonia Wrocławska wykona dzieła, których motywem przewodnim jest walka o wolność i godność. Zabrzmi także po raz pierwszy w Polsce utwór wybitnego kompozytora, w którym partie solowe zaprezentuje aż dwóch wybitnych trębaczy.

Sergei Nakariakov / fot. archiwum artysty

Koncert otworzy radosna uwertura do Fidelia, jedynej ukończonej przez Ludwiga van Beethovena opery, będącej manifestem przeciwko tyranii. Praca nad tym dziełem przysporzyła artyście wielu trudności, nie był on też zresztą do końca zadowolony z osiągniętego rezultatu. Wymowny jest też fakt, że kompozycja ta jest czwartym orkiestrowym wstępem do Fidelia, który napisał Beethoven. Opera ta – należąca do popularnego w osiemnastym stuleciu gatunku określanego mianem „opery grozy i niespodziewanego ocalenia” – wystawiana jest dość rzadko ze względu na statyczną akcję i język muzyczny, niedający śpiewakom zbyt wielu okazji do popisu.

Następnie zabrzmi Koncert na dwie trąbki i orkiestrę. Jego autorem jest turecki kompozytor i pianista Fazil Say urodzony w Ankarze w 1970 roku. Obszerny dorobek artysty obejmuje prawie pięćdziesiąt dzieł przeznaczonych na różne składy. Znajdują się wśród nich także trzy symfonie. Utwór, którego wysłuchamy, powstał na zamówienie Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu, MŰPA w Budapeszcie, hr-Sinfonieorchester Frankfurt, Beethoven Orchester Bonn i Prague Symphony Orchestra. Partie solowe wykonają w nim Gábor Boldoczki i Sergei Nakariakov – wirtuozi uważani za największych trębaczy naszych czasów. Prawykonanie dzieła odbyło się w Budapeszcie 13 maja 2023 roku. Fazil Say na własnej skórze przekonał się, jak aktualny jest w jego ojczyźnie problem ograniczenia wolności słowa. W 2012 roku artysta otwarcie zadeklarował się jako ateista i niepochlebnie wyraził o islamskiej koncepcji raju i życiu w tak konserwatywnym kraju jak Turcja. Artystę oskarżono o bluźnierstwo. Groził mu nawet rok więzienia, ostatecznie jednak wyrok uchylono.

W drugiej części koncertu zabrzmią wybrane fragmenty z czteroaktowego baletu Spartakus autorstwa ormiańskiego kompozytora Arama Chaczaturiana. Tytułowy bohater to tracki niewolnik, przywódca największego i najgroźniejszego powstania w historii Rzymu. Szacuje się, że wzięło w nim udział od sześćdziesięciu do stu tysięcy niewolników i gladiatorów. Insurekcja została krwawo stłumiona przez Marka Krassusa. Spartakus zginął w czasie bitwy, a jego ciała nigdy nie odnaleziono. Oparty na wątkach z jego życia balet Chaczaturiana należy, z racji barwności i komunikatywności języka muzycznego, do najbardziej znanych i najchętniej grywanych jego kompozycji. Wystawiono go po raz pierwszy w 1956 roku w Petersburgu, wówczas Leningradzie.   

Program:

L. van Beethoven Uwertura do opery Fidelio op. 72

F. Say Koncert na dwie trąbki i orkiestrę*

***

A. Chaczaturian – muzyka do baletu Spartakus (wybór) 

Wykonawcy:

Jurek Dybał – dyrygent

Gábor Boldoczki – trąbka

Sergei Nakariakov – trąbka

NFM Filharmonia Wrocławska

Czas trwania:

100 minut